Edgar Degas był jednym z najznamienitszych artystów XIX wieku. Od jego śmierci minęło dokładnie 100 lat, a przez większość tego czasu historia sztuki kreowała go na artystę aseksualnego.Czy słusznie?
Edgar Degas, Po kąpieli, kobieta wycierająca się, 1884/1886
Jak twierdził współczesny artyście Monet, malarz nie potrafił kochać kobiet ani z nimi obcować. Jednak to właśnie one zapewniły mu największy rozgłos. Uznanie zdobył dzięki zamiłowaniu do tancerek, które tak chętnie szkicował podczas prób czy występów. Delikatne sylwetki, zwiewne stroje i ulotne gesty – to wszystko dokładnie zaobserwowane i starannie przeniesione na papier składało się na magię rysunków. Jednak Degas wykorzystywał swoje nieprzeciętne zdolności nie tylko do przedstawiania tańczących dziewcząt.
Impresjonista był nałogowym wojerystą. Nie jest to przekorna uwaga. Prawdą jest bowiem, że Degas bywał częstym gościem domów publicznych, gdzie chodził, by obserwować kobiety w sytuacjach intymnych, ale też zupełnie prywatnych. Tam też poczynił liczne szkice i rysunki, jak np. „Po kąpieli” czy „W wannie”. Większość z nich trafiła do rąk Picassa, który przed śmiercią sporządził serię szkiców pokazujących Degasa podczas jego wojerystycznych sesji. Z kolei na rysunkach samego podglądacza widzimy kobiety, które nie są wymuskane ani idealizowane, ale wciąż delikatne i sensualne. Przedstawienie ich w najbardziej podstawowych czynnościach, jak zażywanie kąpieli czy osuszanie się po niej, dowodzi, jak bardzo malarz cenił to, co widzi.
Edgar Degas, Śniadanie, ok. 1885
Dla malarza żyjącego w celibacie, który sam na siebie nałożył, malowanie kobiet było próbą z nimi obcowania. Nie robił tego w sposób fizyczny, ale w pracach kryje się pewna mistyczna siła. Niewyraźne tło i ciepłe kolory tworzą złudzenie zawieszenia między snem a jawą. Możemy poczuć tę ciepłą, lecz wciąż elektryzującą atmosferę tamtych chwil. Podobne emocje możemy znaleźć w portretach tancerek. Uchwycone w ruchu są przesycone energią i magnetyzmem tańca.
Po latach bycia w cieniu baletnic, nagie kobiety Degasa wychodzą do publiczności przy okazji zaaranżowanej w National Gallery w Londynie wystawy „Drawn in Colour: Degas from the Burrell”, która trwa od 20 września. Wydarzenie jest jeszcze bardziej unikatowe z tego względu, że nagie kobiety impresjonisty zawisły pośród niewinnych tancerek. Dzięki temu połączeniu możemy przekonać się, że wojeryzm malarza nie był czysto erotycznym skrzywieniem, ale pewnego rodzaju sposobem tworzenia. Wydarzenie zostało zrealizowane dzięki połączeniu zbiorów National Gallery w Londynie i Burrell Collection z Glasgow. Obydwie kolekcje mają w swoich zbiorach prace wykonane w różnych technikach, co jeszcze podkreśla wielość emocji u odbiorcy. Dzięki temu nietypowemu połączeniu, otwiera się dla nas okno do wewnętrznego świata Edgara Degasa.
I. S.
fot. (góra) Edgar Degas, Kobieta wychodząca z kąpieli, ok. 1877
Rynekisztuka.pl
