szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
FILM PEKAO KOSSAK Galeria Stalowa „Fragments of Reality”

Cézanne odkryty pod… Cézannem

24.02.2015

Świat: wydarzenia

W latach 20. ubiegłego stulecia dr Alfred Barnes zakupił do swojej kolekcji kilka akwarel za 100 dolarów. Wtedy nie miał pojęcia, że tak naprawdę na odwrocie po 90 latach odkryte zostaną nieznane szkice Paula Cézanne’a… 20 lutego 2015 roku tę nowinę obwieściła ekipa konserwatorska Barnes Foundation z Filadelfii.

Kim był Alfred Barnes?

Dr Alfred Barnes. Źródło: United States Library of Congress

Dr Alfred Barnes. Źródło: United States Library of Congress

Alfred Barnes (1872-1951) zapisał się w amerykańskiej historii jako wybitny umysł ścisły – chemik i fizyk, jako biznesmen, ale też pedagog, a przede wszystkim jako pasjonat sztuki. Na początku wieku XX postanowił poświęcić się sztuce – studiował, czytał, ale też i kupował. Jego przygoda z kolekcjonerstwem zaczęła się nie gdzie indziej, a w Paryżu, kiedy to przyjaciel – Amerykanin i malarz – William James Glackens podarował mu jedno ze swoich dzieł w zamian za 20 tys. dolarów wsparcia. W tym czasie Barnes zaczął odwiedzać wpływowych ludzi, m.in. zawitał w domu Gertrudy Stein i jej brata Leo, gdzie miał okazję doświadczyć ducha epoki. To właśnie tam zapoznał się z twórczością Matisse’a, Picassa, de Chirico czy Modiglianiego.

I tak sztuka pochłonęła go bez reszty. W 1925 roku w druku ukazuje się publikacja Barnesa The Art in Painting będąca swoistym eksperymentem, w którym chciał on zanalizować dzieło sztuki metodologią badawczą przyjętą w naukach ścisłym. To zresztą nie jedyna praca jego autorstwa. Jedną z ostatnich, napisaną w 1939 roku była książka poświęcona twórczości Cézanne’a.

Paryskie muzea mogą tylko pozazdrościć

Galeria Barnes Foundation w Filadelfii. Photo © 2015 The Barnes Foundation

Galeria Barnes Foundation w Filadelfii. Photo © 2015 The Barnes Foundation

Cézanne’a od początku zajmował szczególną pozycję w kolekcji dr Alfreda Barnesa. Zakupił on aż 69 prac jego autorstwa. Być może droższy kolekcjonerowi był tylko Renoir, których dzieł miał aż 178. Żadne paryskie muzeum nie może pochwalić się taką liczbą. Na szczęście Alfred Barnes – człowiek wrażliwy na piękno – nie gromadził tych dzieł, aby egoistycznie zachować je tylko dla siebie i podziwiać w gabinecie przy szklance whisky i cygarze, ale już w 1922 roku postanowił on założyć Fundację w celu „promowania edukacji w zakresie sztuk pięknych i ogrodnictwa” (oprócz galerii sztuki, powstało również arboretum będące pasją żony Barnesa Laury Legget składające się z ponad 2 tys. gatunków rzadkich i cennych roślin). Zwiedzając galerię, możemy podziwiać nie tylko wybitnych paryskich post-impresjonistów jak Cézanne, Renoir, Picasso, Soutine, Matisse czy Modigliani, ale również twórców rodzimych jak wspominany William Glackens, Charles Demuth czy Horace Pippin. Ponadto znajdziemy też dzieła dawnych mistrzów, sztuki rdzennych Amerykanów i Afryki.

Historia lubi być odkrywana na nowo

Zdawałoby się, że dzieła należące do Fundacji zostały już dokładnie przebadane i nie kryją żadnych tajemnic przed konserwatorami i kuratorami. A jednak historia lubi płatać figle… W styczniu 2014 roku rozpoczęły się prace konserwatorskie nad 22 pracami na papierze. W tym na warsztat wzięto dwie akwarele Cézanne’a pt. Góry Chaine de l’Etoile z 1885 lub 1886 roku oraz Drzewa z ok. 1900 roku, kupione przez Barnesa za ok. 100 dolarów najprawdopodobniej od Leo Steina 1921 roku. Obie prace przedstawiają krajobrazy południowej Francji. Na ich odwrocie odkryto nieukończone szkice. W przypadku pierwszego szkicu jego centralna część jest nieukończona, dlatego trudno jeszcze określić, co tak naprawdę miał on przedstawiać. W przypadku Drzew po usunięciu brązowego papieru odkryto szczegółowy rysunek domów.

Photo © 2015 The Barnes Foundation

Akwarela „Drzewa” z 1900 roku. Photo © 2015 The Barnes Foundation

Photo © 2015 The Barnes Foundation

Odkryty pod nią szkic. Photo © 2015 The Barnes Foundation

Photo © 2015 The Barnes Foundation

Akwarela „Góry Chaine de l’Etoile” z 1885 lub 1886 roku. Photo © 2015 The Barnes Foundation

Photo © 2015 The Barnes Foundation

Odkryty pod nią szkic. Photo © 2015 The Barnes Foundation

W ciągu ostatnich 30 lat odkryto łącznie 15 szkiców. Są to niezwykle ważne znaleziska dla znawców twórczości Cézanne’a, ponieważ rzucają one nowe światło na proces powstawania dzieła w umyśle artysty. Zwykle gdy rysował on w szkicownikach, których pozostawił po sobie ok. 18-19, zapełniał obie strony bardzo dokładnie, ale zapełnianie dwóch stron w przypadku droższych i lepszych jakościowo papierów pokrytych akwarelą można uznać za nieczęsto spotykane zjawisko. Pytanie, czy Leo Stein wiedział, że sprzedaje Barnesowi cztery prace w cenie dwóch?

Fot. (TOP / góra) Szkic pod akwarelą Drzewa z 1900 roku autorstwa Cézanne’a. Photo © 2015 The Barnes Foundation

Karolina Przybylińska

Portal Rynek i Sztuka

portal_rs_adres_www_wb

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

Dodaj komentarz:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.