Zaczynając od 2008 roku ukraiński oligarcha i mecenas Wiktor Pinczuk co roku wymieniany jest na liście najbardziej wpływowych działaczy w świecie sztuki brytyjskiego czasopisma ART Rewiev. W rankingu miliarderów „Forbes” obecnie zajmuje 353 miejsce z majątkiem szacowanym na 3,8 miliarda dolarów. Jest wielkim filantropem i chyba najbardziej szanowanym ukraińskim przedsiębiorcą na świecie. Jednakże, niektórzy nadal zarzucają mu , że wydaje pieniądze na sztukę i akcje charytatywne wyłącznie w celach ulepszania swojego wizerunku w oczach zagranicznych biznesmenów.
Wiktor Pinczuk urodził się w żydowskiej rodzinie we wschodnim ukraińskim mieście Dnipropietrowsku. Tam też ukończył z wyróżnieniem Instytut Metalurgiczny na kierunku inżyniera produkcji metalurgicznej. Początek jego działalności przedsiębiorczej przypada na rok 1990, kiedy założył firmę „Interpipe”. Przyszły oligarcha wykazał się jako sprytny biznesmen, jednakże bogactwo Pinczuka zaczęło tak naprawdę wzrastać w proporcjach geometrycznych dopiero, kiedy ożenił się z córką byłego prezydenta Ukrainy Leonida Kuczmy.
Od tego właśnie czasu staje się dość mocno zaangażowany w politykę. Po „pomarańczowej rewolucji” 2004 r, wraz ze zmianą władzy Wiktor Pinczuk znika z horyzontu politycznego i skupia się na biznesie i…filantropii. W 2006 roku Pinczuk stworzył filantropijną fundację o własnym imieniu. Zakres jego działalności charytatywnej nie ma odpowiedników na Ukrainie. Wśród projektów realizowanych przez Victor Pinchuk Foundation są: nakręcenie ze współproducentem Stevenem Spielbergiem filmu o Holokauście na Ukrainie, wspieranie wraz z George Sorosem projektów obrony Praw Człowieka, programy wsparcia społeczności żydowskiej na Ukrainie. Razem z żoną Eleną Pinczuk aktywnie działa w ramach projektu „Anty AIDS ” , który skupia się na zwalczaniu HIV / AIDS na Ukrainie. Ponadto, Fundacja Pinczuka wspiera organizację Clinton Global Initiative i uczestniczy w programie edukacyjnym Tony Blair Faith Foundation.
Na początku 2013 roku, Wiktor Pinczuk dołączył się też do filantropijnej kampanii „The Giving Pledge” na czele której stoją Bill Gates i Warren Buffett, wyrażając w ten sposób zgodę na oddanie co najmniej połowy swojej fortuny na cele charytatywne. Jednakże, nadal często wobec ukraińskiego oligarchy pojawiają się zarzuty, że jego prywatna działalność filantropijna ma na celu ulepszenie jego wizerunku jako osoby publicznej. Mówią też, że zainteresowanie sztuką pojawiło się wyłącznie w celu praktycznym – wejść do grona najbardziej szanowanych milionerów i miliarderów świata.
Kolejka do Pinchuk Art Centre ; źródło: pinchukartcentre.org
16 września 2006 roku Pinczuk otworzył największe w Europie Wschodniej centrum sztuki współczesnej – Pinchuk Art Centre (PAC).Pierwsze ekspozycje w centrum sztuki miały na celu przedstawić ogólną sytuację w dziedzinie sztuki współczesnej na Ukrainie. W 2007 r., „Pinczuk Art Center” reprezentowało Ukrainę na Biennale w Wenecji. Jednakże już wkrótce PAC skupiło się głównie na sztuce zachodniej. Zdaniem niektórych krytyków, wystawy w PAC zaczęły coraz bardziej nabierać charakter ekscytujących spotkań i spektakularnych wydarzeń dla VIPów. W roku 2009 w PAC odbyła się dość skandaliczna retrospektywa „Requiem” – Damiena Hirsta. Wtedy w kolejce do centrum trzeba było stać nawet kilka godzin. Być może jeszcze bardziej skandaliczną okazała się wystawa kuratora „Seksualność i Transcendencja”, na której przedstawiono wyraźnie kontrowersyjne i prowokujące prace.
A.Gursky „99 centów.Dyptyk”: źródło: pinchukartcentre.org
W stałym zbiorze centrum, jak i w kolekcji sztuki samego Pinczuka, przeważają prace takich znanych zachodnich artystów współczesnych jak Damien Hirst, Jeff Koons, Andreas Gursky i Takashi Murakami. Z tymi właśnie artystami Pinczuk ma też najlepsze relacje osobiste, i to oni wspierają kolejną inicjatywę oligarchy – Nagrodę Future Generation Art Prize, przeznaczoną dla artystów poniżej 35 lat. Nagrodą główną w tym konkursie jest kwota 100.000 dolarów. Od czasu pierwszej swojej edycji w konkursie Future Generation Art Prize wzięło udział ponad 10.000 artystów z 134 krajów.
Pinczuk i T.Murakami; źródło: pinchukartcentre.org
Pinczuk często kupuje sztukę w największych galeriach światach i za granicą. Ale niewątpliwie najbardziej znanym jego zakupem jest nabycie w 2007 roku zdjęcia niemieckiego fotografa Andreasa Gursky’ego „99 centów. Dyptyk” . Dzieło zostało sprzedane w Sotheby’s za kwotę 3,5 miliona dolarów . Obecnie fotografia jest na 6. miejscu w rankingu najdroższych fotografii świata.
„Współczesna sztuka jest jedną z najpotężniejszych sił rewolucyjnych. I naszym obowiązkiem jest pokazać, co jest w niej najbardziej innowacyjne, a co – najbardziej kontrowersyjne”- Pinczuk komentuje swoje podejście do sztuki. Cytat ten równie dobrze odnieść można do niego samego, mimo, iż jego osoba wzbudza wiele kontrowersji i niejasnych zarzutów to jednak nie można mu odmówić ogromnego udziału w rozwoju sztuki (szczególnie w Europie Wschodniej) i pomocy tysiącom ludzi.
Ganna Melnyk
fot. góra Wiktor Pinczuk, źródło: buro247.ua
Portal Rynek i Sztuka
