Wystawa fotografii: Czarnobyl, raj utracony

Portal Rynek-Sztuki przedstawia niezwykłą wystawę fotografii z ekspedycji do „strefy zero”, autorstwa kętrzyńskiego podróżnika, Krzysztofa Filipiaka. Prypeć, niegdyś tętniąca życiem, dziś jest tylko smutnym wspomnieniem o tragedii, która w 1986 rok wstrząsnęła całym światem.

Prypeć, miasto duchów

Miasto Prypeć należące do kijowskiego okręgu Kievskaya oblast, leży na prawym brzegu rzeki Prypeć, która wpada do Dniepru. Miasto samo w sobie jest młode, wybudowane na fundamentach starego, znanego jako Polesie, otoczone niekończącymi się połaciami lasów i bagien w kierunkach Białorusi i północnej Ukrainy.

Wioska Czarnobyl, której imieniem nazwano pierwszą elektrownię w późniejszych latach,  stała się synonimem największej katastrofy ekologicznej jakiej doświadczyły kolejne pokolenia.

Pomimo że od Czarnobyla nazwano katastrofę, to właśnie Prypeć jest najbardziej widocznym jej symbolem i monumentem tragicznej historii tamtych lat. Został on założony  4 lutego 1970 roku jako osada dla robotników budowlanych i pracowników elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Ta ostatnia powstała w tym samym roku – najpierw jako plac budowy, a następnie jako jedna z największych elektrowni atomowych w Europie. Prypeć nieoficjalnie nazwana została Atomograd (miasteczko atomowe naukowców i pracowników), była ona także dziewiątą tego typu osadą w dawnym ZSRR.

Strefa 30km (pierwszy punkt kontrolny) tablica informacyjna mówiąca, że z następnym krokiem kończą się żarty, wchodzimy do strefy 30km

Wkrótce stało się głównym węzłem komunikacyjnym dla całego Polesia. Nieopodal miasta powstała stacja kolejowa Yanov oraz port rzeczny przedłużając tym samym koryto rzeki Prypeci. Wybudowano  między innymi w rejonie dogodną sieć dróg przystosowanych do dużego natężenia komunikacji podmiejskiej między sąsiednimi wsiami i miasteczkami. Dla przykładu, na dzień 21 maja 1982 r. rozkład jazdy wymienia 52 odjazdy i przyjazdy autobusów do miasta.

W listopadzie 1985 roku miasto Prypeć liczyło już sobie 47500 mieszkańców, a roczny przyrost wynosił ponad 1500 osób. Połowę tej liczby stanowiły nowo narodzeni mieszkańcy, a pozostałą część ludność napływowa z różnych części Związku Radzieckiego.

Jako wzorowo zaprojektowane miasto socjalistyczne Prypeć stanowiła naturalne miejsce osiedlenia. Oferowała ona ludności także wszystkie towary radzieckie i atrakcje o których miasto mogło marzyć. Było często odwiedzane przez wycieczki i oficjalnych delegatów z podobnych miast i osiedli, którzy studiowali innowacje Prypeci stylizując na niej swoje dalsze prace.

Wjazd do Prypeci, tablica informacyjna i jedyny wjazd do miasta Prypeć

Na Prypeć jako monocentryczne miasto składały się budynki administracyjne, takie jak Rada Miasta i Komitet Miejski Partii Komunistycznej umiejscowione w centrum miasta, wraz z kinem Prometeusz, Parkiem Miejskim Kultury i Rekreacji oraz prężnie działającym Centrum Kultury, w którym mieścił się teatr, biblioteka publiczna, sale taneczne i konferencyjne oraz liczne kluby i koła zainteresowań. Supermarkety i domy towarowe były budowane przylegle do miejsc aktywności kulturalnej, tak jak sam hotel Polesia.

Prypeć to miasto architektonicznych innowacji. Nowe projekty zostały zaprojektowane i wprowadzone do testowania w Prypeci, zanim przyjęto je jako nowe normy sowieckiego budownictwa. I do dziś dzień popularność rozwiązań i innowacji zastosowanych w Prypeci przyczyniło się do powstania jeszcze dziesięciu dokładnych kopii miasta na terenie byłego Związku Radzieckiego.

Jak wygląda miasto Prypeć w liczbach?

Otóż, Przed katastrofą mieszkało tutaj 49,400 osób, których średnia wieku wynosiła około 26 lat. Łączna powierzchnia mieszkalna miasta to  658.700 m2, na której znajdowało się 13,414 apartamentów w 160 blokach mieszkalnych, 18 akademików mieszczących do 7,621 osób samotnych i 8 akademików dla małżonków z łączną liczbą 1206 pokoi. Ponadto na terenie miasta funkcjonowało :  15 szkół podstawowych dla około 4980 uczniów, 5 gimnazjów dla 6786 uczniów, oraz 1 szkoła zawodowa. Był także szpital, pomieścić do 410 pacjentów i 3 polikliniki.

 Na sferę handlową składało się 25 sklepów i center handlowych, 27 kawiarni i restauracji mogące obsłużyć do 5,535 klientów jednocześnie. Istniało również 10 magazynów/spichlerzy o pojemności do 4,430 ton towarów.  Funkcjonowało 10 sal gimnastycznych, 3 kryte baseny, 10 strzelnic, 2 stadiony. Był także park: 136 drzew, 249,247 krzewów oraz 33.000 krzewów róż.

Reaktor nr 4

 Przemysł budowały przedsiębiorstwa o łącznym rocznym obrocie 477 mil rubli i 1 elektrownia jądrowa. W strefie transportu prym wiosła stacja kolejowa „Yanov”, 167 autobusów miejskich, plus parking elektrowni atomowej dla około 400 jednostek. Rozwinięta była również telekomunikacja: : 2,926 lokalnych telefonów zarządzanych przez firmę telekomunikacyjną Prypeci, a także 1950 telefonów należących do elektrowni w Czarnobylu, zakładów Jupiter oraz Departamentu Architektury i Rozwoju Miasta.

 Na koniec zaopatrzenie  w wodę: 28 studni artezyjskich z codziennym wydobyciem 15 tys. metrów sześciennych dziennie, oraz zasilanie: 121 tys. kilowatów na godzinę, w tym 29 tys do strefy przemysłowej. Imponujące, prawda?

O autorze zdjęć

Krzysztof Filipiak urodził się w Kętrzynie w 1980 roku. Jest podróżnikiem, dokumentalistą, fotografem i operatorem kamery. Dociera do miejsc nieopisanych przez turystyczne przewodniki. Uważa, że tylko tam może odnaleźć prawdziwe bogactwo kultur i historii.

Portal Rynek-Sztuki.pl