W młodej sztuce polskiej dzieje się dużo. Zauważalne jest powolne odchodzenie od popularnych dotychczas tendencji i zwrot ku indywidualnym, często odważnym poszukiwaniom. Dlatego też dzisiejszy artykuł poświęcony zostanie grupie młodych artystów, których twórczość w ostatnim czasie zwróciła naszą uwagę w sposób szczególny.
We wstępie już należy zaznaczyć, że zaprezentowane sylwetki twórców znacznie się od siebie różnią – zarówno proponowaną stylistyką, jak i wymową prac. Jednak tym, co je łączy jest ważny dla nas kierunek rozwoju artystycznego oraz trop niepodążających za modą i aktualnymi trendami poszukiwań artystycznych.
Bartosz Czarnecki, Możliwości struktury, olej na płótnie, 150 x 150 cm, 2013 fot. bartoszczarnecki.blogspot.com
Prezentację zaczniemy od Bartosza Czarneckiego – młodego malarza, który ukończył krakowską Akademię Sztuk Pięknych. Artysta ten kształcił się w pracowniach Grzegorza Bednarskiego (malarstwo), Marka Szymańskiego (rysunek) oraz Piotra Kunce (plakat). Czarnecki reprezentuje ciekawy styl malarski, w którym przenikają się cechy plakatu oraz malarstwa w doskonały sposób się równoważąc. Niekiedy można odczuć także echo amerykańskiego pop art’u, który jednak przefiltrowany jest przez indywidualną wrażliwość artysty. Specyficzna metoda malarska – nierzadko wykorzystująca technikę pointylistyczną – oparta została na popularnym dziś szablonie. Acz, jest to szablon przemyślany i niepowielający typowych wzorców. W twórczości Czarneckiego realizm miesza się z abstrakcją – co dziwne i jednocześnie ciekawe – odbywa się to w wyraźny sposób.
W zapowiedzi do z wystawy Masa-Tłum (03.08-14.08.2013, Galeria Schody, Warszawa) czytamy: […] obrazy Bartosza Czarneckiego niwelują tradycyjne opozycje: pierwszy plan-tło, realizm-abstrakcja, kreacja-imitacja, konwencja-inwencja, zjawisko-model oraz – rzecz jasna – jednostka-zbiorowość. Warto zaznaczyć, że związany z Krakowem artysta od 2012 roku aktywny jest również na rynku sztuki, gdzie – jak na młodego twórcę – radzi sobie całkiem nieźle. Czarnecki uzyskał też wyróżnienie honorowe oraz nagrodę publiczności w tegorocznej edycji Przeglądu Młodej Sztuki Świeża Krew.
Marta Pokojowczyk, Czuwam. Noc nadchodzi, technika mieszana na płótnie, 140×200, 2011, fot. dzięki uprzejmości artystki
Równie interesująca, chociaż całkowicie inna w wyrazie jest twórczość związanej z Wrocławiem Marty Pokojowczyk. Młoda malarka w latach 2004-2009 studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim, a w okresie 2008-2013 w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Naszą uwagę zwróciły obrazy wystawione w jednej z prywatnych galerii sztuki, które pod względem stylistycznym dość mocno odchodzą od wcześniej proponowanego przez artystkę stylu. Wiele z jej prac dość mocno korespondowało z monochromatycznymi odbitkami xero, które stanowiły punkt wyjścia do wielkoformatowych realizacji malarskich. Warto zaznaczyć, że artystka nie ogranicza się do jednej techniki, a w obszarze jej zainteresowań znajdują się – jak czytamy w jej bio – działania osadzone na peryferiach mediów. Grupa prac o szczególnym walorze artystycznym charakteryzuje się spontanicznym gestem i odważną – acz stonowaną – plamą barwną, które są głównymi czynnikami budującymi atmosferę prac. W doskonały sposób wyważone i korespondujące ze sobą, momentami kojarzą się z estetyką japońską, która jednak przetworzona jest na indywidualny język wypowiedzi artystycznej. W sposób szczególny warto zwrócić uwagę na dwie prace – List (olej na płótnie, 140×200, 2011) oraz Czuwam. Noc nadchodzi (technika mieszana na płótnie, 140×200, 2011), które odznaczają się wyjątkowym wyczuciem, pewnością kompozycji oraz dojrzałością malarską.
