szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
Galeria Stalowa „Fragments of Reality” Bożenna Biskupska

Podatki w sztuce cz.II: Co warto wiedzieć sprzedając i kupując dzieła sztuki

23.12.2013

Magazyn

W pierwszej części skupiliśmy się na rozliczeniu z Urzędem Skarbowym. Tym razem w centrum naszego zainteresowania znajdują się podatki związane z obrotem dziełami sztuki. Okazuje się, że tematyka ta jest dość skomplikowana, a interpretacja organów państwowych uzależniona od wielu czynników.

 Podatek VAT

Sprzedaż dzieł sztuki jako czynność prawna podlegać może opodatkowaniu podatkiem VAT lub podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Nie każdy obraz czy rzeźba uznany może zostać za dzieło sztuki. Dla celów podatkowych VAT nie mają tu znaczenia jego wartości estetyczne czy koszt. Ważny jest przede wszystkim, twórczy, indywidualny, nie masowy charakter dzieła (dziełami sztuki nie będą np. reprodukcje, etc.). Wyczerpujący katalog rzeczy, które są dziełami sztuki  pojawia się w art. 120 ust. 1 ustawy VAT:

„(…) przez dzieła sztuki rozumie się:

a)        obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele, wykonane w całości przez artystę, z wyłączeniem planów i rysunków do celów architektonicznych, inżynieryjnych, przemysłowych, komercyjnych, topograficznych lub podobnych, ręcznie zdobionych produktów rzemiosła artystycznego, tkanin malowanych dla scenografii teatralnej, do wystroju pracowni artystycznych lub im podobnych zastosowań (CN 9701), (PKWiU ex 90.03.13.0),

b)      oryginalne sztychy, druki i litografie, sporządzone w ograniczonej liczbie egzemplarzy, czarno-białe lub kolorowe, złożone z jednego lub kilku arkuszy, w całości wykonane przez artystę, niezależnie od zastosowanego przez niego procesu lub materiału, z wyłączeniem wszelkich procesów mechanicznych lub fotomechanicznych (CN 9702 00 00), (PKWiU ex 90.03.13.0),

c)      c) oryginalne rzeźby oraz posągi z dowolnego materiału, pod warunkiem że zostały one wykonane w całości przez artystę; odlewy rzeźby, których liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy, a wykonanie było nadzorowane przez artystę lub jego spadkobierców (CN 9703 00 00), (PKWiU ex 90.03.13.0),

d)     d) gobeliny (CN 5805 00 00), (PKWiU ex 13.92.16.0) oraz tkaniny ścienne (CN 6304), (PKWiU ex 13.92.16.0) wykonane ręcznie na podstawie oryginalnych wzorów dostarczonych przez artystę, pod warunkiem że ich liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy,

e)       fotografie wykonane przez artystę, opublikowane przez niego lub pod jego nadzorem, podpisane i ponumerowane, ograniczone do 30 egzemplarzy we wszystkich rozmiarach oraz oprawach (…)”

Podatek VAT obciąża sprzedaż dzieł sztuki dokonywaną przez osoby działające w charakterze podatników VAT, tj. osoby dokonujące sprzedaży w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Często kwestia ustalenia czy dany podmiot sprzedając dzieła sztuki działa jako podatnik VAT jest problematyczna i wymaga starannego przeanalizowania konkretnego przypadku. Warto zaznaczyć, że dla celów opodatkowania VAT podkreśla się, że czynność powinna mieć charakter profesjonalny, zawodowy, wykonywany z określoną częstotliwością. Z drugiej jednak strony czasem nawet jednorazowa sprzedaż, zupełnie nie związana z zasadniczą działalnością przedsiębiorcy, może zostać uznana za opodatkowaną VAT, jeżeli np. sprzedawca działa z zamysłem dokonywania dalszych sprzedaży. W konsekwencji, jeżeli przedsiębiorca prowadzący działalność zupełnie nie związaną z rynkiem sprzedaży dzieł sztuki planuje dokonać zbycia obrazu będącego jego własnością powinien, przed dokonaniem transakcji wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności potencjalnej sprzedaży oraz na tej podstawie bardzo starannie sporządzić umowę sprzedaży, dokumentującą charakter transakcji. Może to ograniczyć ryzyko kwestionowania dokonanych rozliczeń przez organy podatkowe.

