szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
FILM PEKAO KOSSAK Galeria Stalowa „Fragments of Reality”

Inwestycja w dzieło sztuki za granicą – optymalizacja podatkowa PCC oraz PIT

08.09.2017

Inwestowanie w sztukę, Poradnik, Prawo

Studium przypadku: 50-letni Jan Kowalski, obywatel Polski, dysponuje wolnymi środkami finansowymi o wartości 500 000 zł. Decyduje się on na dokonanie inwestycji w dzieło sztuki, które jest oferowane przez berlińską galerię sztuki XYZ. Przedmiotem umowy jest rzeźba autorstwa Hansa Schmidta o wartości 500 000 zł.

Nieprofesjonalny, międzynarodowy obrót dziełami sztuki – alternatywna forma inwestycji a korzyści podatkowe

Poszukiwanie przez inwestorów alternatywnych form inwestycji jest umotywowane wieloma czynnikami. Przede wszystkim jest nimi stopa zwrotu, a więc oczekiwany zysk. Jednakże, w obecnej sytuacji gospodarczej równie ważną determinantą wyboru danej inwestycji są możliwości legalnej optymalizacji zobowiązania podatkowego wynikającego z tego tytułu, a nawet chęć uniknięcia (w sposób zgodny z prawem) obowiązku podatkowego. Czy aby na pewno nieprofesjonalny, międzynarodowy obrót dziełami sztuki pozwala inwestorom na unikanie obowiązku podatkowego?

Czy kupno dzieła sztuki to inwestycja?

Definiując pojęcie inwestycji najlepiej rozpocząć od faktu, iż, aby dokonać inwestycji należy z czegoś zrezygnować – ponieść koszt. Pozwala to na uznanie inwestycji za proces, który polega na powstrzymaniu się od konsumpcji pewnego dobra w chwili obecnej w celu uzyskania w przyszłości korzyści ekonomicznej.

Inwestowanie najczęściej kojarzy się z inwestycjami w papiery wartościowe, w szczególności w akcje. Te formy inwestowania są jednak obarczone dużym ryzykiem, które nie gwarantuje inwestorowi zysku, lecz również nie zabezpiecza go przez poniesieniem straty. Do dokonywania inwestycji, w tradycyjnym rozumieniu tego pojęcia, zniechęca również fakt z reguły dość niskich stóp zwrotu uzyskiwanych z danego wolumenu. Oznacza to, iż licząc na wysoki zysk, inwestor będzie musiał ponieść wysoki koszt na początku – zobowiązany będzie zainwestować więcej środków pieniężnych. To wszystko skłania inwestorów do szukania nowych, alternatywnych form inwestowania kapitału.

Alternatywne formy inwestycji

Alternatywne formy inwestycji w porównaniu do tradycyjnych z reguły obarczone są niższym ryzykiem oraz mogą przynieść większy zysk. Są to zazwyczaj inwestycje rzeczowe. Inwestor lokuje swoje wolne środki finansowe w przedmiotach materialnych np. w nieruchomościach, alkoholach czy dziełach sztuki. Dokonuje ich nabycia z zamiarem przyszłej odsprzedaży. Jednakże, aby osiągnął upragniony zysk, cena sprzedaży danego dobra musi przewyższać cenę, którą nabywca zapłacił podczas zakupu. Oznacza to, iż sprzedaż musi być dokonana w momencie, gdy wzrosła wartość przedmiotu inwestycji.

Dzieło sztuki jako alternatywna forma inwestycji na rynku transgranicznym

Coraz większą popularnością na rynku inwestycji alternatywnych cieszą się dzieła sztuki. Zauważyć można zwłaszcza na tym rynku wzrost aktywności osób fizycznych (jurydyczny synonim człowieka), które szukają atrakcyjnej i bezpiecznej formy ulokowania swoich oszczędności, pomnożenia ich wartości. Nieprofesjonalny obrót dziełami sztuki polega na sprzedaży przez osobę fizyczną uprzednio zakupionego dzieła sztuki. Transakcja ta nie może być w żaden sposób powiązana z działalnością gospodarczą sprzedawcy. Postępująca globalizacja, rozwój poszczególnych rynków stwarza możliwości transgranicznego nabywania oraz sprzedawania dzieł sztuki. Oznacza to, iż nabywca (inwestor) nie jest zobowiązany do dokonywania transakcji tylko na polskim rynku. Ma on de facto pełną i nieograniczoną (ograniczenia mogą wynikać głównie z posiadanych środków finansowych lub przepisów poszczególnych innych państw) swobodę wyboru kraju, galerii sztuki i dzieła.

