Przy kupowaniu dzieł sztuki warto pamiętać o różnych sposobach zabezpieczenia ich na przyszłość, nawet jeśli nabywana przez nas praca na daną chwilę nie pretenduje do miana jakiejkolwiek lokaty kapitału.
żródło: christies.com
Niezależnie bowiem od tego co kupujemy, warto upewnić się, że wraz z pracą otrzymaliśmy pełną i szczegółową dokumentację dotyczącą transakcji, a także zadbaliśmy o profesjonalne zabezpieczenie dzieła w trakcie transportu i odpowiednią ekspozycję, co uchroni je przed ewentualnym uszkodzeniem.
Etap I Galeria Sztuki
Każda galeria wraz z przekazaniem nabywcy zakupionego obrazu, powinna zaopatrzyć go także pełną dokumentację pracy, jak i aktu sprzedaży. Powinniśmy wobec tego otrzymać:
– paragon lub fakturę (jeśli jest to możliwe) – najlepiej zrobić kopię paragonu, gdyż zazwyczaj oryginały blakną. Paragon powinien być przechowywany razem z całą dokumentacją, gdyż jest to realny dowód na to, iż faktycznie dokonaliśmy zakupu
– certyfikat potwierdzający autentyczność – zawiera on niezbędne informacje dotyczące kupowanego przez nas dzieła, świadcząc także o oryginalności nabywanej przez nas pracy
– katalog, folder lub inny dokument zawierający informacje – biografię oraz przebieg drogi artystycznej – o twórcy, którego dzieło kupujemy. Warto być na bieżąco z jego aktywnością i monitorować jego poczynania na rynku sztuki
– artist statement – czyli załącznik opisujący dzieło sztuki, szczególnie uwzględniający to, co znajduje się na rewersie. Często bowiem artyści w różnorodny sposób opisują swoje prace, co początkowo można uznać za nieistotne, a w rzeczywistości jest tzw. znakiem szczególnym dzieła. Dodatkowo opis taki powinien zawierać wyszczególnienie wszystkich innych znaków szczególnych, tak jak np. lekkie wgniecenie płótna w górnym prawym rogu czy mała krakelura w centrum.
– typ pracy – pomimo tego, że informacje te powinny zostać zapisane w certyfikacie autentyczności, to jeśli nie jesteśmy pewni lub nie wiemy co oznaczają poszczególne skrótowe zapisy, powinniśmy zapytać się pracownika galerii czy nasza praca jest unikatem czy może pochodzi z edycji limitowanej? A jeśli tak, to jaki jest nakład edycji i która jest to odbitka? Wszystko to określa realną wartość dzieła.
– ochrona dzieła – warto dowiedzieć się od specjalisty także nieco więcej o ochronie i codziennej pielęgnacji dzieła. Bardzo często będą to informacje podstawowe, które jednak nieobecne są w świadomości kupującego. Trzeba pamiętać, że dzieła sztuki nie lubią bezpośrednio skierowanego światła dziennego, a także wilgoci. Galerzysta powinien poinformować nas o najbardziej wskazanych zabiegach, które pomogą nam zabezpieczyć dzieło przed szkodliwymi wpływami środowiska zewnętrznego.
– spotkanie z artystą – wernisaże są bardzo dobrym momentem aby spotkać się z interesującym nas artystą i poznać jego sposób myślenia o sztuce i własnej twórczości. Wielu kolekcjonerów w ten sposób weryfikuje swoją realną chęć kupna, gdyż to, w jaki sposób artysta podchodzi do swej pracy może bardzo dużo powiedzieć o jego ewentualnym sukcesie rynkowym.
– lista mailingowa – warto dopisać się do listy mailingowej galerii, która reprezentuje interesującego nas artystę. Dzięki temu będziemy na bieżąco z jego artystycznymi poczynaniami.
Etap II Transportowanie dzieła sztuki
Po dokonaniu zakupu dzieło sztuki musi zostać przetransportowane. I o ile nie problemu z pracami mniejszymi, o tyle rodzi się on w przypadku zakupu pracy wielkoformatowej. Warto wówczas zawczasu zorganizować odpowiedni środek transportu, w którym nasza praca będzie bezpieczna. Czasem samochód taki posiada galeria, która na życzenie klienta może dowieźć obraz w określone miejsce, jednak – szczególnie w Polsce – jest to rzadkość. Warto jednak zapytać się galerzysty czy nie posiada zaprzyjaźnionej firmy transportowej, z której usług korzysta – bo lepszy zaufany i sprawdzony już przewoźnik, niż taki, który z transportowaniem sztuki miał niewiele wspólnego.
– zabezpieczenie pracy – o zabezpieczenie pracy powinna zadbać galeria. Nabywany przez nas obiekt powinien być owinięty w folię bąbelkową – bąblami do środka – oraz powinien posiadać zabezpieczone rogi odpowiednimi kartonowymi rożkami. Czasem stosuje się także dodatkowo karton oraz koce. W przypadku oprawionych grafik, szkło powinno być zabezpieczone taśmą transportową, dzięki której minimalizuje się prawdopodobieństwo popękania delikatnego lica
– transport/ubezpieczenie – warto zastanowić się nad ubezpieczeniem – szczególnie w przypadku dzieła wartościowego – które będzie obowiązywało podczas transportu.
