Gdzie najlepiej kupować dzieła sztuki?

Człowiek z natury lubi to, co piękne. Częste obcowanie ze sztuką, odwiedzanie galerii czy wernisaży może uczynić nasze życie nie tylko bardziej harmonijnym, ale również rozwijać gusta i inspirować. Jak się okazuje, to, co zachwyca i wzrusza nie zawsze musi pozostawać w tęsknocie. XXI wiek sprzyja bowiem odkrywaniu piękna i posiadania go w całości tylko dla siebie. Jednak gdzie najlepiej jest dziś kupować dzieła sztuki? Jak sprawić, aby wybór był dobry, portfel pełny, a nasze oko zadowolone?

Piękno w sztukę zaklęte

Dzięki świadomości odbierania piękna w człowieku rodzi się naturalna potrzeba obcowania z nim na co dzień . To bardzo dobrze. Osoby otaczające się pięknymi przedmiotami są na ogół wrażliwe, potrafią dostrzec duszę i bogactwo znaczeń, jakie kryją się w obrazie czy… bibelocie. Posiadanie na własność nietuzinkowego, jedynego w swoim rodzaju produktu z zakresu dzieł sztuki, zawsze wywołuje ogromne emocje i często jest bodźcem do zmiany postrzegania sztuki w ogóle. Być może będzie to początek naszego prywatnego zbioru i stanowczy krok w kierunku kolekcjonerskiego rynku? Święty Augustyn powiedział kiedyś „pięknem jest to, co samo przez się jest godne wyboru” i słowa te, mogą zostać uznane z główne przykazanie w dziedzinie kolekcjonowania sztuki. Zatem kupujmy to, co nam się po prostu podoba, co jest naszym zdaniem stylowe i, co będzie cieszyło nasze oczy przez długie lata. Żeby jednak móc na dobre zacząć przygodę z kolekcjonowaniem dzieł sztuki i z sukcesem zaspakajać swoje estetyczne pragnienia, należy sobie zadać przede wszystkim pytanie: gdzie najlepiej jest kupować sztukę?

Oswojenie ze sztuką

Sposobów na nabycie dzieł sztuki jest wiele. Tak naprawdę jesteśmy w stanie kupować wszędzie. Otworem stoi Internet, a w dużych miastach możemy wybierać spośród antykwariatów i komisów sztuki. Kolejne możliwości to odwiedzanie aukcji, domów aukcyjnych, galerii, pracowni artystycznych czy targów staroci. Tak naprawdę każdy z tych sposobów może być dobry, musimy tylko zdać sobie sprawę z tego, czego dokładnie szukamy, jaką kwotę chcemy na określone dzieło sztuki przeznaczyć i na jakim etapie w kwestii orientacji w dziedzinie nabywania sztuki, jesteśmy. Zanim zatem zaczniemy rozglądać się za czymś konkretnym, zadbajmy o to, aby wybór był przemyślany, zwłaszcza, że znaczne inwestycje pieniężne wymagają w tej dziedzinie niemałego doświadczenia. Zakup dzieła sztuki powinien być przyjemnością, a nie fiaskiem, dlatego, jeżeli nie czujemy się pewnie, najlepiej, abyśmy zaczęli od rozpoznania rynku.

Sztuka jest dla wszystkich ludzi. Jednak kolekcjonowanie jej to nie lada wysiłek. Prywatni kolekcjonerzy dzieł sztuki to osoby posiadające na ogół dużą wiedzę z zakresu historii sztuki. Ponadto, potrafią miesiącami, a nawet latami analizować rynek, poświęcają mnóstwo czasu na poszukiwanie określonych dzieł, mają stały kontakt z domami aukcyjnymi, galeriami i muzeami. Dlatego, jeżeli jesteś dopiero laikiem w tej branży, zanim zaczniesz zakupowe szaleństwo, powinieneś skontaktować się z kimś, kto udzieli ci kilku dobrych rad w kwestii kupna dzieł sztuki. Jeśli nie znasz nikogo takiego prywatnie, możesz poszukać kontaktu z marszandem, właścicielem konkretnej galerii bądź ,pracownikiem muzeum. Pomocni bywają również eksperci niezależni, których lista znajduje się w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, gdzie funkcjonuje Stowarzyszenie Antykwariuszy Polskich. Śledzić rynek możesz w stanie także na własną rękę ,słuchając opinii krytyków, bywając na wystawach czy czytając recenzje. Media są kopalnią wiedzy w tym temacie, a w Internet zajmuje miejsce szczególne. Zajrzyjmy więc np. na profesjonalny portal www.rynek-sztuki.pl prowadzony przez wrocławską firmę Media&Work , bo  on z pewnością wskaże nam właściwą drogę . Zatem jeżeli uda nam się wstępnie ustalić nasze potrzeby i określić własną pozycję na rynku dzieł sztuki, możemy przystąpić do konkretnego działania.

