Już 28 maja 2015 roku w Muzeum Narodowym w Warszawie otwarta zostanie wystawa pt. „Papież awangardy. Tadeusz Peiper w Hiszpanii, Polsce, Europie”. Ekspozycja ma na celu zaprezentowanie relacji między literaturą i sztuką XX wieku. Zobaczymy prace Roberta Delaunay, Fernanda Légera, Józefa Pankiewicza, Mojżesza Kislinga, Wacława Zawadowskiego oraz twórczość samego Peipera. Wystawa zorganizowana we współpracy z hiszpańskimi środowiskami artystycznymi, podkreślać będzie związki obu krajów.
Robert Delaunay „Widok na miasto”, źródło: MNW
Tadeusz Peiper – jeden z najbardziej cenionych krytyków sztuki doby dwudziestolecia międzywojennego. Założyciel i redaktor czasopisma „Zwrotnica”, poeta awangardowy oraz twórca programu Awangardy Krakowskiej, w tym znanego manifestu „Miasto. Masa. Maszyna” z 1922 r. Paiper przez lata rozwijał swoje kontakty z hiszpańskimi środowiskami artystycznymi. Związany z ultraistami miał możliwość utrzymywania kontaktów z José Ortegą y Gassetem, a także Manuelem Azañą. Pięcioletni pobyt w Madrycie zaowocował współpracą z gazetą „El sol”, na łamach której poruszano temat literatury i publikowano teksty znanych polskich pisarzy.
Peiper nie bał się odsunąć od tradycji poetyckiej i zaproponować zupełnie nowe spojrzenie na nowoczesną literaturę. Jak powiedział w jednym z wywiadów kurator wystawy – dr Piotr Rypson – „(Peiper) przyjechał z Hiszpanii na początku roku 1921 zupełnie nikomu nieznany i w ciągu kilku miesięcy stał się jedną z ważniejszych postaci futurystyczno-formistycznego środowiska krakowsko-warszawskiego. Udało mu się skupić wszystkich futurystów i formistów wokół swojej inicjatywy wydawniczej. Jej nazwa „Zwrotnica” była bardzo znamienna, bo w ciągu półtora roku Peiper po prostu zwrócił kierunek dążeń ówczesnego środowiska artystycznego z pędu anarchizującego futuryzmu i formizmu na konstruktywizm”.
Leon Chwistek „Miasto”, źródło: MNW
Muzeum zaprezentuje szerokiej publiczności ponad 270 eksponatów. Wśród nich pojawi się „Ulica w Madrycie” Józefa Pankiwicza (1916-1918 r.), która jest próbą eksperymentowania z fowizmem i kubizmem. Podczas wizyty w Madrycie malarz był zainspirowany nową znajomością z Robertem Delaunay, który zachęcił go do spróbowania innego stylu w malarstwie.
Na wystawie pokazane zostaną również prace Leona Chwistka, autora teorii strefizmu, według której płótno powinno być podzielone na poszczególne strefy, w których prezentowane były różne barwy jednego wielokrotnie przetwarzanego kształtu. Będzie można również zobaczyć obraz Roberta Delaunay „Widok na miasto” z 1910-1914 r., „Czerwone koło” Fernanda Lége z 1920 r., „Kompozycję abstrakcyjną” Henryka Stażewskiego z 1929/1977 r. oraz „Pejzaż z południa Francji” Mojżesza Kislinga datowany na 1918 r.
Nie zabraknie czwartkowych wykładów, oprowadzania kuratorskiego po wystawie, warsztatów familijnych dla dzieci i dorosłych, czy lekcji muzealnych. Ekspozycja będzie czynna do 6 września 2015 roku.
Lara Malan Woodgate
Fot. (góra) Mojżesz Kisling „Pejzaż z południa Francji” ok. 1918 r., kolekcja Marka Roeflera, Villa la Fleur, źródło: MNW
Portal Rynekisztuka.pl
