"Enklawa" - Kaliningrad w Warszawie
„Enklawa” to multidyscyplinarny polsko-rosyjski projekt artystyczny. Jego tematem, bohaterem i przestrzenią, w której się rozgrywa, jest odległe od Warszawy o niewiele ponad 300 km miasto Kaliningrad – stolica obwodu specjalnego Federacji Rosyjskiej, terytorium o statusie graniczącej z Polską i Litwą eksklawy rosyjskiej.
„Enklawa” stanowi rezultat współpracy dwóch instytucji – CSW Zamku Ujazdowskiego w Warszawie oraz kaliningradzkiego oddziału Narodowego Centrum Sztuki Współczesnej (NCCA) – federalnej organizacji zajmującej się promocją kultury artystycznej w Rosji.
Kaliningrad to historycznie niemieckie, a dziś rosyjskie miasto, położone na polsko-litewskim pograniczu. To miasto kryjące w sobie ducha innego, nieistniejącego miasta. Współczesny rosyjski Kaliningrad zbudowano na gruzach Koenigsbergu – Królewca, doszczętnie zniszczonego podczas II wojny światowej i w latach powojennych. Po rozpadzie Związku Radzieckiego, obwód kaliningradzki, dawniej integralna część Imperium, stał się eksklawą Federacji Rosyjskiej, obwodem, który od reszty Rosji oddzielają terytoria Polski i Litwy. Fizyczną i geopolityczną izolację obwodu wzmocniło wstąpienie tych krajów do Unii Europejskiej. Rosyjska eksklawa kaliningradzka stała się nie-unijną enklawą na obszarze zjednoczonej Europy.
Kaliningrad, który wielokrotnie zmieniał nazwę, etniczną tożsamość, język i kulturę, jest miastem emblematycznym dla Środkowej Europy. A jednocześnie jest miejscem niepowtarzalnym, wyjątkiem od reguły, specjalnym przypadkiem. Dlatego kluczowymi pojęciami dla projektu „Enklawa” są figury terytorium, pamięci, wielokulturowości, tożsamości, izolacji, odosobnienia i samotności.
Od 25 października do 13 listopada 2011 roku „Enklawa” była realizowana w Kaliningradzie. Powstała wtedy konstelacja różnorodnych działań artystycznych: od wystawy w Kaliningradzkiej Miejskiej Galerii Sztuki, przez literacki performance „Extracurricular Reading”, po interwencje w przestrzeń publiczną miasta oraz w stałe ekspozycje Muzeum Bursztynu, Muzeum Blindaż oraz regionalnego Muzeum Historii i Sztuki Kaliningradu.
Wystawa w CSW Zamek Ujazdowski prezentuje prace zrealizowane podczas projektu oraz dokumentację działań w Kaliningradzie. W styczniu 2012 roku uwieńczeniem i podsumowaniem przedsięwzięcia będzie publikacja książki „Enklawa”.
Artyści: Danil Akimov, Karolina Breguła, Dimitri Bulatov, Alexey Chebykin, Ryszard Górecki, Nicolas Grospierre, Dominik Lejman, Mariusz Libel, Artur Malewski, Nezhniye Baby (Sasha Artamonova i Zhenya Lapteva), Aleksander Podoprigorow, Maciej Stępiński, Katya Shadkovska, Evgeny Umansky, Anna i Adam Witkowscy, Yury Vassiliev, ZOR (Grzegorz Drozd i Alicja Łukasiak).
Otwarcie: 5 grudnia 2011, godz. 19:00.
Wystawa czynna do 29 stycznia 2012.
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