Targi staroci i bazary

Ta alternatywa to świetna rozgrzewka przed wkroczeniem na rynek sztuki na dobre. Zdecydowanym plusem podobnych zakupów jest przede wszystkim niewielkie ryzyko opróżnienia całej zawartości naszego portfela. Na pchlich targach rzadko  spotykamy  się z wygórowanymi cenami, a jeżeli coś takiego się zdarzy, podchodzimy do takiej transakcji na ogół podejrzliwe. Na targach staroci oferta towarów ,z jakim się tam spotykamy, ma na ogół niewiele wspólnego z pracami naprawdę wartościowymi artystycznie. Tego typu handel często nosi znamię konfekcji artystycznej, czyli sprzedaży licznych wyrobów przeznaczonych dla masowego odbiorcy. Oczywiście można natknąć się na swoiste perełki, jednak potrzebne jest tutaj zarówno wprawne oko, jak i nie lada szczęście. Warto więc  wybrać się tam z kimś, kto po prostu się na tym zna. Uczestnicząc w handlu bezpośrednim musimy także uczulić się na oszustów i dlatego decydując się na zakup potencjalnie wartościowej rzeczy, najlepiej wybierać te do całkowitej renowacji. Wielu sprzedawców chcąc pozornie podnieść wartość sprzedawanego produktu, nierzadko nadaje mu  jedynie pozory odnowienia. Zakupy na targu staroci to świetna zabawa przy  zachowaniu niewielkiego ryzyka. Mamy tu bowiem do czynienia ze zjawiskiem niewielkiego prestiżu, a szperanie na cmentarzysku rzeczy zapomnianych sprawić nam może ogromną frajdę.

Antykwariaty i komisy sztuki

To zdecydowanie dobre miejsca na dokonanie zakupów z zakresu dziedzin artystycznych. Przede wszystkim możemy liczyć na sprawdzone autorstwo, szeroką ofertę i właściwe doradztwo. W momencie nabywania przez antykwariat przedmiotu, jaki ma być przeznaczony do sprzedaży komisowej ,antykwariusz ma obowiązek poddania go fachowej ekspertyzie, a także odpowiedniej klasyfikacji i wycenie. Powinien zatem, przy uwzględnieniu różnych czynników, określić epokę powstania przedmiotu, miejsce i technikę jego wykonania, a także stan w jakim aktualnie się znajduje. Dopiero wówczas może on przystąpić do wyceny dzieła. Dzięki temu, mamy gwarancję fachowego rozpoznania przedmiotu, rozróżnienia oryginału od falsyfikatu, a także, dokładne oszacowanie jego ceny rynkowej. Warto rozejrzeć się po kilku antykwariatach i zrobić dokładne rozeznanie cenowe interesujących nas przedmiotów, bardzo bowiem możliwe, że trafimy na wartościowy obiekt w atrakcyjnej cenie.

Galerie komercyjne

Zakupy w takich miejscach to nie tylko uczestnictwo w handlu, znacznie bardziej prestiżowym, ale także pewność  jakości, jak i wartości artystycznej nabywanego dzieła. Pamiętajmy, iż obrazy wystawiane w galeriach sztuki zawsze oznaczone są specjalnymi symbolami. Dzięki nim z łatwością możemy się zorientować, który z nich jest oryginałem, a który jedynie kopią. Zatem zakupy w galerii to sprawdzone autorstwo i styczność z dziełami wyłącznie wyselekcjonowanymi. Często zdarza się, że ilość artystów, z jakimi współpracuje galeria jest ściśle ograniczona. Plusem jest również pomoc merytoryczna i odpowiednie doradztwo w kwestii zakupu. Mimo to, wciąż możemy polegać na własnym guście i, jeśli mamy już określone upodobania, zakupy w galerii sztuki na pewno będą przyjemnością. Minusem może być oczywiście cena. Na zakupy musimy bowiem przygotować na ogół, minimum, kilkaset złotych. Dzięki temu jednak zyskujemy pewność, że obraz jest dobry i wieszając go na ścianie, będziemy cieszyć się gwarancją jego niepowtarzalności.

