Czy wykorzystanie sztucznej inteligencji do potwierdzania autentyczności dzieł sztuki oznacza koniec dziedziny znawstwa? Według nowych badań, forma sztucznej inteligencji zwana rekurencyjną siecią neuronową, jest w stanie zidentyfikować fałszywe obrazy.
Naukowcy z Uniwersytetu Stanowego Rutgersa w stanie New Jersey oraz z niderlandzkiego Atelier Restauracji i Analizy Malarstwa opublikowali swoje wyniki w artykule zatytułowanym „Picasso, Matisse czy falsyfikat? Automatyczna analiza rysunków na poziomie konturu w celu atrybucji i uwierzytelnienia”. Zgodnie z zamieszczonymi w artykule informacjami, sztuczna inteligencja jest w stanie znaleźć fałszywe dzieła poprzez porównanie obrysów rysunków.
Ustalenie autentyczności dzieła od zawsze stanowiło spore wyzwanie. Nauka odpowiadająca za uwierzytelnianie autorstwa obiektów artystycznych, zwana znawstwem dąży do identyfikacji za pomocą rozpoznania cech charakterystycznych dla stylu danego twórcy. Istnieją także techniczne metody; płótno można poddać badaniom laboratoryjnym, takim, jak spektroskopia w podczerwieni, chromatografia gazowa czy datowanie radiometryczne. Jednakże analiza naukowa jest w stanie jedynie potwierdzić lub odrzucić założone informacje, zaś znawcy muszą przede wszystkim ufać swoim zdolnościom i intuicji, która nie daje stuprocentowego zapewnienia, co do słusznego identyfikacji danego dzieła.
W nowych badaniach naukowcy dostarczyli sztucznej inteligencji 300 rysunków znanych twórców, takich, jak Pablo Picasso, Egon Schiele czy Henri Matisse. Analizując prace, sztuczna inteligencja zidentyfikowała 80 tysięcy indywidualnych szkiców i poprzez sieć neuronową nauczyła się, które cechy stawianych na papierze kresek są charakterystyczne dla danego artysty. Badanie wykazało, że sztuczna inteligencja w 80 procentach przypadków była w stanie prawidłowo zidentyfikować autora dzieła. Jeszcze bardziej imponujące jest to, że wykryła ona każde fałszerstwo.
Artykuł dowodzi, że korzystanie z umiejętności sztucznej inteligencji może być bardzo opłacalną alternatywą dla kosztownych badań naukowych.
Badanie dzieł sztuki przez sztuczną inteligencję ma jednak swoje ograniczenia – ponieważ używana przez nią metoda oparta jest na pracy liniowej, nie może ona zostać wykorzystana do identyfikacji każdego rodzaju malarstwa. Znajdzie ona swoje zastosowanie jedynie w przypadku obrazów z wyraźnie widocznymi pociągnięciami pędzla.
K. Z.
fot. (góra) Egon Schiele, Aktselbstbildnis, 1918
Rynekisztuka.pl