szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
Galeria Stalowa „Fragments of Reality” Bożenna Biskupska

Krótka historia sprzętów do siedzenia

09.11.2015

Aktualności, Polska: wydarzenia

Krzesła – proste z pozoru sprzęty użytkowe – kryją za sobą niezwykle ciekawą historię sięgającą okresu antyku. Ukazuje ona rewolucyjne przemiany zarówno w stylistyce mebli, kwestii rozwiązań formalnych oraz w pełnionej przez nie funkcji politycznej.

Za najstarsze krzesło Europy uznaje się kamienny siedzisko z sali tronowej pałacu w Knossos (zbudowanego w okresie kultury minojskiej). Przeznaczone dla władcy – sytuowało go w odpowiedniej pozycji względem otoczenia, nadając mu status najważniejszej osoby w pomieszczeniu. Takie zhierarchizowane rozwiązanie przetrwało do czasów obecnych, kiedy z łatwością odczytujemy przeznaczenie krzesła ustawionego u szczytu stołu lub na podwyższeniu. Dawniej krzesło szczyciło się jednak dużo czytelniejszą funkcją symboliczną oraz prestiżowym znaczeniem.

Krzesło, ok. 1700, Śląsk, źródło: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Krzesło, ok. 1700, Śląsk, źródło: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Od średniowiecza, aż do okresu baroku krzesła wyróżniały się prostą, drewnianą konstrukcją. W renesansie novum stanowiło reprezentacyjne siedzisko o krzyżakowej architekturze, inspirowane antycznymi formami, a także krzesło włoskiego typu sgabello, o konstrukcji policzkowej. Epoka baroku, ze swoim umiłowaniem do bogatej dekoracji, przyniosła nowe rozwiązania estetyczne, ale również forma krzeseł zaczęła ulegać przekształceniom. Popularne wtedy proste siedziska tapicerowane lub wyplatane trzciną, o wydłużonym oparciu, wspierane były na niższych, toczonych nogach. To, co charakteryzowało krzesła barokowe to łączyny dolne nóg, którym nadawano zwykle kształt prostokąta albo też liter „H” oraz „X”. W późniejszym okresie ważne zmiany dotyczyły rozmiarów krzeseł, które stopniowo stawały się mniejsze, poręczniejsze, a tym samym wygodniejsze do przenoszenia.

W początku XVIII wieku historycy sztuki użytkowej odnotowują najistotniejszą zmianę w rozwiązaniach technicznych mebla, związaną z pozbyciem się elementu łączyn. Odtąd o stabilności krzesła decydowały przede wszystkim rozstawienie i odpowiednie wygięcie nóg( tzw. en cabriole, czyli wygięcie esowate).

Okres klasycyzmu, wraz z powstałym stylem empire, wprowadził nowoczesne typy mebli do siedzenia, jak leżanka czy taboret (który podobno szczególnie upodobała sobie  zona Napoleona – cesarzowa Józefina. Natomiast Biedermeier szczególnie upodobał sobie całe zestawy mebli, złożone z utrzymanych w tej samej stylistyce kanapy, foteli i krzeseł. W tym czasie dla większej wygody użytkowników meble tapicerowane zaczęto wyposażać w sprężyny – była to metoda opatentowana w 1822 roku przez Georga Junigla.

Od XIX wieku silnie rozwijała się tendencja produkowania siedzisk metodą fabryczną. Aktywny w tym czasie Michael Thonet uznawany jest za największego innowatora współczesnego wzornictwa, a produkowane przez niego krzesła z giętego drewna do dziś uchodzą za klasykę myśli projektowej. Dominującymi stylami był historyzm, a na przełomie XIX i XX wieku secesja, oparta na płynnych liniach, bogatej roślinnej ornamentyce i motywach geometrycznych.

XX wiek przyniósł – poza zmianami w estetyce, dążącymi do maksymalnego uproszczenia – udoskonalenia technologiczne, z których najważniejsze dotyczyły osiągnięcia jak najwyższej funkcjonalności i ergonomii mebla.

Czy obecnie – w okresie szybkich zmian technologicznych – jesteśmy w stanie przewidzieć wygląd i formę krzesła za kolejne 100 lat? Na to pytanie będzie można poszukać odpowiedzi przyglądając się historycznym przykładom mebli oraz drogi jaką przebyły od drewnianego siedziska po nowoczesny sprzęt użytkowy. Okazją ku temu będzie organizowana w Muzeum Narodowym we Wrocławiu wystawa  „Krzesła, zydle, fotele. Krótka historia mebli do siedzenia”. Sprzęty do siedzenia mają wybitnie służebny charakter, ale w przeszłości niepozbawione były też prestiżowych wyróżników i funkcji symbolicznej – wyjaśnia Małgorzata Korżel-Kraśna, kurator wystawy w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Najprostszym meblem był stołek, który następnie ewoluował w krzesło (przez dodanie oparcia) i w fotel (gdy do krzesła dodano podłokietniki). Siedziska dawniej pełniły funkcje polityczne, np. w Egipcie dostępne były tylko dla rodziny faraona; podobnie na dworze Ludwika XIV, gdzie jedynie wybrani przez króla mieli prawo zasiadać na taboretach. Najbardziej prestiżowy stał się fotel z wysokim oparciem zwany tronem, używany przez władców świeckich i kościelnych, który do dziś jest atrybutem władzy.  

Wystawa odbędzie się w dniach od 12 listopada br. do 16 lutego 2016 r.

m.m

Ilustracja (góra): Zydel śląski (?), XVIII w., źródło: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Portal Rynekisztuka.pl

LOGO RiSi

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

Dodaj komentarz:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.