Alicja Stankiewicz, Kamil, olej/akryl na płotnie, 100x80cm , 2010, fot. alicjastankiewicz.com
W odmiennej stylistyce porusza się Alicja Stankiewicz – młoda, lubelska malarka, absolwentka Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego. W latach 2009-2010 przebywała w Facultatea de Arte şi Design Universitatea de Vest din Timisoara w Rumunii, gdzie kształciła się w pracowni prof. Carola Davida. Dyplom uzyskała w 2011 roku w pracowni Stanisława Białogłowicza oraz Marleny Makiel-Hędrzak. Alicja Stankiewicz w twórczości swej zajmuje się przede wszystkim człowiekiem – jego wewnętrznym światem, egzystencją oraz psychiką. Malarstwo to utrzymane jest w realistycznej stylistyce, która poddana jest typowej dla Stankiewicz syntetyzacji. Charakterystyczne są tu: (często) płaska plama barwna, uproszczony rysunek i gładkie tła, na których osadzona zostaje obrazowana postać. Analizując ewolucję stylu lubelskiej malarki, w późniejszych pracach można zauważyć stopniowe odchodzenie od płaskiej plamy, na rzecz bardziej spontanicznego, ekspresyjnego gestu malarskiego. Szczególnie widoczne jest to w modelowanych postaciach, które mocniej już odcinają się od uspokojonego tła. Warto zaznaczyć, że obrazy autorstwa Alicji Stankiewicz cechują się silnym oddziaływaniem na odbiorcę. Być może dlatego, że autorka w bezkompromisowy sposób rozprawia się z emocjonalnymi stanami, prowadząc jednocześnie swoistą grę z odbiorcą, prowokując tym samym do stawiania i odpowiadania na szereg – nierzadko trudnych – pytań, które kłębią się gdzieś w naszej podświadomości.
Mariusz Wildeman, Flux capacitor,olej na płótnie, 120×100, fot. mariuszwildeman.blogspot.com
Kolejnym, równie interesującym twórcą jest Mariusz Wildeman, którego obrazy pod względem stylistycznym w sposób całkowity odchodzą od popularnych aktualnie trendów w młodej sztuce polskiej. Nie odnajdziemy tu więc figuratywizmu sensu stricto, abstrakcji i realizmu, a nawiązującą do estetyki gier komputerowych lat 80. XX w. stylistykę zbliżoną do piexel art’u. Jak czytamy na autorskiej stronie artysty:
Obrazy Wildemana wyróżnia zbiór piktogramów, które tworzą między sobą dialog. Samochód – symbolizuje pęd ku śmierci, energię seksualną, spełnienie życia […]. Czaszka to motyw memento mori i pozytywnym przesłaniu. Czaszka to trofeum po wygranej bitwie, po przejściu kolejnej przeszkody […]. Pikselowe serce symbolizuje naszą „baterię”, gotowość do działania, do życia oraz otwartość i szczerość w tym co robimy i kim jesteśmy. Serce zbudowane z dwóch przeciwstawnych elementów – z części organicznej i cyfrowej – tworzy dopełniającą się formę. Symbolizuje nową, cyfrową rzeczywistość.
Posługujące się cyfrową estetyką obrazy bogate są w przemyślany i spójny kod ikonograficzny, którego umiejętne odczytanie pozwala odkryć ukrytą w nich treść. Obrazy te nie są więc czysto wizualną zabawą, a całkowicie świadomą i przemyślaną koncepcją artystyczną. Działanie to zbliża prace Wildemana do przepełnionych symboliką i atrybutami dzieł klasycznych, co jest dużą wartością i rzadko stosowaną dziś praktyką. Z całą pewnością więc, warto ten fakt odnotować i pochwalić. Dobrze zaznaczyć również, że opisywany cykl obrazów był dyplomem Mariusza Wildemana, który został utytułowany Najlepszym Dyplomem roku 2013 wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Jak widać tendecje w młodej sztuce polskiej stopniowo ulegają zmianie. Młodzi poszukują nowych, indywidualnych środków wypowiedzi artystycznej oraz odpowiadających im sylistyk. Nie do końca chcą już poddawać się dyktatowi panującej, lansowanej przez większe ośrodki modzie, starając się wytyczać i kreować autorski styl. Czy jest to dobra droga? Z pewnością tak. Dlatego też warto ją docenić.
(Ikona wpisu: Alicja Stankiewicz, KZ i Kruki, akryl na bawełnie, 60×50+ 60×70 cm, 2008 fot, alicjastankiewicz.com)
Kama Wróbel
Portal Rynek i Sztuka
