Kolekcja zdjęć Marilyn Monroe po raz trzeci i ostatni: z aukcji do muzeum

Półtora roku temu doszło do dwóch bezprecedensowych aukcji i wydarzeń na polskim rynku sztuki – blisko 400 fotografii przedstawiających Marilyn Monroe oraz inne gwiazdy zostało sprzedanych za 3,8 mln złotych. Była to część kolekcji należącej do FOZZ. Pozostało ponad 3 000 kolekcjonerskich odbitek autorstwa jednego z najbardziej znanych fotografów celebrytów – Miltona H. Greene’a, które ostatecznie również pójdą pod młotek. Zostaną wystawione na aukcję jako jedna pozycja katalogowa w cenie wywoławczej 5 mln złotych. Ich wartość szacowana jest na ok. 18-24 mln złotych.

Po półtora roku od drugiej aukcji fotografii z kolekcji FOZZ podjęto decyzję, że pozostała część kolekcji zostanie sprzedana w całości, a nabywca zostanie zobowiązany do przekazania jej do muzeum. Przyszłość zbioru negocjowana była z Ministerstwem Finansów oraz Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego – efektem czego, po aukcji pozostała część kolekcji trafi do zbioru publicznego.

Pierwsza aukcja, która odbyła się 8 listopada 2012 roku była bezprecedensowym wydarzeniem na polskim rynku sztuki – po raz pierwszy pod młotek poszła kolekcja światowej fotografii przedstawiającej Marilyn Monroe oraz inne gwiazdy światowej popkultury lat 50. i 60. XX wieku. Licytacja trwała pięć godzin bez przerwy. W jej trakcie padł rekord na polskim rynku sztuki w kategorii fotografii – za zdjęcie Marilyn Monroe w sukni baletowej nabywca zapłacił 69 tys. zł. Średnia cena wylicytowanego obiektu była 10 razy wyższa niż średnia cena wywoławcza. Zarówno podczas listopadowej, jak i grudniowej licytacji, sprzedane zostało 99% oferty.

– Warunkiem uczestnictwa w aukcji jest zobowiązanie się kupującego do przekazania zbioru jednemu z muzeów. Mamy nadzieję, że w ten sposób stanie się on trzonem muzealnej kolekcji fotografii. Na świecie prywatni sponsorzy i instytucje wspierają takie przedsięwzięcia. Pragniemy, aby takie praktyki rozwijały się także w Polsce i cieszymy się, że udało się wynegocjować atrakcyjną cenę wywoławczą, która powinna zachęcić kupujących do udziału w aukcji. Co istotne, nabywca będzie mógł zatrzymać dla siebie 100 wyznaczonych fotografii będących reprezentatywnymi dla całego zbioru, między innymi fotografie Marilyn Monroe z „czarnej sesji”. – mówi Juliusz Windorbski, prezes domu aukcyjnego DESA Unicum, który organizuje aukcję w porozumieniu z likwidatorem Funduszu.

Owoc bliskiej relacji z Marilyn Monroe

Pozostała część zbioru zawiera wiele zdjęć, które wciąż nie ujrzały światła dziennego. Ich autor – Milton H. Greene – był znanym amerykańskim fotografikiem mody. Łączyła go bliska relacja z Marylin Monroe, współpraca z którą przyniosła mu największą sławę. Greene po raz pierwszy zetknął się z Marilyn przy realizacji zlecenia dla magazynu „Look”. Bliższa zażyłość pomiędzy sławną aktorką i Greene’em rozwinęła się w 1953 roku. Milton przez przeszło 4 lata, od 1953 do 1957 roku był jej fotografem, doradcą artystycznym i wspólnikiem w interesach: to on pomógł jej zakończyć niekorzystny kontrakt z 20th Century Fox i założyć własną niezależną firmę Marilyn Monroe Productions, Inc. To dało wreszcie Monroe wpływ na wysokość honorariów i możliwość wyboru projektów, a w efekcie role w filmach: „Przystanek autobusowy” (Bus Stop) i „Książę i aktoreczka” (The Prince and the Showgirl). Role grane przez gwiazdę oraz sceny z backstag’u zostały dokładnie udokumentowane przez Miltona Greene’a.