Definicja dzieła sztuki a polskie prawo podatkowe

Polskie prawo podatkowe, na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w art. 120, za dzieło sztuki uznaje w szczególności:

  • Obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele,
  • Oryginalne sztychy, druki i litografie,
  • Oryginalne rzeźby oraz posągi,
  • Gobeliny oraz tkaniny ścienne,
  • Fotografie.

Warto nadmienić, iż w powyższym rozumieniu dziełami sztuki nie są zabytki (rozumiane na gruncie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami) oraz muzealia (uregulowane ustawą z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach).

Nieprofesjonalny obrót dziełami sztuki – obowiązek podatkowy

Przy dokonywaniu inwestycji w dzieła sztuki interesującą problematyką jest opodatkowanie uzyskiwanych dochodów z tytułu tej czynności prawnej.

Podstawowym podatkiem, który nabywca, kupując dzieło sztuki od galerii, jest zobowiązany do odprowadzenia we właściwym dla jego miejsca zamieszkania Urzędzie Skarbowym, jest podatek od czynności cywilnoprawnych (zwany dalej: PCC). Problematykę tego obowiązku podatkowego reguluje ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Na gruncie przepisów tej ustawy PCC podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (art.1 ust.1). Jednakże art. 9 w punkcie 6 w/w ustawy wprowadza wyjątek i przewiduje zwolnienie z obowiązku zapłaty należnego PCC w sytuacji, gdy wartość przedmiotu umowy sprzedaży nie przekracza 1000 zł. Analizując rynek dzieł sztuki, a także chęć inwestorów do osiągania zysków z tego tytułu inwestycji, wydaje się wręcz nieprawdopodobnym nabywanie dzieła sztuki, którego wartość kształtuje się poniżej wspomnianej kwoty 1000 zł. Stawka PCC od umów sprzedaży dzieł sztuki będzie wynosić 2% wartości przedmiotu umowy – dzieła sztuki.

Inwestycja w dzieła sztuki – korzyści podatkowe

Osoba fizyczna nabywając od galerii sztuki określone w umowie sprzedaży dzieło sztuki, działając z zamiarem uzyskania z tego tytułu spodziewanej w przyszłości korzyści ekonomicznej, jednocześnie decyduje się na późniejszą odsprzedaż dzieła. W momencie odsprzedaży dzieła kolejnemu nabywcy uzyskuje ona przychód. Przedmiotowy przychód jest to cena jaką płaci kolejny nabywca. Zyskiem dla odsprzedającego jest różnica pomiędzy ceną otrzymaną z tytułu odsprzedaży dzieła, a ceną zapłaconą galerii przy zakupie. Tutaj rodzi się problem opodatkowania przedmiotowego przychodu. Rozwiązanie pozwalające uniknąć obowiązku podatkowego zawiera ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Art. 10 ust.1 punkt 8 litera d stanowi, iż w przypadku odpłatnego zbycia innej rzeczy (za którą będzie uważane dzieło sztuki) osoba fizyczna dokonująca przedmiotowej czynności może uniknąć opodatkowania jej podatkiem dochodowym. Odpłatne zbycie dzieła sztuki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jeżeli zostało ono dokonane po upływie pół roku licząc od miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

Oznacza to, iż osoba fizyczna płacąca podatki w Polsce kupując dzieło sztuki za granicą, które zamierza przeznaczyć do dalszej odsprzedaży, a więc de facto dokonując inwestycji, może zwolnić się od odpowiedzialności podatkowej z tytułu podatku dochodowego (opodatkowanie przychodu z tytułu zbycia dzieła sztuki) pod warunkiem, że dokona odsprzedaży w terminie przekraczającym półroczny termin od miesiąca zakupu dzieła. Prowadzi to do wniosku, iż zysk, który osiągnie inwestor z tytułu inwestycji w dane dzieło sztuki, przy spełnieniu powyższego warunku, nie będzie podlegał opodatkowaniu. Porównując ten zysk z zyskiem osiągniętym z tytułu inwestycji rozumianej w sposób tradycyjny jest on z punktu inwestora korzystniejszy, ponieważ zysk z inwestycji rozumianej tradycyjnie podlega opodatkowaniu podatkiem od zysków kapitałowych – 19%.

