Wyniki sprzedaży aukcyjnej Desy Unicum w I poł. 2011 roku

Sztuka współczesna dogania dawną

W I połowie 2011 roku obroty aukcyjne DESY Unicum wyniosły 4,2 mln zł, co oznacza wzrost o prawie 40% w porównaniu do I połowy ubiegłego roku. Pozytywne tendencje wzrostowe zaobserwować można prawie we wszystkich segmentach rynku, w szczególności sprzedaży sztuki dawnej i współczesnej, które łącznie odpowiadają za ponad 80% aukcyjnej sprzedaży sztuki. Nadal, w strukturze sprzedaży, dominuje sztuka dawna, choć jej udział w całkowitym wolumenie sprzedaży aukcyjnej w DESIE Unicum w I połowie 2011 spadł do 53% (z 58% w I połowie 2010 roku). I to pomimo wzrostu wolumenu sprzedaży z 1,7 mln zł do 2,2 mln zł w porównaniu do pierwszych sześciu miesięcy 2010 roku. Zmiany struktury sprzedaży spowodowane zostały przede wszystkim rekordowym wzrostem wartości sprzedaży na aukcjach sztuki współczesnej (powstałej po 1945 roku) o 86% w porównaniu do pierwszego półrocza 2010 roku, osiągając rekordową sumę 1 248 440 zł. Także w pierwszej połowie 2011 roku odbyła się rekordowa sprzedaż sztuki współczesnej, pod względem obrotów na pojedynczej aukcji, na której całkowity obrót wyniósł 872 390 zł. Najdroższym dziełem sprzedanym podczas tej aukcji był wyjątkowy „Portret” Jerzego Nowosielskiego z 1978 roku, który osiągnął cenę 120 750 zł.

Ireneusz Walczak, Pierwsze rysunki, (poliptyk), 2007 r. olej/płótno całość: 50 x 124 cm, 50 x 20 cm (x6), Źródło: Desa Unicum

• 4,2 mln zł obrotu na aukcjach w pierwszym półroczu 2011,
• 39%-owy wzrost sprzedaży aukcyjnej,
• Prawie dwukrotny wzrost obrotów na aukcjach sztuki współczesnej,
• Rekordowa sprzedaż podczas pojedynczej aukcji sztuki współczesnej na poziomie niemal 900 tys. zł,
• Wzrost do 30% udziału sprzedaży sztuki współczesnej w całkowitym obrocie aukcyjnym…

…to główne wnioski z analizy sprzedaży aukcyjnej w DESIE Unicum w I połowie 2011 roku w porównaniu do I połowy 2010 roku. Sprzedaż na tradycyjnych aukcjach stanowi blisko 30% całego obrotu domów aukcyjnych – obok sprzedaży galeryjnej i private sale.

Wykres 1. Udział danego rodzaju aukcji w całościowym obrocie w I poł. 2011 roku (w %)

Źródło: Aukcje DESY Unicum

W ujęciu wartościowym, w analizowanym okresie, spadła jedynie sprzedaż aukcyjna prac na papierze z 339 000 zł do 225 000 zł. Na wysokim wyniku aukcji w 2010 roku zaważyły dwie sprzedaże – „Fryz dekoracyjny…” Stanisława Wyspiańskiego sprzedany został za 92 000 zł, a „Akt kobiety” Tamary Łempickiej z 1928 roku za 46 000 zł. Przy generalnie relatywnie niskich cenach za prace na papierze, te dwa wyniki odpowiadały za 40% całego obrotu aukcyjnego prac na papierze w I połowie 2010 roku. W 2011 roku nie było tak spektakularnych sprzedaży prac na papierze, stąd też niższe obroty aukcyjne przy podobnej liczbie sprzedanych obiektów.

Na rynku sztuki powstałej po 1945 roku widzimy znaczne ożywienie. Rośnie liczba kolekcjonerów gotowych płacić wysokie kwoty za wybitne dzieła sztuki współczesnej, traktując je jako stabilne inwestycje. Polski rynek zbliża się tym samym do dojrzałych rynków światowych, gdzie udział sprzedaży sztuki współczesnej jest porównywalny ze sztuką dawną. Odzwierciedleniem tych tendencji jest też olbrzymi sukces cyklu monograficznych wystaw Jerzego Nowosielskiego w salonie Marchand, należącym do sieci galerii DESY Unicum, na których sprzedaż sięgnęła 90% oferty. Oprócz Nowosielskiego, wśród artystów współczesnych, najbardziej poszukiwane są obecnie prace klasyków, takich jak Tadeusz Kantor, Roman Opałka, Andrzej Wróblewski, a także artystów tworzących w latach 80. i 90., jak Jarosław Modzelewski – komentuje Juliusz Windorbski, prezes zarządu DESY Unicum.

