Marek Piasecki, "Znaki na czarnym", 1958, fotografia, technika mieszana, fot. Galeria Asymetria
Jak fotografia łączy się z poezją? Można się o tym przekonać na warszawskiej wystawie, oglądając prace Zbigniewa Dłubaka, Jerzego Lewczyńskiego, Marka Piaseckiego i Zofii Rydet.
Amerykańscy wydawcy Bryan Holme i Thomas Forman w książce „Poet’s Camera” (Nowy Jork 1946) ułożyli obok fotografii wiersze, starając się zinterpretować nastrój albo znaczenie obrazu bezpośrednio lub przez sugestię, nie dążąc jednak do ujednolicenia ich problematyki wizualnej i literackiej. Książka ta jeszcze w latach 40. znalazła się w posiadaniu polskiego artysty Zbigniewa Dłubaka.
Na I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie w grudniu 1948 roku Dłubak pokazał trzy fotografie, które zatytułował posługując się fragmentami poematu Pabla Nerudy „Serce Magellana”. Artyście nie chodziło jednak o odkrywanie związków pomiędzy fotografią i poezją ani przekładanie wrażenia plastycznego na narrację poetycką. W opublikowanym nieco wcześniej tekście „Z rozmyślań o fotografice” („Świat Fotografii”, listopad 1948) wyjaśniał, jak istotne jest używanie przenośni poetyckiej:
– Tytuł musi dokładnie określić artystyczną treść obrazu a jest to często treść skomplikowana, posiadająca delikatne odcienie znaczeniowe – tak że bezpośrednią formą nie da się tego wyrazić – pisał.
Tytuł fotografii miał zatem służyć dokładniejszemu określeniu kierunku działania obrazu. W tym kontekście mamy być może do czynienia z pierwszym dotknięciem zjawiska asymetrii jako podstawowej dla Dłubaka reguły poznawania świata: poznanie wizualne możliwe jest tylko jako dostrzeganie różnic. Podobieństwa okazują się złudne a jednak istnieją – dotrzeć do nich można za pośrednictwem poezji.
W historii polskiej fotografii istnieją także inne dzieła, które spotykają się z tropami poezji. Na wystawie „Kamera poetów”, której tytuł nawiązuje do wspomnianej publikacji Holme’a i Formana, można zobaczyć na przykład pracę Marka Piaseckiego, „Znaki na czarnym”, opublikowaną na okładce tomiku poezji Jerzego Harasymowicza „Przejęcie kopii” (1958). Oprócz tej heliografii nie nastąpiło żadne istotne spotkanie pomiędzy poetą i fotografem. Eksponowany jest również montaż Jerzego Lewczyńskiego „Drzwi” z 1968 roku, zawierający cytat z wiersza serbskiego poety Vasco Popy, z tomiku „Gry” (wydanego pod redakcją Tadeusza Różewicza w 1962 roku). Zaś słowa „nie wiem (czas jest względny)” – fragment wiersza Haliny Poświatowskiej – otwierają album Zofii Rydet „Świat wyobraźni”.
Otwarcie: 15 stycznia 2012, godz.. 18:00.
Wystawa czynna do 10 lutego 2012.
Źródło: Galeria Asymetria
