Izabela z Czartoryskich Lubomirska (1736-1816) Marceli Bacciarelli, 1757, olej na płótnie. Obraz znajduje się w Muzeum Pałacu w Wilanowie. Fot. Z. Reszka.
Wystawa „Lubomirscy w Wilanowie. Polityka i prywatność” odkryje dla zwiedzających kilkadziesiąt staropolskich obrazów przedstawiających członków rodu, którzy w XVIII w. zamieszkiwali w rezydencji króla Jana III Sobieskiego. Kolekcję będzie można oglądać od soboty w Muzeum-Pałacu w Wilanowie.
Czterysta tysięcy tynfów, czyli srebrnych polskich złotówek zapłaciła Elżbieta Sieniawska Konstantemu Sobieskiemu, synowi króla, za dobra wilanowskie z pałacem. Tak rozpoczyna się opowieść o Lubomirskich w Wilanowie. 3 lipca 1720 roku Sieniawska – hetmanowa wielka koronna, nazywana królową bez korony, córka Stanisława Herakliusza Lubomirskiego stała się właścicielką i opiekunką letniej siedziby Jana III Sobieskiego. Swoim nadwornym architektom zleciła rozbudowę pałacu o skrzydła boczne, odnowiła barokowy ogród, zatrudniła artystów do urządzania wnętrz.
Dzięki gospodarności, dobremu gustowi i bogactwu jej i kolejnych właścicielek Wilanowa z rodu Lubomirskich: córki – Marii Zofii Denhoffowej, wnuczki – Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej, rezydencja zyskiwała modne oblicze artystyczne w duchu XVIII-wiecznego baroku i rokoka. Córka Izabelli – Aleksandra partnerowała swojemu małżonkowi Stanisławowi Kostce Potockiemu w kolekcjonowaniu dzieł sztuki i zakładaniu w Wilanowie pierwszego polskiego muzeum sztuki.
Mecenat artystyczny rodu Lubomirskich kształtował rezydencję wilanowską przez niemal cały XVIII wiek. Do dziś w samym pałacu i historycznych zbiorach muzeum zachowały się dzieła sztuki z tego okresu. Wśród nich jest najbogatsza w polskich zbiorach kolekcja portretów członków rodu Lubomirskich licząca 62 obrazy.
Zbiór ten jest nie tylko bogaty, ale i różnorodny. Należą do niego reprezentacyjne, bardzo oficjalne portrety całopostaciowe z XVII i XVIII wieku, które musiały należeć do galerii rodowej w jednej z rezydencji Lubomirskich. Choć mają w sobie barokowy splendor i powagę, wyszły spod pędzla lokalnych artystów, których nazwisk historia nie zachowała. Wyróżniają się one sarmackim, trochę surowym urokiem.
W historycznej kolekcji wilanowskiej zachowały się też portrety Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej i jej najbliższych. Ta elegancka i wyrafinowana dama rokoka portretowana była przez najlepszych malarzy swojego czasu – Marcelego Bacciarellego, Aleksandra Roslina i Per Krafta. Jej apartament w prawym skrzydle pałacu wilanowskiego, na który składał się również pawilon łazienkowy z osobnym gabinetem, sypialnią i łazienką, był urządzony w najlepszym guście, pełen przepychu i rokokowej elegancji, zgodnie z modą pałaców Paryża i Wiednia. Wizerunki Izabelli układają się w portretową historię jej życia, ukazują ją od młodziutkiej pełnej uroku damy, poprzez arystokratkę z elit towarzyskich i wyrafinowaną sawantkę, do nobliwej staruszki w białym czepku. Są to portrety przeznaczone do prywatnych apartamentów, wiele w nich intymności. Pozbawione są sztafażu, malowane często pastelami – lekką kreską w jasnych barwach, ich bohaterem jest twarz i spojrzenie Izabelli.
Polityka, czyli reprezentacyjne portrety najwybitniejszych przedstawicieli rodu Lubomirskich – Stanisława, Jerzego Sebastiana, Hieronima Augustyna, Stanisława Herakliusza – zaprezentowane zostaną w Sali Białej pałacu w Wilanowie. Odtworzona tam zostanie imaginacyjna galeria rodowa, jaka mogła znajdować się w którejś z ich rezydencji. Jednocześnie przywołamy znów do życia galerię portretową, jaka istniała w Sali Białej w XIX wieku i była udostępniona zwiedzającym w pierwszym i długo jedynym muzeum sztuki w Rzeczpospolitej.
Prywatność, czyli portrety Izabelli z Lubomirskich Czartoryskiej i jej najbliższych, prezentowane będą w jej apartamencie w skrzydle południowym pałacu – Przedpokoju, Salonie i Złotej Sypialni. Zachowało się tam wiele mebli i przedmiotów dekoracyjnych z czasów Lubomirskiej.
Pawilon łazienkowy, przylegający do południowego skrzydła pałacu, na który składają się Gabinet, Biała Sypialnia i słynna Łazienka Marszałkowej Lubomirskiej, będzie otwarty dla gości i zwiedzających.
Przez wnętrza pałacowe poprowadzona będzie ścieżka tematyczna poświęcona mecenatowi Lubomirskich w Wilanowie. Ułożona jest z dziesięciu przystanków znajdujących się w miejscach, w których zachowały się artystyczne świadectwa działalności członków rodu.
Wystawie towarzyszy przewodnik „Lubomirscy w Wilanowie. Polityka i prywatność”.
Edukacyjna prezentacja multimedialna towarzysząca wystawie.
Wystawa czynna w godz. otwarcia pałacu:
poniedziałek, środa, czwartek, piątek sobota 9.30–15.00
niedziela 10.30–15.00
Łazienka Marszałkowej Lubomirskiej otwarta w każdy piątek
Muzeum Pałac w Wilanowie
ul. Stanisława Kostki Potockiego 10/16
02-958 Warszawa
Źródło: Muzeum Pałac w Wilanowie