Tym, co zbliża polski rynek sztuki do rynków zagranicznych, jest także znaczny wzrost ilości transakcji prywatnych – w największych domach aukcyjnych na świecie sprzedaż w ramach private sales stanowi znaczną część obrotów. W ramach tego typu transakcji sprzedanych zostało wiele wybitnych dzieł – mało kto wie, że w ten sposób zmieniła właściciela praca Jacksona Pollocka „No. 5”, uchodząca za najdrożej sprzedany dotychczas obraz. W 2006 roku, za pośrednictwem domu aukcyjnego Sotheby’s, nowy właściciel zapłacił za ten najbardziej rozpoznawalny obraz w stylu action painting 140 mln dolarów. W Polsce tego typu transakcje także stanowią coraz większą część obrotów domów aukcyjnych. Przykładowo – w ubiegłym miesiącu DESA Unicum za pośrednictwem private sale sprzedała batalistyczny obraz Józefa Brandta „Pieśń zwycięzców” za 1,1 mln zł.

Wykres 2. Wolumen sprzedaży wg typów aukcji

Źródło: Aukcje DESY Unicum

Młodzi znaleźli swoje miejsce na rynku

Ostatnie 2 lata przyniosły też nowy typ kolekcjonerów, którzy swoją przygodę ze sztuką rozpoczynają od zakupów młodej sztuki. Aukcje Młodej Sztuki, które w 2009 roku jako pierwsza zaczęła organizować DESA Unicum, spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem rynku, które nie słabnie. Pomimo tego, że w międzyczasie tego typu przedsięwzięcia są organizowane także przez inne domy aukcyjne, na samych aukcjach tylko w DESIE Unicum, wolumen sprzedaży młodej sztuki wzrósł w I połowie 2011 roku o 18% w porównaniu do I połowy 2010 roku (przy tej samej liczbie aukcji i wystawionych na licytację dzieł). Wzrosła też średnia wartość jednostkowych transakcji na tego rodzaju aukcjach – w pierwszej połowie 2010 roku wynosiła ona nieco ponad 1 500 zł za dzieło, co stanowi trzykrotność ceny wywoławczej, w analogicznym okresie roku następnego  było to już 1 622 zł. Młode pokolenie kupuje obrazy swoich rówieśników w celach dekoracyjnych i często inwestycyjnych (w perspektywie 10-15 lat).

Sztuka młodych twórców, którą od dwóch lat z powodzeniem wprowadzamy na rynek, zaczyna być traktowana z powagą równą pozostałym rodzajom sztuki. Wymaga tak samo profesjonalnej sprzedaży, oceny ekspertów i certyfikacji. Aby unaocznić tendencje w niej panujące, oraz uświadomić jej rosnącą rangę, wkrótce opublikujemy raport dotyczący młodych twórców, których prace licytowano na naszych aukcjach – mówi Juliusz Windorbski, prezes zarządu DESY Unicum. – Niskie ceny za dzieła sztuki najnowszej, jakość prac i ranga młodych twórców zweryfikowana przez ekspertów wpływają na to, że zakup niektórych z nich za kilka lat może okazać się dobrą inwestycją – dodaje.

Nowalijka na rynku sztuki

Aukcje Plakatu, organizowane od kwietnia 2011 roku, to kolejne innowacyjne przedsięwzięcie DESY Unicum. W pierwszym półroczu 2011 roku, obroty na dwóch pierwszych na polskim rynku aukcjach plakatu, sięgnęły 200 tys. zł, co odpowiada 5% udziału w obrotach aukcyjnych w DESIE Unicum w tym okresie. Ujawniły też duże zainteresowanie kolekcjonerów tym rodzajem sztuki – dotychczas mieli oni okazję do kupienia plakatu jedynie w galerii lub sklepie internetowym. Ceny wywoławcze na aukcjach plakatu są bardzo atrakcyjne, oscylują  często wokół kilkuset złotych. Niska bariera wejścia powoduje, że pojawiają się nowi kolekcjonerzy. Nie brakuje także osób poszukujących wyjątkowych, starych plakatów pochodzących z pierwszych edycji, którymi wzbogacają swoje, budowane od lat, kolekcje. Dzięki aukcjom plakatu mają oni okazję powalczyć o „perełki” z okresu międzywojnia. O tym, jak ważna jest rola polskiego plakatu może świadczyć również udział licytujących z zagranicy. Przykładowo – „Mistrzostwa szermiercze Europy” z 1933 roku trafiły w ręce kolekcjonera z USA.

Tabela 1. – Najdrożej sprzedane prace na poszczególnych aukcjach, I półrocze 2010 i 2011 roku:

Źródło: Aukcje DESY Unicum

*Metodologia:

Analizie poddano wyniki wszystkich aukcji, które odbyły się w pierwszej połowie 2010 i 2011 roku w domu aukcyjnym DESA Unicum. Podane kwoty zawierają ceny wylicytowane wraz z opłatą aukcyjną.

Źródło: DESA Unicum