20 października otwarto wystawę dzieł Pabla Picassa i Georges’a Braque’a z prywatnej kolekcji Leonarda A. Laudera. Znalazły się na niej również dzieła Juana Grisa i Fernanda Légera. Wystawa potrwa do 16 lutego 2015 roku.
Płutno nie było ukończone, dopóki obu z nas nie uznało, że tak jest – powiedział Pablo Picasso określając intensywny okres 1909 roku, kiedy razem z Braque’m przecierał szlaki dla zupełnie nowego nurtu w sztuce – kubizmu. Obrazy składające się z wycinków z gazet, malowanych fragmentów etykiet, nut i innych materiałów były sprzedawane w paryskiej galerii przez Daniela-Henryego Kahnweilera, niemieckiego handlarza dziełami sztuki. Kahnweiler z bezczelnością dziecka – miał wtedy mniej niż 30 lat – ogłaszał potencjalnym nabywcom, że obrazy (kontrowersyjne dla publiczności) zawisną kiedyś w Luwrze.
Dzięki kolekcjonerowi Leonardowi Lauderowi, najważniejsze prace, które przed I wojną światową przeszły przez ręce Kahnweilera, m.in. Drzewa w L’Estaque (1908), czy pierwsza pełnowymiarowa kubistyczna praca Braque’a, zawisły teraz w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku.
Kolekcja powstawała przez 30 lat, mówi Rebecca Rabinow, kuratorka sztuki nowoczesnej odpowiedzialna również za Leonard A. Lauder Research Center for Modern Art. Rabinow wspomina o niespodziankach na wystawie, w szczególności kolażach Gris’a. [Gris] robił bardzo konkretne odniesienia do Fantomas, przesuwał kształty i zmieniał wygląd – mówi. Na przykład kolaż Mężczyzna w kawiarni z 1914 roku, przedstawia mroczną postać skrytą za gazetą, na której widnieje nagłówek o kryminalistyce i technikach fałszowania.
Dla kubistów i ich sprzedawców wszystko zmieniło się w sierpniu 1914 roku. Urodzeni we Francji Braque i Léger zostali powołani do armii, żeby walczyć na froncie I wojny światowej. Picasso i Gris pozostali w Paryżu, jednak sam Kahnweiler został zatrzymany poza granicami kraju i uznany za cudzoziemskiego wroga. To wtedy państwo francuskie przejęło jego kolekcję obrazów. Resztę wojny spędził głównie w Szwajcarii. Wrócił jednak do Paryża, aby zatrzymać aukcję jego kolekcji. Protest nie przyniósł jednak oczekiwanych rezultatów.
Kubizm należy do najbardziej wpływowych ruchów artystycznych z początku XX wieku. Zniszczył tradycyjny iluzjonizm w malarstwie i radykalnie zmienił sposób postrzegania świata. Kolekcja Leonarda A. Lauder’a, niezrównana w swojej kategorii jest pokazana publicznie po raz pierwszy. Składa się na nią zbiór osiemdziesięciu jeden obrazów, kolaży, rysunków oraz rzeźb.
Agnieszka Skowron
Fot. (góra): Georges Braque „Bottle of rum” (1914), źródło: Tate Gallery
Portal Rynek i Sztuka