Milton zrobił Marylin parę tysięcy fotografii. W kolekcji FOZZ znalazły się zarówno ujęcia z sesji zdjęciowych, planów filmowych oraz prywatnych momentów „prawdziwej’’ Normy Jeane Mortenson. W spuściźnie artystycznej Greena’a znajdują się zdjęcia ze słynnych sesji m. in. w sukni baletowej, które to zostało uznane za jedno z trzech najpopularniejszych zdjęć XX wieku według magazynu „Times’’. Na miano kultowych zasługują również fotografie ze zmysłowej „Czarnej sesji’’ czy „Sesji z mandoliną’’. Greene w latach 50. towarzyszył aktorce niemal na każdym kroku, dokumentując również jej prywatne życie. Jednak współpraca pomiędzy Greene’m a Monroe została zerwana w 1957 roku, kiedy to trzeci mąż Marilyn – dramatopisarz Arthur Miller, zaczął ingerować w jej interesy: Milton poczuł się urażony i wycofał się z Marilyn Monroe Productios, zakazując jednocześnie komukolwiek publikacji swoich fotografii. Kolekcja zdjęć Greene’a poświęcona Marilyn Monroe jest szalenie różnorodna. Ze względu na bliski kontakt fotografa z modelką, Greene potrafił pokazać zarówno ogromny sex appeal największej gwiazdy Hollywood, jak i jej dziewczęcy urok.

Historia niezwykłej kolekcji

Kariera i sława Miltona Greene’a nie opierała się wyłącznie na współpracy z Marylin Monroe. W latach 50. i 60. prace Greene’a pojawiały się w popularnych magazynach takich jak „Life”, „Look”. „Harper’s Bazaar”, „Vogue”. Tam współpracował z największymi gwiazdami mody i świata sztuki. Obok Richarda Avedona, Cecila Beatona, Irvinga Penna i Normana Parkinsona, uważa się go za jednego z fotografików, którzy podnieśli fotografię mody do rangi sztuki. W archiwum fotografa  znalazły się także artystyczne zdjęcia mody, dokumentacje spektakli oraz pokazów. Obok zdjęć mody Greene wykonywał również fotografie artystyczne architektury czy reportaże z biednych dzielnic południowych miasteczek oraz dokumentacje życia osób z najbliższego otoczenia fotografa.

Ogromny zbiór fotografii Greene’a przedstawia zdjęcia modowe, sceny z życia hollywoodzkich gwiazd, projektantów mody, muzyków, aktorów, tancerzy oraz zdjęcia reportażowe czy artystyczne. Fotograf przez ponad cztery dekady, w charakterystyczny dla siebie sposób dokumentował renesans najważniejszego ośrodka kinematografii na świecie. Wśród portretowanych przez Miltona Greene’a byli m. in.: Frank Sinatra, Grace Kelly, Marlene Dietrich, Sammy Davis Jr, Elizabeth Taylor, Cary Grant, Sophia Loren, Groucho Marx, Audrey Hepburn, Andy Warhol, Judy Garland, Alberto Giacometti, Lauren Hutton, Alfred Hitchcock, Romy Schneider, Laurence Olivier, Ava Gardner, Steve McQueen, Claudia Cardinale, Paul Newman, Lauren Bacall, Dizzy Gillespie, Catherine Deneuve i Norman Mailer oraz wielu innych.

Po śmierci artysty, zadłużoną kolekcję Greene’a przejął City National Bank. Następnie została ona wykupiona przez greckiego finansistę Dino Matingasa. Ten zaś robił interesy z ówczesnym szefem funduszu i kiedy rozpętała się afera wokół FOZZ, likwidator zażądał spłaty zadłużenia przez Matingasa, którego część została wyegzekwowana w postaci zdjęć gwiazd.

Aukcja odbędzie się 25 czerwca br. w domu aukcyjnym DESA Unicum.

Warunkiem uczestnictwa w aukcji jest zobowiązanie się do przekazania kolekcji do wybranego muzeum rejestrowego i wpłacenie wadium w wysokości 0,5 mln złotych.

Źródło: materiały organizatora