Sztuka w Fabryce Automatów Tokarskich – fotorelacja z 14. edycji Przeglądu Sztuki SURVIVAL we Wrocławiu

Warsztat pracy – pod takim hasłem w dniach 24-28 czerwca odbyła się tegoroczna, 14. już edycja Przeglądu Sztuki SURVIVAL we Wrocławiu. Nie przypadkowo więc przez cztery dni artyści i ich prace opanowali jedną z hal Fabryki Automatów Tokarskich FAT HACO przy ul. Grabiszyńskiej – miejsce, które dla wielu wrocławian jest reliktem okresu PRL i symbolem etosu pracy kolektywnej. Poza wystawą główną organizatorzy przygotowali też Scenę Dźwiękową, a także liczne debaty m.in. o tym jakich warunków pracowniczych powinien domagać się artysta.

Po Dworcu Głównym PKP, przestrzeniach dawnego Wydziału Farmacji, a nawet terenach Koszar Oddziałów Prewencji wrocławskiej policji, organizatorzy SURVIVALU na miejsce tegorocznego przeglądu wybrali przestrzenie fabryki, w które idealnie wpisał się tegoroczny motyw przewodni wydarzenia, czyli warsztat pracy. Wśród pozostawionych w hali maszyn i unoszącego się w powietrzu zapachu smaru swoje prace zaprezentowało blisko 40 artystów, poruszając wiele wątków związanych z warsztatem pracy i pracą fizyczną w ogóle. Obok tradycyjnych form takich jak malarstwo czy rysunek, podczas przeglądu pojawiły się liczne, intrygujące rzeźby, czy instalacje i projekty dźwiękowe.

Przegląd odtworzył niezwykły performance legendarnej wrocławskiej Grupy LUXUS zatytułowany „Grupa Luxus podnosi Polskę”. Na środku hali ustawiono obiekt zbudowany ze zbrojonego betonu, styropianu, potłuczonych butelek, kształtem przypominający mapę Polski. Obiekt budowano na oczach gości przez wszystkie dni przeglądu, by ostatecznie w dniu finisażu, przy użyciu halowej suwnicy podnieść zbudowany obiekt, symbolicznie „podnosząc Polskę”.

Uwagę publiczności przykuł też wspólny projekt Kariny Marusińskiej i Beaty Kwiatkowskiej – dziennikarki radiowej Czwórki, który to projekt ostatecznie otrzymał Nagrodę Publiczności. Projekt „Rękoczyny” składa się z dwóch elementów – wizualnego i dźwiękowego. Zwiedzający mogli wypożyczyć rękawice ochronne i słuchawki – dwa niezbędne elementy w pracy każdego pracownika fabryki.  W słuchawkach, których pierwotnym zadaniem jest wygłuszać, zwiedzający mogli usłyszeć wywiady z pracownikami FATu, w których autorki projektu pytają pracowników m.in. o znaczenie pracy rąk w produkcji, ich eksploatacji. Projekt zwraca uwagę na paradoks – ręce jako element niezbędny w pracy i jednocześnie ręce, które ulegają zniszczeniu, które w wyniku pracy, mającej zapewnić pracownikom godne życie, niszczy ich zdrowie.

Ciekawa była również instalacja Jolanty Wagner pt. „Beauty Survival Workshop”, składająca się z kilkunastu tysięcy zużytych opakowań po kosmetykach. Artystka w opisie swojej pracy komentuje: W akcji zbierania obiektów zgodziło się wziąć udział ponad 100 znajomych i nieznajomych kobiet. Każda z nich, tak jak robi to zazwyczaj, stosowała codzienny rytuał udoskonalania swojego wyglądu i poprawy samopoczucia.  (…) Forma obiektu – piramida – nieodzownie kojarzy się z mauzoleum. Praca może być odczytywana jako pozostałość po długotrwałej i czasochłonnej pracy nad swoim ciałem, ale i symbol usilnych prób zatrzymania czasu. 

Nieco przewrotne podejście do tematu pracy zaprezentował Kamil Moskowczenko, który w czasie przeglądu stworzył konstrukcję z wytoczonych przez pracowników fabryki pionów murarskich.

Sekcją, którą organizatorzy przeglądu rozbudowali wyjątkowo mocno była Scena Dźwiękowa, w ramach której zaprezentowano instalacje dźwiękowe, słuchowiska sety dj’skie oraz koncerty.

Magdalena Kaźmierczak

Fotografia (góra): Finisaż performance Grupa Luxus podnosi Polskę