– przeprawa międzykontynentalna – w przypadku wywozu dzieł sztuki z kraju, nie będziemy mieli większego problemu, jeśli praca powstała po 1945 roku. Warto mimo wszystko zaopatrzyć się w pismo od galerii, która potwierdza sprzedaż danej pracy.
Etap III Ekspozycja
Kwestia ekspozycji jest zazwyczaj sprawą indywidualną. Warto jednak rozważyć kilka punktów, które utwierdzą nas w przekonaniu, że nasze dzieło sztuki jest prawidłowo chronione.
– szkło czy pleksi – w przypadku grafik, fotografii i innych prac na papierze warto zastanowić się nad typem ramy – czy będzie ona składała się ze szkła czy pleksi? Szkło jest bardziej podatne na pęknięcia i trzeba bardziej na nie uważać, jednakże jest łatwiejsze do czyszczenia i ogólnej pielęgnacji. Blikuje, ale tego efektu można pozbyć się zamawiając szybę antyrefleksyjną. Pleksi natomiast jest droższa i trudniejsza w pielęgnacji, lecz o niebo bezpieczniejsza od szkła. Dlatego też – szczególnie przy wartościowych pracach – zaleca się stosowanie pleksi.
– dzieło sztuki powinno być przechowywane w sposób szczególny – kilka rad podaliśmy ostatnio – należy jednak przypomnieć, że powinno unikać się umieszczania prac w okolicy kominka, na kominku czy na ścianie narażonej na bezpośrednie i długie działanie promieni słonecznych. Zawsze należy chronić prace przed zgubnym wpływem ciepła i światła słonecznego, a także wilgoci.
– do profesjonalnej ekspozycji dzieł powinno używać się specjalnego rodzaju systemów ekspozycyjnych, które jednak są stosunkowo drogie. Zatem zazwyczaj w domach prywatnych obraz wieszany jest metodą tradycyjną. Jednak w przypadku posiadania wyjątkowego i wartościowego dzieła warto w taki system zainwestować. Profesjonalne sklepy ramiarskie i sklepy specjalizujące się w ekspozycji dzieł posiadają zwykle w ofercie całą gamę tego typu sprzętów.
– Z reguły, w dużych miastach istnieją usługi zajmujące się profesjonalnym montażem, jak i większość galerii posiada w ofercie usługę tego typu.
Etap IV Przechowywanie
Jeśli nie mamy już miejsca na ścianach, a dzieł sztuki nam przybywa należy pamiętać, że piwnica nie jest najlepszym rozwiązaniem na ich przechowywanie. Panująca tam wilgoć może spowodować uszkodzenie warstwy malarskiej, jak i podobrazia, w którym może rozwinąć się grzyb.
– dzieło sztuki powinno przebywać w stosunkowo suchych magazynach, zawsze ok. 3 m nad podłogą.
– wypadałoby upewnić się także czy w skali roku temperatura i wilgotność powietrza w pomieszczeniu są stabilne – gdyż wszelkie zmiany oddziaływać będą także na przechowywane dzieła.
Etap V Dokumentacja dzieła sztuki
Posiadane przez nas dzieło sztuki powinno zostać poddane dokumentacji – nawet zwykłej, domowej.
– spis wszystkich informacji podstawowych – rozmiar, aktualny stan, typ kompozycji, spis wszelkich numerów identyfikacyjnych lub oznaczeń widniejących na dziele. Należy też upewnić się czy znana przez nas data powstania pracy, jak i tytuł są prawidłowe
– dokumentacja fotograficzna – różne ujęcia, istotne detale i znaki szczególne
– publikacje – warto gromadzić publikacje i inne wydawnictwa dotyczące danego dzieła i artysty
– dokumenty, takie jak: rachunek, oświadczenia wykonawców, oceny, artykuły na temat artysty czy dzieła, itp powinny przechowywane być razem w bezpiecznym miejscu.
Etap VI Ubezpieczenie
W praktyce , w Polsce rzadko ubezpiecza się dzieła sztuki, jednakże te o wysokiej wartości powinny zostać objęte ochroną. Na rynku znajduje się szereg ofert ubezpieczeniowych, nad którymi można się faktycznie zastanowić. Doradzić także może galeria, która również powinna takie ubezpieczenie posiadać.
– jeśli posiadamy ubezpieczenie, to warto pamiętać o aktualizacjach wartości pracy. Należy to robić co roku lub gdy wartość dzieła ulegnie zmianie
Etap VII Sprzedaż
Profesjonalna wycena będzie niezbędna w przypadku podjęcia decyzji o sprzedaży, którą może wykonać tylko rzeczoznawca. Zanim jednak zwrócimy się do niego, warto na własną rękę zrobić mały research, dzięki któremu będziemy bardziej zorientowani w aktualne sytuacji.
– odnalezienie informacji o cenach w sieci
– odnalezienie aktualnych informacji na temat aktywności danego artysty
– sprawdzenie jakie galerie go reprezentują i skontaktowanie się z nimi, w celu ustalenia realnej ceny rynkowej
– poszukanie jego prac w notowaniach aukcyjnych.
Na podstawie wypadkowej tych kategorii, będzie można określić potencjalną, realną wartość dzieła sztuki.
Materiał opracowany na podstawie: How to Protect Your Art Investment (art-collecting.com)
Kama Wróbel
Portal Rynek i Sztuka
