Gotycka Madonna zniszczona podczas wojny wraca do Wrocławia

Do Wrocławia powróciła rzeźba gotycka Madonny z Dzieciątkiem. Poważnie zniszczona podczas wojny w 1945 roku, po 70 latach została poddana renowacji i scalona ponownie. Figurę będzie można zobaczyć w Muzeum Narodowym we Wrocławiu prawdopodobnie od czerwca.

Późnogotycka rzeźba piaskowcowa, której autorem jest prawdopodobnie wrocławski rzeźbiarz Jacob Beinhart, zdobiła fasadę kościoła św. Marii Magdaleny, aż do wojny 1945 r. Podczas oblężenia „Festung Breslau”, w wyniku zniszczenia dachu i hełmów wież lub po zrzuceniu bomby i zniszczeniu wieży południowej, rzeźba rozpadła się na pół. Obie części przetrzymywane były w dwóch różnych miejscach –korpus znajdował się we Wrocławiu, natomiast nieznane było położenie głowy Madonny.

Źródło: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Jak się okazało, głowa Madonny została przekazana do Muzeum Diecezjalnego w Poznaniu w 1989r. przez prof. Eugeniusza Iwanoyko, poznańskiego historyka, który nie zdawał sobie sprawy skąd pochodzi fragment rzeźby, będącej w jego posiadaniu. Muzeum także nie znało pochodzenia rzeźby, która przez lata znajdowała się w ich kolekcji. Co więcej, eksperci z placówki przekonani byli, iż rzeźba pochodzi z Francji.

Jacob Beinhart, „Maria z Dzieciatkiem”, ok. 1500. Źródło: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

W 2013 roku dr hab. Romuald Kaczmarek, historyk sztuki pracujący na Uniwersytecie Wrocławskim, „odnalazł” głowę Madonny w muzeum w Poznaniu. Dzięki temu, po 70 latach rozłąki i po dwóch latach negocjacji w kwietniu 2015 r. figura mogła zostać scalona i poddana renowacji. Rzeźba jest jednak nie do końca kompletna – fragment, przedstawiający dzieciątko wciąż nie został odnaleziony.

Powstanie rzeźby piaskowcowej „Maria z Dzieciątkiem” szacuje się na około 1500 rok. Reprezentuje ona typ ikonograficzny przedstawienia Marii Wniebowziętej (Assunta), w którym ukoronowana Madonna z Dzieciątkiem stoi na sierpie księżyca z maską lunarną. Sposób przedstawienia jest charakterystyczny dla stylu popularnego na Śląsku w drugiej połowie XV i początku XVI wieku.

Sposób przedstawienia postaci interpretowany jest jako wyraz zwycięstwa czystej i wolnej od grzechu dziewicy nad demonem, zmiennością i niedoskonałością świata ziemskiego. Według kurator Bożeny Guldan-Klameckiej dzieło powstało wkrótce po roku 1500, ze względu na sposób modelowania szat, których powierzchnie draperii ożywione są zagnieceniami podobnymi do tych m.in. w figurach z grupy Drogi na Golgotę (1500), a później w rzeźbie Marii z Dzieciątkiem z retabulum wrocławskich pozłotników z 1507 roku, które pochodzą z kościoła św. Marii Magdaleny z Wrocławia.

Wciąż trwają prace konserwatora, a rzeźbę zostanie udostępniona zwiedzającym Muzeum Narodowe we Wrocławiu prawdopodobnie najwcześniej w czerwcu. Do kościoła św. Marii Magdaleny trafi też replika kompletnej postaci wraz z dzieciątkiem, którą będzie można oglądać już w ciągu najbliższych miesięcy.

Katarzyna Bagińska

Fotografia (góra): Jacob Beinhart, „Maria z Dzieciątkiem” (ok. 1500), gipsowy odlew gotyckiej rzeźby, który posłużył do wykonania kopii. Źródło: Muzeum Narodowe we Wrocławiu