425 lat temu urodził się Giovanni Francesco Barbieri

8 marca 1591 roku w Cento, urodził się włoski malarz, rysownik, twórca fresków i teoretyk sztuki baroku, Giovanni Francesco Barbieri. W historii sztuki ze względu na swoją wadę wzroku, znany jest pod pseudonimem „Il Guercino” co znaczy „zezowaty”.

Giovanni Francesco Barbieri urodził się dokładnie 425 lat temu w małej miejscowości Cento, niedaleko Bolonii. Pochodził z biednej rodziny chłopskiej. W 1616 roku, w swoim rodzinnym mieście założył niewielką szkołę malarstwa i rysunku – Accadema del Nudo – do której uczęszczało wielu młodych uczniów. Był w dużej mierze samoukiem, a jego fascynacja malarstwem wynikała w pewnej mierze z wpływów rodziny Carriacci, która w XVII – wiecznych Włoszech należała do propagatorów baroku i odejścia od manieryzmu w sztukach plastycznych.

Początkowo jego twórczość nawiązywała do Caravaggia, poprzez miękkie ukazywanie światłocienia. Jednak w trakcie swoich podróży zmienił styl zbliżając się do eklektycznej szkoły bolońskiej i stając się jej wybitnym przedstawicielem. Odwiedził m.in. Wenecję, w której poznał twórczość Tycjana, Rzym, do którego był zaproszony w 1621 roku przez papieża, Grzegorza XV. Inspirujący wpływ na malarza miało także spotkanie z Diego Velázquez’em, który odwiedził go w Centro w 1629 roku w czasie swojej pierwszej podróży do Włoch.

Artysta tworzył w Centro, Wenecji, Bolonii, Rzymie, Modenie i Piacenzie.
Malował przede wszystkim wielkoformatowe kompozycje religijne , obrazy mitologiczne, alegoryczne i pejzaże, także portrety. Jego malarstwo odznacza się patosem, dramatyzmem, bardzo dużymi kontrastami światłocienia. Znanych jest ponad 100 jego obrazów, z czego istnieje wiele powtarzających się ujęć – np. 4 wersje „Św. Franciszka słuchającego muzyki anielskiej”, znajdujące się w Warszawie, Paryżu, Dreźnie i Cento.

Jego najwybitniejszym dziełem było wykonanie dekoracji plafonowej z polecenia papieża Grzegorza XV, w rzymskiej Villa Ludovisi przedstawiającą alegorię „Dnia, Nocy i Jutrzenki (Aurory)”. Innym cenionym dziełem jest też obraz z Galerii Barberinich w Rzymie „Et in Arcadia ego”(1618) . Dzieło przedstawia pasterzy w pejzażu Arkadii, którzy natrafili na ludzka czaszkę w stanie rozkładu. Płótno uznawane jest za jedno z najbardziej intrygujących i zagadkowych dzieł w historii malarstwa nowożytnego.

Giovanni Barbieri zajmował się także grafiką. Dwie akwaforty zachowały się do czasów obecnych, „Św. Antoni Padewski” i „Św. Jan Chrzciciel na tle pejzażu”. Artysta stworzył także wiele rysunków – największa ich kolekcja znajduje się w Królewskiej Bibliotece Zamku Windsor w Wielkiej Brytanii.

Polskie zbiory także posiadają kilka jego prac, obrazów, jak i rysunków m.in. „Św. Franciszek słuchający muzyki anielskiej”, „Bóg Ojciec”, „Powrót syna marnotrawnego”, czy „Ukrzyżowanie ze św. Franciszką Rzymianką i św. Elżbietą Węgierską”.

Ceny za dzieła Il Guercino osiągają dość wysokie wyniki na światowych aukcjach, od kilkudziesięciu tysięcy, aż do kilku milionów dolarów. Pierwszym z rekordów artysty była sprzedaż płótna „Semiramis called to Arms”, które to zostało zlicytowane w 2005 roku w londyńskim Sotheby’s za 1.352.000 funtów. Największą dotychczasową sprzedażą tego artysty był obraz „Król David” sprzedany za 5,193,250 funtów na aukcji Christie’s w Londynie w 2010 roku. Ostatnim z jego wysoko sprzedanych dzieł z 2015 roku jest „The Penitent Magdalene”, które zostało sprzedane w Nowym Yorku za 845 tys. dolarów.

Katarzyna Bagińska

Fotografia (góra): Giovanni Francesco Barbieri, „Autoportret”, 1624-26.