Pracownia artystyczna

Zalety tego rozwiązania są jasne. Przede wszystkim mamy pewność co do autorstwa obrazu. Ponadto cena dzieła jest na ogół znacznie niższa niż ta, jaką zaoferowałaby nam galeria sztuki. Dzieje się tak dlatego, że transakcja odbywa się bez udziału rzeczoznawcy. A jeżeli nawet zdarzyłoby się, że artysta oferuje nam obraz w podobnej cenie jak galeria, możemy domniemywać, iż jest to dzieło lepsze. Artyści bowiem chętniej oddają do galerii artystycznych słabsze prace, lepsze zaś zatrzymują. Prawdziwym wyzwaniem dla kolekcjonera będzie więc pokierowanie transakcją w ten sposób, aby twórca sprzedał mu obraz, z jakim nie zamierzał się rozstawać. Kolejnym plusem transakcji w zacisznym atelier artysty jest złożenie konkretnych zamówień. Możemy wówczas w pewnym stopniu wpływać na twórczość artysty, sugerować mu wymarzone tematy prac i rozwiązania. Może także się zdarzyć, iż początkujący twórca w przyszłości znacznie się wybije ,a wówczas jego dzieła znacznie wrosną na wartości. Zatem transakcje w pracowni artystycznej mają właściwie same plusy. Jedynym negatywem, może być fakt, iż dzieło twórcy, który nie pojawia się na aukcjach, jest trudno wycenić. Zatem ważna jest orientacja w kwestii zarówno czasu, jak i okoliczności, w jakich powstało dzieło. Warto również dociec jak istotna jest pozycja twórcy na rynku sztuki. Oprócz tego mierzić może oczywiście cena, jednak chcąc stać się kolekcjonerem, należy przyzwyczaić się, iż konkretne inwestycje to nieodłączny element rynku artystycznego.

Domy aukcyjne

To placówki zajmujące się sprzedażą sztuki na szeroką skalę. Znajdują się w największych miastach Polski takich jak Warszawa, Kraków czy Poznań. Aukcje obejmują zarówno sztukę dawną, jak i współczesną. Jeżeli nie jesteśmy jeszcze odpowiednio przygotowani na uczestnictwo w podobnym przedsięwzięciu, mimo wszystko, warto, abyśmy odwiedzili dom aukcyjny. Wówczas będziemy mogli dokładniej zorientować się, jak działa mechanizm aukcyjny, co najlepiej się sprzedaje i po jakich cenach. Kiedy już nabierzemy pewności, że nadszedł czas na pierwszą transakcję, warto zacząć od np. od Aukcji Młodej Sztuki, gdzie każda licytacja rozpoczyna się od 500 zł. Oczywiście, podobne aukcje, mogą sięgnąć w rezultacie nawet kilku tysięcy złotych. Jeżeli nie czujemy się jednak na siłach, aby samodzielnie inwestować w sztukę, możemy w to włączyć wykwalifikowanego przewodnika. Pomoc takiego eksperta bywa nieoceniona i po prosty się opłaca. Jego fachowa wiedza, zorientowanie w trendach i tendencjach artystycznych, dadzą nam pewność, że odniesiemy konkretny zysk. Współpraca z ekspertem to moment, w którym sztuka ściśle zazębia się z biznesem. Obecnie nazywa się to art banking. Najważniejsze w nim jest jednak to, aby doradca nie był przedstawicielem jednego domu aukcyjnego, ale wykonywał dokładny research całego rynku i pracował w naszym interesie. Jest to oferta zarówno dla kolekcjonerów, jak i osób, które pragną na sztuce zarobić. Oprócz tego, że wchodząc w tak prestiżowy handel dziełami sztuki, należy mu poświęcić mnóstwo czasu i zaangażowania, to minusów raczej brak.

Internet

Wiele portali internetowych prowadzi sprzedaż dzieł sztuki przez Internet. Jednak dokonywanie transakcji u niesprawdzonego źródła lub na najpopularniejszych portalach aukcyjnych(np.www.allegro.pl) nie jest dobrym pomysłem. W takich wirtualnych miejscach roi się od oszustów, bądź osób ,które na sztuce się po prostu nie znają, dlatego inwestowanie w nią przez Internet, to czysta loteria. Jeżeli już koniecznie chcemy dokonać zakupu dzieła sztuki drogą internetową, niech będzie to strona konkretnego artysty bądź galerii. Wiele z nich składa mnóstwo interesujących ofert, dzieło można dokładnie obejrzeć na stronie, przeczytać o procesie jego powstania, bądź o samym jego twórcy. Zdarza się również, że konkretny obraz jest firmowany przez renomowaną galerią, dom aukcyjny czy marszanda. Wtedy mamy pewność  co do jego autentyczności i wartości artystycznej. Można także nawiązać korespondencję z określonym artystą i poprosić o namalowanie obrazu na zamówienie. Takie surfowanie po internetowych galeriach to świetna rozrywka, która może rozbudować nasz pogląd na sztukę. To także dobry sposób na zapoznanie się ze światem artystycznym dla osób ‘zabieganych’, bez wychodzenia z domu.

Zatem, ile dzieł sztuki, tyle możliwości ich kupna. Najważniejsze, aby dobrze przeanalizować rynek i poświęcić zakupom z dziedziny kunsztów artystycznych, odpowiednią ilość czasu. Sztuka to bowiem elegancka dama, z którą należy obchodzić się delikatnie. Jeśli będziemy w relację z nią wkładać odpowiednio dużo zaangażowania, „znajomość” ta na pewno zaowocuje i sprawi, że na dzieła sztuki patrzeć będziemy nie tylko oczami, ale i sercem.

Olga Pisklewicz

Portal RynekiSztuka.pl