Bonhams europejskim liderem w dziedzinie sztuki japońskiej

Tej jesieni w londyńskim domu aukcyjnym Bonhams przy New Bond Street odbędzie się aukcja dzieł sztuki japońskiej z kolekcji Edwarda Wranghama. Są to niezwykle cenne antyki o wysokiej wartości kolekcjonerskiej.

Pasję kolekcjonerską rozwinął w nim wujek…

Edward Wrangham urodził się w 1928 roku w hrabstwie Northumberland. Zajmował się gospodarką wodną, z wykształcenia był przyrodnikiem. Ukończył prywatną szkołę w Eton oraz uniwersytet w Cambridge. Brytyjczycy kojarzą go jako twórcę gigantycznego zbiornika retencyjnego Kielder Water na północy Anglii, na którym powstała elektrownia wodna otwarta w latach 80. przez królową Elżbietę II. Prywatnie Wrangham był miłośnikiem sztuki. Pasję kolekcjonerską rozwinął w nim wujek William Wilberforce Winkworth, który podarował 8-letniemu Edwardowi pierwszy przedmiot. Od tego momentu aż do końca swoich dni Wrangham tworzył własną kolekcję cennych obiektów z całego świata. Edward Wrangham zmarł w 2009 roku w wieku 81 lat pozostawiając po sobie ogromną spuściznę.

Kolekcja warta 2 mln funtów

Shibata Zenshin, Album 12 obrazów wykonanych z laki, sprzedanych przez Christie’s w Nowym Jorku za 400 tys. dolarów (1,2 mln złotych!)

W 2010 roku postanowiono zlicytować jego kolekcję za pośrednictwem Bonhamsa. Wystawiono wtedy ponad 1000 XVIII-XIX-wiecznych tradycyjnych akcesoriów dla mężczyzn, wykonane z laki i złota, oraz zdobione pochwy na samurajskie miecze. Jeden z antyków okazał się szczególnie cenny – było to inro, czyli japońskie pudełeczko przypinane do pasa obi przy kimonie służące do przenoszenia drobnych przedmiotów, pieniędzy, leków itp. Kupujący był gotowy zapłacić aż 162 tys. funtów, czyli ponad 800 tys. złotych! Inne cenne inro np. wykonane ze stali sprzedano za 96 tys. funtów, choć cena wyjściowa zaczynała się od 3 tys., podobna sytuacja miała miejsce w przypadku inro pokrytego warstwą złota wycenionego na 5,5 tys. funtów. Ostatecznie osiągnęło ono cenę 60 tys. Oprócz inro popularnością cieszyły się drewniane netsuke – miniaturowe rzeźby zabezpieczające sakiewki przypinane do kimona. Jedną z nich o wielkości 3 centymetrów przedstawiającą psa Bonhams zlicytował za 36 tys. funtów (prawie 200 tys. złotych). Dochód całkowity z aukcji przeprowadzonej w 2010 roku wyniósł 2 mln funtów.

Jesienna aukcja tradycyjnej sztuki japońskiej

5 listopada miłośnicy sztuki japońskiej oraz antyków w ogóle będą mieli kolejną okazję przyjrzeć się z bliska przedmiotom w kolekcji Edwarda Wranghama. Szefowa departamentu sztuki japońskiej od 2007 roku Suzannah Yip stwierdza, że ta kolekcja zapiera dech w piersiach zarówno pod względem ilości jak i jakości wykonania, a także samego zachowania przedmiotu. Kolekcja jest spójna i jest dziełem jednego kolekcjonera, co czyni ją jedną z najznakomitszych. Podczas tegorocznej aukcji do najważniejszych obiektów prezentowanych na aukcji należą te wykonane przez XIX-wiecznego japońskiego artystę Shibaty Zeshina.

Shibata Zenshin – niekwestionowany mistrz laki

W swojej twórczości Shibata odznaczył się jako wybitny malarz, choć sławę przyniosły mu jego przedmioty pokryte laką. Wyróżniał go nie tylko styl, ale przede wszystkim mistrzowska technika i dekoracyjność. Wpisywał się w japońską filozofię wabi-sabi – prostotę, świeżość i ciszę, a co za tym idzie klasyczne japońskie piękno.

Wykorzystanie naturalnej żywicy wydaje się tylko z pozoru proste, jednakże jest to jedna z najtrudniejszych metod zdobnictwa. Przygotowanie czarnej lub czerwonej bazy o odpowiedniej intensywności barwy dzieli się aż na kilkadziesiąt etapów – według niektórych musi być ich aż 33. Jest to proces żmudny, niezwykle czasochłonny, wymaga cierpliwości i pełnego skupienia, dlatego nie każdy jest w stanie wytworzyć ręcznie lakę. Pracę z tym surowcem Shibata rozpoczął w 1817 roku, kiedy to jako 10-latek trafił do jednego z najbardziej prestiżowych pracowni laki w Edo, czyli w dzisiejszym Tokio. Do końca życia, czyli przez prawie 80 lat, doskonalił swoją technikę i osiągnął niepodważalną perfekcję.

Japonia na paryskiej Wystawie Światowej w 1889 roku

Słynął z kreatywności oraz szacunku do materiału. Gdy nastał kryzys gospodarczy w latach 1830-1840 używanie cennych kruszców jak np. złoto i srebro (niezbędne do zdobienia przedmiotów pokrytych laką) było ograniczone, wtedy to Shibata postanowił wykorzystywać brąz, aby uzyskać efekt złota. Jego praca twórcza została doceniona publicznie w latach 40., a już od końca lat 60 wykonywał przedmioty dekoracyjne, zestawy do ceremonii herbacianej oraz malarstwo na zamówienie prywatnych klientów oraz na potrzeby państwowe. Jego prace, w tym obraz przedstawiający górę Fuji, wystawiane były w całej Japonii, a także podczas słynnej paryskiej Wystawy Światowej w 1889 roku, z okazji której wybudowano Wieżę Eiffela.

Bonhams europejskim liderem w dziedzinie sztuki japońskiej

Shibata Zenshin, 12-elementowy zestaw obrazów i poezji, źródło: Bonhams

Podczas tegorocznej listopadowej aukcji będzie można kupić pudełeczka inro wykonane przez Shibatę, które szacuje się nawet na 80 tys. funtów, choć jak pokazuje historia cena końcowa może być znacznie wyższa. Kolejnym wartym uwagi przedmiotem jest pudełko na drobiazgi z motywem księżyca w pełni wykonanym w estetyce wabi-sabi, który specjaliści wyceniają na 20 tys. funtów. Najwięcej emocji wzbudza 12-elementowa wykonana tuszem, farbą z elementami srebra i jedwabiu „wizualna poezja”. Jest to 12 obrazów przedstawiające motywy festiwalowe na dany miesiąc oraz wiersz. Według Suzannah Yip to zaszczyt, że dom aukcyjny Bonhams może gościć w swoich salach tak znakomitą japońską sztukę, znaną i cenioną zarówno w Japonii jak i na całym świecie. Od lat Bonhams predestynuje do tytułu lidera w dziedzinie sprzedaży sztuki japońskiej i ta aukcja zdecydowanie przyczyni się do podtrzymania tego wizerunku.

Fot. (góra) Shibata Zenshin, Góra Fuji, panel wykonany z laki, źródło: Wikipedia

Karolina Przybylińska

Portal Rynek i Sztuka