Sprzedaż dzieł sztuki podlegać może stawce 8 % VAT lub 23% VAT. W przypadku korzystania ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT (art. 113 ustawy o VAT) sprzedaż ta może być również zwolniona z VAT.

1)      Stawka 8% (art. 120 ust. 3 ustawy o VAT)

Stawką 8 % VAT opodatkowana jest dostawa dzieł sztuki dokonywana:

a)       przez ich twórcę lub spadkobiercę twórcy,

b)      okazjonalnie przez podatnika innego niż podatnik, o którym mowa w art. 120 ust. 4 i 5 ustawy o VAT (tj. takiego, który dokonuje zakupu dzieł sztuki w celu prowadzenia działalności gospodarczej lub importuje je w celu odsprzedaży), którego działalność jest opodatkowana, w przypadku gdy dzieła sztuki zostały osobiście przywiezione przez podatnika lub zostały przez niego nabyte od ich twórcy lub spadkobiercy twórcy, lub też w przypadku gdy uprawniają go one do pełnego odliczenia podatku; lub wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, jeżeli dokonującym dostawy w wyniku której ma miejsce wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, jest podatnik VAT, o którym mowa w lit a i b powyżej.

2)      Stawka 23 % VAT

Stosowana jest przez podatników, niewymienionych w punkcie 1, tj. przede wszystkim tych, którzy nie są twórcami i jednocześnie dokonują profesjonalnego obrotu dziełami sztuki.

Opodatkowanie marży

W przypadku podatku VAT główną zasadą jest, że podstawą opodatkowania, tj. kwota, od której naliczany jest podatek, jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o VAT (netto). W przypadku dzieł sztuki ustawa o VAT  w art. 120 ust. 4 wprowadziła wyjątek od tej zasady umożliwiając opodatkowanie samej tylko marży  uzyskiwanej w wyniku sprzedaży.

Dotyczy to podatników dokonujących m.in. sprzedaży dzieł sztuki nabytych uprzednio dla celów prowadzonej działalności lub importowanych w celu odsprzedaży (czyli głównie podmiotów profesjonalnie zajmujących się sprzedażą dzieł sztuki), o ile podatnikowi nie przysługiwało prawo odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych dzieł sztuki (tj. gdy podatnik nabył wcześniej dzieło sztuki od jednej z osób wskazanych w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT) lub w sytuacjach wskazanych w art. 120 ust 11 ustawy o VAT gdy podatnik z przysługującego mu prawa do odliczenia nie skorzystał.

Marża podlegająca opodatkowaniu stanowi co do zasady różnicę pomiędzy całkowitą kwotą, która ma zapłacić nabywca dzieła sztuki, a kwotą nabycia dzieła sztuki przez sprzedającego, pomniejszoną o kwotę podatku.

W przypadku gdy obliczenie marży zgodnie z ww. zasada jest skomplikowane lub niemożliwe, za zgoda naczelnika urzędu skarbowego można skorzystać z uproszczonego sposobu obliczania marży (art. 120 ust. 5 ustawy o VAT).

Ustawa o VAT daje także możliwość rezygnacji ze stosowania przed sprzedawców dzieł sztuki procedury marży i opodatkowywania sprzedaży na zasadach ogólnych, tj. od całego obrotu. W takim przypadku podatnik Może korzystać z prawa do odliczenia, także w sytuacjach, o których mowa w art. 120 ust. 11 ustawy o VAT. Prawo do odliczenia podatku z tytułu zakupu dzieł sztuki przysługuje sprzedawcy dopiero po sprzedaniu zakupionych wcześniej dzieł sztuki (w okresie rozliczeniowym, gdy powstał u niego obowiązek zapłaty VAT z tytułu dokonanej sprzedaży).

