Malarz, ceramik, rysownik, rzeźbiarz, Katalończyk żyjący pomiędzy Barceloną, Paryżem i Majorką. Przyjaciel Picassa, Bretona i Ernsta, który przez całe twórcze życie uchodził za outsidera. Joan Miró – jeden z pionierów surrealizmu urodził się dokładnie 123 lata temu.
Joan Miró przyszedł na świat w 1893 roku w Barcelonie – stolicy Katalonii, z którą związany był przez całe życie. Jego malarstwo, w którym odnaleźć można organiczne, uproszczone formy przypominające sposób malowania dzieci oraz połączenie ciepłych, intensywnych kolorów, przywodzi na myśl energię i gęstą atmosferę hiszpańskiej stolicy. Swoje pierwsze kroki jako artysta Miró stawiał w murach katalońskich uczelni, choć rodzice wybrali dla niego karierę księgowego. Artysta opuścił Barcelonę dopiero około 1920 roku z nadzieją, że w Paryżu będzie mógł całkowicie poświęcić się malarstwu. Po roku regularnych wizyt w stolicy Francji osiadł w niej na stałe, jednak na okres wakacji jeździł w odwiedziny do rodzinnej Katalonii.
Joan Miro, ok. 1935
Możliwość osobistego poznania Pablo Picassa czy Wasilija Kandinskiego – uznanych już członków paryskiej bohemy, utwierdziła go w przekonaniu, iż chce rozwijać się w zakresie sztuk plastycznych. Początkowo w jego obrazach dominują wpływy kubizmu i fowizmu, artysta szybko jednak porzucił ten sposób malowania na rzecz inspiracji wczesnym surrealizmem i dadaizmem. Jego niedoścignionym wzorem pozostawał jednak Vincent van Gogh oraz Paul Cezanne. Wpływ tych malarzy rozpoznać można w obrazach takich jak: „Tilled Field” (1923-24) czy „The Hunter (Catalan Landscape)” (1924), które co ciekawe jako pierwsze w dorobku malarza nazwane zostały dziełami surrealistycznymi.
Mimo swoich związków z kręgiem zgromadzonym wokół André Bretona, bliskiej współpracy z Maxem Ernstem czy relacji łączących go z Salvadorem Dali i Man Rayem, Miró przez całe twórcze życie uchodził za outsidera. Był jednym z pierwszych artystów rozwijających typową dla surrealistów technikę automatyzmu, polegająca na świadomie nie kontrolowanym zapisie myśli i biernym podążaniu za ruchem umysłu. Szybko wykształcił także unikalny język osobistego symbolizmu, stąd też Miró uznawany jest obok Bretona, Dalego i Ernsta za pioniera surrealizmu. Jego sposób pracy, przywiązanie do impulsywnego, spontanicznego malowania stały się podstawową inspiracją amerykańskich ekspresjonistów abstrakcyjnych, dlatego też Katalończyk uchodzi za ojca chrzestnego jednego z najważniejszych kierunków XX wiecznej sztuki.
Miro „Étoile Bleue”, źródło: Sotheby’s
Skrystalizowany w latach 30. styl Miró charakteryzował się łączeniem żywych barw z uproszczonymi, organicznymi formami przywodzącymi na myśl dziecięcy sposób malowania. W jego pracach odnaleźć można elementy folkloru katalońskiego, dlatego dzieła te na tle innych surrealistycznych realizacji, wyróżniają się mocno zindywidualizowanym językiem malarskim. Sam artysta często podkreślał swoją potrzebę ciągłego eksperymentu z warsztatem twórczym, a wręcz chęć „zamordowania” klasycznych metod tworzenia. W późnych latach swojej twórczości poszukując radykalnych środków wyrazu swoje płótna poddawał procesowi palenia, cięcia, nakłuwania lub innym, spontanicznym metodom niszczenia mającym stanowić wyraz jego osobistego protestu przeciwko komercjalizacji sztuki.
Miró był artystą nie tylko niezwykle płodnym ale też wszechstronnym, prócz malarstwa tworzył rzeźby, rysunki, grafiki, murale, ceramikę, tapiserię. Ponad setka prac jego autorstwa zaprezentowana została podczas otwartej w marcu tego roku wielkiej retrospektywy artysty w Mediolanie. Kilkadziesiąt innych znalazło się natomiast na niemieckiej ekspozycji „Joan Miró: Painting Walls, Painting Worlds” zainaugurowanej w lutym br.
Do jego największych dzieł należą: „Karnawał arlekina” (1924–1925) „Wnętrze holenderskie” (1928) „Macierzyństwo” (1929) „Rzeźba Konstrukcje” (1930) „Kobieta, ptak, gwiazda” (1942). Miró jest nie tylko bohaterem licznych wystaw indywidualnych, ale także nazwiskiem niezwykle pożądanym przez najbogatszych kolekcjonerów. Jego dzieła uchodzą dziś za jedne z najdroższych – wspomnieć chociażby ostatnie aukcyjne sukcesy jak np. wylicytowany za ponad 23 mln dolarów obraz „Painting (Woman, Moon, Birds)”. Popularność Miró na światowych licytacjach gwarantuje mu od lat wysoką pozycję na liście najdroższych artystów sztuki nowoczesnej.
Fotografia (góra): Joan Miró, The Tilled Field, 1923-24
