Rząd regionalny Sycylii ustanowił zakaz wywozu 23. dzieł sztuki za granicę. Wiele z prac wypożyczanych było dotychczas zagranicznym muzeom z całego świata (można było je oglądać m.in. w Stanach Zjednoczonych). Teraz wypożyczane będą jedynie w wyjątkowych sytuacjach.
Lista obejmuje obrazy Caravaggia i Antonello de Messiny, starożytną grecką rzeźbę oraz rzadki zestaw hellenistycznych sreber, który został zwrócony Sycylii w 2010 roku przez Metropolitan Museum of Art (Met) w ramach wcześniejszego porozumienia dotyczącego restytucji.
Zmiana polityki, ustanowiona w czerwcu tego roku, spowodowana była faktem, iż jedne z najważniejszych dzieł należących do Sycylii coraz częściej przebywały poza granicami państwa. Ucierpiały na tym ich własne muzea, których kolekcje pozbawione były przez długi okres czasu reprezentatywnych dzieł. Według ustanowionego dekretu, wypożyczanie dzieł innym muzeum nie przyniosło korzyści Sycylii i co gorsza, nie zagwarantowały wzajemności, która powinna zostać zaoferowana w ramach wymiany kulturowej.
Antonello da Messina, „Virgin Annunciate”, ok. 1476. Źródło: Galleria Regionale della Sicilia, Palermo
Sycylijskie muzea stanęły w obliczu finansowego kryzysu. Sergio Gelardi, dyrektor generalny administracji kultury na Sycylii powiedział, że wyspa ma nadzieję na przyciągnięcie większej ilości turystów dzięki stałym wystawom najważniejszych dzieł. W przypadku pożyczenia któregoś z dzieł, rząd będzie pobierał opłaty od zagranicznych muzeów w celach ubezpieczenia. Rząd regionalny Sycylii posiada szerokie pole manewru ze względu na autonomiczny status w systemie włoskim, w związku z czym może pozwolić sobie na tak radykalne zmiany w polityce kulturalnej.
W ostatnich latach Sycylia, która długo była ofiarą licznych grabieży, odzyskała część z kolekcji najcenniejszych na świecie dzieł sztuki starożytnej, w tym marmurową rzeźbę Greckiej bogini, która zwrócona została przez J. Paul Getty Museum w Los Angeles. Mimo to muzea sycylijskie nie przyciągają zbyt wielu turystów, z uwagi na ich położenie i regionalny charakter. Według tegorocznego raportu czołowego włoskiego dziennika, Corriere della Sera, muzeum w Aidone, w którym mieści się odzyskane z Met srebro oraz wyżej wspomniana rzeźba, w 2012 roku odwiedziło zaledwie 13,410 gości.
Nowa administracja, która przejęła władzę na Sycylii w ubiegłym roku, nie kryła swego rozczarowania związanego z pożyczaniem dzieł sztuki zagranicznym muzeom. Jeszcze w 2005 roku sycylijskie władze wysłały do Met trzy obrazy Antonella z własnej inicjatywy, by mogły one dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Obecne władze umieściły jednak prace artysty na liście obejmującej zakaz wywozu za granicę.
Były dyrektor Met, Philippe de Montebello, powiedział, iż działanie sycylijskich władz jest dla niego całkowicie zrozumiałe. To on w 2006 roku negocjował z Włochami porozumienie dotyczące restytucji dzieł. Montebello twierdzi, że pożyczając tak cenne dzieła zagranicznym muzeom Sycylia ograniczała dostępność swych dóbr narodowych, tracąc przy tym znacznie na wartości kulturalnej i turystycznej wyspy.
Swoje zaniepokojenie całą sytuacją wyraził za to Timothy Potts, dyrektor Getty Museum, zwracając uwagę na to, że amerykańskie muzea, choć nie uiszczały opłat za pożyczanie sycylijskich dzieł, przyczyniały się do wymiany kulturowej w inny sposób, choćby przez kosztowe prace konserwatorskie, jakie zostały wykonane na pożyczonych przedmiotach. Stwierdził również, że opłaty jakie ustanowiła Sycylia mogą być uciążliwe szczególnie w przypadku niewielkich muzeów.
Fot. Jedno z dzieł, które znalazły się na liście zakazującej wywozu za granicę. Caravaggio, „Resurrection of Lazarus”, 1609. Źródło: Museo Nazionale Messina
Źródło: nytimes.com
Oprac. Eliza Ortemska
Portal RynekiSztuka.pl