PCC

W przypadku, gdy sprzedaż działa sztuki nie jest dokonywana przez osobę działającą w charakterze podatnika VAT, tj. nie jest ona związana z działalnością gospodarczą, nie podlega ona opodatkowaniu VAT lecz podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stawka podatku wynosi 1%, podatek natomiast obciąża kupującego.

Podatek dochodowy PIT/CIT

Ustawy o podatku dochodowym PIT i CIT nie zawierają definicji dzieła sztuki. W związku z tym w praktyce utrudnione może być ustalenie czy dana rzecz jest dziełem sztuki. W doktrynie często podkreśla się, że za dzieło sztuki trzeba będzie uznać przede wszystkim utwory będące przedmiotem praw autorskich – jednakże tylko utwory oryginalne, a nie np. ich kopie czy reprodukcje wykonywane przez podmiot mający do tego prawo (dzieło sztuki powinno mieć bowiem charakter indywidualny, niepowtarzalny).

  1. 1.      Profesjonalny obrót dziełami sztuki

W przypadku profesjonalnego obrotu dziełami sztuki zarówno przez osobę fizyczna jak i osobę prawną, obrót ten podlegał będzie podatkowi dochodowemu na tych samych zasadach co każda działalność handlowa (opodatkowanie przychodu pomniejszonego o koszt jego uzyskania). Koszt podatkowy rozpoznawany jest przez takie osoby w związku ze zbyciem dzieła sztuki w wysokości ceny uprzedniego jego nabycia.

  1. 2.      Nieprofesjonalny obrót dziełami sztuki

Osoba fizyczna dokonująca sprzedaży dzieła sztuki poza prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, np. z prywatnej kolekcji, może w pewnych sytuacjach uniknąć opodatkowania takiej sprzedaży podatkiem dochodowym.

Nie podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym odpłatne zbycie dzieł sztuki, które nastąpiło po upływie pół roku licząc od miesiąca, w którym osoba ta nabyła dzieło sztuki i nie było to zbycie dokonane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W innych przypadkach również nieprofesjonalny obrót działami sztuki przez osoby fizyczne podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z ww. zwolnienia skorzystać nie mogą także podmioty inne niż osoby fizyczne – ustawa o CIT nie przewiduje w tym zakresie żadnych wyłączeń.

  1. 3.      Zakup dzieł sztuki na potrzeby działalności gospodarczej

W przypadku zakupu przez przedsiębiorców dzieł sztuki w celu np. umieszczenia ich w siedzibie spółki, podniesienia prestiżu, etc. Kwestią będącą przedmiotem największego zainteresowania jest ewentualnej możliwość zaliczenia wydatków poczynionych na te dzieła do kosztów uzyskania przychodu.

Niestety zarówno  art. 22c pkt 3 ustawy o PIT jak i art. 16c pkt 3 ustawy o CIT wprost stanowią, że działa sztuki, będące środkami trwałymi (tj. mające wartość początkową przewyższającą 3.500 zł) nie podlegają amortyzacji. W rezultacie przedsiębiorca, który nabył obraz będący dziełem sztuki w celu uatrakcyjnienia wnętrza swojego biura nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatków poczynionych na ten obraz, aż do momentu Ew. zbycia tego obrazu (tj. na zasadach związanych z obrotem dziełami sztuki opisanych w punktach 1 i 2 powyżej).

Do rozstrzygnięcia pozostaje kwestia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu dzieł sztuki, których wartość  nie przewyższa 3.500 zł. Część organów podatkowych dopuszcza ujęcie wydatków na takie dzieła do kosztów uzyskania przychodu, traktując je jako wyposażenie dekoracyjne (takie samo jak np. kwiaty w wazonach, etc.).