Studium przypadku

50-letni Jan Kowalski, obywatel Polski, dysponuje wolnymi środkami finansowymi o wartości 500 000 zł. Decyduje się on na dokonanie inwestycji w dzieło sztuki, które jest oferowane przez berlińską galerię sztuki XYZ. Przedmiotem umowy jest rzeźba autorstwa Hansa Schmidta o wartości 500 000 zł.

Jan Kowalski dokonuje zakupu w/w rzeźby w styczniu 2017 r. Strony zawierają umowę sprzedaży, na mocy której Kowalski uzyskuje prawo własności rzeźby. Jednakże, mając na uwadze fakt, iż rzeźba zostaje zakupiona w celu dokonania inwestycji, a nie na użytek własny, Kowalski decyduje się na użyczenie galerii XYZ rzeźby na okres 7 miesięcy, a więc do sierpnia 2017 r. Po upływie tego okresu galeria zobowiązuje się do odkupienia rzeźby i zapłaty ceny o 18% wyższej niż ta, którą zapłacił Jan Kowalski.

Sytuacja podatkowa Jana Kowalskiego prezentuje się następująco:

1. Po nabyciu rzeźby jest on zobowiązany do uiszczenia PCC w wysokości:
2% * 500 000 zł = 10 000 zł

2. Galeria odkupuje rzeźbę za cenę o 18% wyższą:
500 000 zł + 18% * 500 000 zł = 590 000 zł

3. 590 000 zł stanowi przychód Jana Kowalskiego, który nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym ze względu na spełnienie ustawowego warunku.

4. Zysk Jana Kowalskiego z tytułu powyższej inwestycji, który nie podlega opodatkowaniu wynosi:
(590 000 zł – 500 000 zł) – 10 000 zł = 80 000 zł

Wnioski

Powyższe rozważania teoretyczne jak i studium przypadku prowadzą do wniosku, iż przy spełnieniu określonych w ustawie o PIT warunków pozwalających na uniknięcie opodatkowania podatkiem dochodowym przychodu z tytułu zbycia dzieła sztuki, dokonywanie inwestycji w dzieła sztuki jest korzystne z punktu widzenia inwestora. Warto przy tym nadmienić, iż stopa zwrotu z w/w inwestycji zależy przede wszystkim od wartości dzieła sztuki oraz ceny, za jaką inwestor decyduje się na odsprzedaż.

Artykuł przygotował Paweł Dyrduł, prawnik z kancelarii KG LEGAL Kiełtyka Gładkowski – Spółka partnerska. Kancelaria Radców Prawnych, z siedzibą w Krakowie, specjalizująca się w sprawach transgranicznych. 

fot. (góra) Jackson Pollock, Number 28, 1951, źródło: Christie’s

Rynekisztuka.pl

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

3 komentarzy do “Inwestycja w dzieło sztuki za granicą – optymalizacja podatkowa PCC oraz PIT”

  1. Dorota

    Czy Galeria Berlińska nie może po prostu wystawić faktury za rzeźbę? Wtedy nie powstaje obowiązek płacenia pcc-3.

    1. Paweł

      Nie każda galeria będzie podatnikiem podatku VAT. W takim przypadku będzie powstawał tylko obowiązek PCC. Moim zdaniem to, czy dana galeria jest podatnikiem VAT będzie uregulowane w przepisach krajowych państwa w którym galeria ma siedzibę. Oprócz tego artykuł miał na celu zaprezentowanie, nakreślenie sytuacji, która jest najkorzystniejsza dla osoby fizycznej nabywającej dzieło sztuki. Jeżeli zakładamy, że galeria będzie podatnikiem VAT to wówczas dojdzie do sytuacji przerzucenia ciężaru podatku na osobę nabywającą dzieło sztuki co będzie widoczne w wyższej cenie dzieła.

  2. Andżelika Nowak

    Zazwyczaj aplikacje mobilne są ograniczoną wersją, a tut takie pozytwne zdziwienie.Teraz możemy być w ciągłym kontakcie

Dodaj komentarz:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.