Henri Toulouse-Lautrec, malarz, ilustrator, plakacista, grafik. Jeden z czołowych twórców nurtu postimpresjonistycznego. Autor wdzięcznych, wielobarwnych – chwilami teatralizujących – prac ilustrujących paryskie życie nocne. Alkoholik. Przyjaciel prostytutek, artysta stracony.
Henri Toulouse-Lautrec, twórca znany niemalże każdemu – urodził się 24 listopada 1864 roku we francuskim miasteczku Albi, jako pierworodny syn Alphonse de Toulouse-Lautrec. Po przedwczesnej śmierci brata, a także separacji rodziców, opiekę nad małym artystą przejęła niania. W wieku ośmiu lat wyjechał z matką do Paryża, gdzie zaczął ćwiczyć rysunek – dużo czasu poświęcał wówczas na wykonywanie karykatur. Jego talent i umiejętności – na szczęście – szybko zostały zauważone przez rodzinę, która zapewniła młodemu artyście edukację zakresie sztuki. Nauczycielem Lautreca został Rene Princeteau. W związku z tym, że Princeteau lubił malować konie, to nikogo nie powinno dziwić, że w okresie tym Toulouse-Lautrec malował głównie obrazy przedstawiające… właśnie konie.
Salon w Rue des Moulins (1894), fot. toulouse-lautrec-foundation.org
Mniej więcej w tym czasie, artysta zaczął mieć problemy zdrowotne, co w dużej mierze spowodowane było zbyt bliskim pokrewieństwem jego rodziców, w wyniku czego u Henri’ego wystąpiła mutacja genów. Początkowo niezauważona, na zawsze przesądziła o życiu twórcy. Dlatego też, gdy niefortunnie – w wieku 13 lat złamał prawą, a następnie lewą nogę – kości nie były w stanie poprawnie się zrosnąć. W rezultacie nogi Lautreca – w przeciwieństwie do tułowia – przestały się rozwijać. Henri Toulouse-Lautrec nie przekroczył granicy 1,5 m wzrostu.
Artysta zasłynął jako ilustrator/portrecista nocnego życia artystycznej dzielnicy Paryża – Montmartre. Uczył się początkowo pod okiem Fernanda Cormona i jednocześnie asymilował się tamtejszą bohemą. I można powiedzieć, że mniej więcej w taki sposób zaczęła się krótka, acz dynamiczna kariera artysty.
Divan Japonais, 1892/1893, toulouse-lautrec-foundation.org
W tych wczesnych latach paryskiego okresu, Lautrec przyjaźnił się z Emilem Bernardem, a także Van Goghiem i jego bratem Theo. Uznaje się, że to właśnie w tym czasie doszło do pierwszego spotkania z prostytutką, zwaną Marie-Charlotte – która pozwoliła się mu sportretować. Był to pierwszy obraz kobiety upadłej z Montmartre, który rozpoczął najbardziej charakterystyczny cykl obrazów Lautreca.
Od 1887 roku malarz wystawia. Początkowo w Tuluzie, potem razem z van Goghiem w Paryżu. W latach 1889-1894 pokazuje swe prace w Salonie Artystów Niezależnych. Kiedy otworzono kabaret Moulin Rouge, Lautrec zaczął wykonywać plakaty na potrzebę tamtejszych przedstawień. Wśród znanych dzieł z tego okresu można wymienić wizerunki piosenkarki Yvette Rouge czy tancerki Louise Weber (La Goulue).
Jane Avril w Jardin de Paris, fot. toulouse-lautrec-foundation.org
Niestety, zdolny malarz miał także ciągoty do alkoholu, co doprowadziło go do alkoholizmu. Uznaje się, że nałóg Lautreca stał się bardziej zauważalny w 1983 roku, kiedy też zaczęły chodzić pogłoski, że zaraził się kiłą – co spowodowało, że na krótko przed śmiercią artysta został umieszczony w sanatorium. Będąc już w rodzinnej posiadłości Malromé, w 1908 roku, w wieku 36 lat zmarł z powodu powikłań wywołanych chorobą alkoholową oraz syfilisem. Ostatnie słowa, jakie artysta miał wypowiedzieć przed śmiercią brzmiały: Le vieux con! – co można przetłumaczyć jako Stary głupiec!
Maurice Guibert, Pan Toulouse maluje pana Lautreca, fotomontaż , fot. toulouse-lautrec-foundation.org
Po śmierci artysty, jego matka razem z marszandem Marice Joyantem, wspólnie zajęli się promocją sztuki Henri’ego Tolousa-Lautreca, fundując także w Albi MuzemumTouluse-Lautreca, w którym do dnia dzisiejszego znajduje się największa na świecie kolekcja prac tego wybitnego artysty.
Fot. Henri Toulouse-Lautrec, plakat, fot. toulouse-lautrec-foundation.org
Kama Wróbel
Portal Rynek i Sztuka