Jednakże art. 23  ust. 1 pkt 23 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT wyłączają wyraźnie z kosztów uzyskania przychodów wydatki  poczynione przez przedsiębiorców na  reprezentację. W rezultacie pomimo, że zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu wydatków na dzieła sztuki o wartości niższej i 3.500 zł może nie być wyłączone, to w razie uznania przez organy, że są to wydatki poczynione na reprezentację, zakwestionowane może być zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów.

W konsekwencji ze względu na ww. wątpliwości przed dokonaniem zaliczenia jakichkolwiek kwot wydanych na zakup dzieł sztuki do kosztów uzyskania przychodu warto wystąpić o interpretację podatkową.

 Jan Prociak

Portal Rynek i Sztuka

portal_rs_adres_www_wb

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

8 komentarzy do “Podatki w sztuce cz.II: Co warto wiedzieć sprzedając i kupując dzieła sztuki”

  1. Agata

    Witam, mam firmę i jestem podatnikiem VAT. Jaki VAT powinnam naliczyć, jeśli firma zewnętrzna zamawia u mnie namalowane kilkunastu takich samych obrazów, na dostarczonym przez siebie szkle?

    1. Paweł

      To zależy, czy Twoje prace będą miały charakter twórczy, czy nie. Interpretacji dokonuje się na podstawie ustawy o prawach autorskich, trochę wskazówek możesz wyczytać w artykule http://www.sprawnie.com/2016/02/podatek-vat-od-sprzedazy-dzie-sztuki.html

  2. Magda

    Witam,
    jestem licealistką i prowadzę projekt społeczny mający na celu promowanie młodych artystów poprzez licytacje ich dzieł sztuki na wystawach. Uzyskane pieniądze zostaną przekazane na znajomy dom dziecka (na wyjazd letni dzieci). W jaki sposób, jeśli w ogóle, przeprowadzane wystawy podlegają opodatkowaniu? Ile ono wynosi i w jaki sposób jest ustalane?

    Dziękuję za odpowiedź

  3. Kler

    bardzo dobry tekst, dotyczy wcale nie takiej niszy. zwłaszcza że rękodzieło znów powróciło do łask. niektórzy nawet chcą płacić podatek, szczerze przejmując się jak to zrobić (solidny przyklład: http://www.eporady24.pl/sposob_rozliczenia_i_odprowadzenia_podatku_dochodowego_za_sprzedane_prace_przez_artyste_plastyka,pytania,15,86,3342.html ) oczywiście więcej osób chce go uniknąć ;) tym bardziej zasady powinny być jasne i przystępne.

  4. Paweł

    Warto zaktualizować swoją wiedzę nt. podatku VAT, zwłaszcza w oparciu o decyzje organów podatkowych, które przedstawiam w artykule http://www.sprawnie.com/2016/02/podatek-vat-od-sprzedazy-dzie-sztuki.html

  5. Magdalena

    W roku 2016 domy aukcyjne sprzedały 3 moje obrazy (każdy w granicy 1 tys zł). Ja otrzymałam z tego 60%. Nie prowadzę działalności gospodarczej, ale ukończyłam studia artystyczne. Były to obrazy nowe. Dobrze rozumiem, że powinnam się rozliczyć w Urzędzie Skarbowym – 18% z 50% przychodu?

  6. mg

    jsk wyglada srawa oplat VAT w przypadku kupna dziela sztuki na eBay?

  7. Lena

    W takich sprawach ja zawsze czuję wsparcie keirując pytania do osób zatrudnionych w V.A. Gallery w Wysogostowie, oni mają wiele do czynienia z osobami zainteresowanymi zakupami dzieł sztuki i myślę, że wszelkie informacje mają bardzo na świeżo.

Skomentuj Paweł Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.