163 lata temu urodził się Vincent van Gogh

Autor ponad 2 tys. dzieł, który za życia sprzedał prawdopodobnie tylko jeden obraz, bohater licznych legend, filmów i książek, artysta tworzący czołówkę nowoczesnego malarstwa, którego twórczość pozostawała niezauważona do końca XIX wieku. Vincent van Gogh – jeden z najlepiej rozpoznawalnych malarzy – urodził się dokładnie 163 lata temu.

Vincent van Gogh urodził się 30 marca 1853 roku w holenderskim mieście Groot Zundert, w rodzinie ministra Holenderskiego Kościoła Reformowanego. Religia i sztuka były czynnikami, które kształtowały osobowość van Gogha od wczesnej młodości. W latach 70. XIX w. pracował jako handlarz dzieł sztuki, a następnie misjonarz w Belgii, gdzie zaczął wykonywać swoje pierwsze prace rysunkowe. Jako malarza od początku interesowała go tematyka związana z codziennym życiem zwykłych ludzi. Jego pierwsze obrazy charakteryzują się ciemną, ziemistą kolorystyką mocno kontrastującą z barwami kojarzonymi z jego najpopularniejszych prac.

W roku 1886 van Gogh przeniósł się do Paryża, gdzie wcześniej osiadł jego brat Theo – marszand sztuki, a przede wszystkim najbliższy przyjaciel i powiernik Vincenta, który właściwie przez całe życie pozostawał na jego utrzymaniu. Ich bliskie relacje stały się inspiracją do filmu Roberta Altmana z 1990 roku pt. „Vincent i Theo”.

Pod wpływem twórczości impresjonistów van Gogh rozjaśnił paletę barw, która staje jeszcze bardziej świetlista po jego wyjeździe na południe Francji około 1888 roku. To właśnie w trakcie pobytu w Arles, gdzie przebywał z zaprzyjaźnionym malarzem Paulem Gauguinem, wypracował swój unikalny styl malowania, który po jego śmierci stanowił będzie inspirację dla kolejnych generacji artystów. Istnieją liczne spekulacje na temat choroby psychicznej van Gogha, która miała rzekomo duży wpływ na jego twórczość oraz motywy ukazywane na obrazach; a ostatecznie także na (prawdopodobnie) samobójczą śmierć w 1890 roku.

Rozpoznawalność Vincenta van Gogha od końca XIX wieku nieustannie wzrastała przede wszystkim za sprawą jego późniejszych obrazów, których rozświetlona, ciepła kolorystyka oraz drobiazgowy sposób malowania przykuły uwagę marszandów i kolekcjonerów. Wśród około 2 tys. prac, jakie powstały w trakcie krótkiej działalności artystycznej do najwybitniejszych należą obrazy z serii słoneczników, stworzonej w 1888 roku, pejzaże z cyprysami, związane z pobytem artysty w Saint-Rémy, portrety, których liczba obejmuje około 39 wizerunków, a także przedstawienia takie jak: „Pokój van Gogha w Arles” (1888), „Żółty dom” (1888), „Nocna kawiarnia” (1888) czy „Kościół w Auvers” (1890).

Van Gogh należy obecnie nie tylko do najlepiej rozpoznawalnych, ale też najdroższych nazwisk sztuki nowoczesnej. Na liście najwyższych sprzedaży dzieł obok prac Picassa i Warhola to właśnie obrazów van Gogha jest najwięcej. Jego płótno pt. „Portret doktora Gacheta” z 1890 r. uplasowało się na 13. miejscu w rankingu najwyższych sprzedaży, a jego wartość wynosi 149,4 mln dolarów. Ponadto na liście znajdują się takie dzieła jak: „Portret Jospeha Roulina” (114,5 mln dolarów), „Irysy” (112,3 mln dolarów), „Autoportret” z 1889 r. (103,8 mln dolarów) czy płótno z serii „Słoneczniki” (82,6 mln dolarów).

Realizacje autorstwa Holendra cały czas uchodzą za jedne z najbardziej pożądanych wśród kolekcjonerów; ostatnimi wartymi odnotowania sprzedażami było uzyskanie ponad miliona funtów za dzieło pt. „Modlący się mężczyzna” na aukcji w Sotheby’s w lutym tego roku. Do spektakularnych osiągnięć zaliczyć można ponadto 50 mln dolarów za pracę „Landscape Under a Stormy Sky” uzyskane podczas aukcji w nowojorskim Sotheby’s w listopadzie ubiegłego roku czy 7,6 mln dolarów za „The Baby Marcelle Roulin” wylicytowane na tej samej aukcji w Nowym Jorku.

Postać van Gogha do dziś wzbudza wiele kontrowersji, a niewyjaśnione fakty z jego życia stanowią osnowę scenariuszy kilku filmów, m.in.: francuskiego „Van Gogh” z 1991 r. w reżyserii Maurice Pialat czy brytyjskiego „Van Gogh: Painted with Words” stworzonego przez Andrew Huttona. W ostatnim czasie międzynarodowe media obiegła informacja o przygotowaniach do pierwszej pełnometrażowej, animowanej produkcji, reżyserowanej przez polską malarkę Dorotę Kobielę pt. „Loving Vincent”.

Warto dodać, że dzieła tego wybitnego holenderskiego malarza znajdują się w najbardziej prestiżowych publicznych i prywatnych kolekcjach świata: Luwrze, Muzeum d’Orsay, Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, National Gallery w Londynie, J. Paul Getty Museum, ponadto pokaźny zbiór jego prac oglądać można w poświęconym malarzowi Muzeum Vincenta van Gogha w Amsterdamie, które od lat cieszy się niesłabnącą popularnością.

Fotografia (góra): Vincent van Gogh, Autoportret, 1889