W tym tygodniu w Bazylei zebrali się najbardziej znani kolekcjonerzy, kuratorzy i marszandzi świata. Powodem jest oczywiście otwarcie 45. edycji najbardziej prestiżowych Targów Sztuki Współczesnej Art Basel. W 2014 roku w targach Art Basel bierze udział 285 galerii z 34 krajów, które reprezentują najlepsze dzieła sztuki XX i XXI wieku.

14 Rooms (14 Pokoi)

W dniach 14-23 czerwca pierwszym przystankiem dla odwiedzających Art Basel niewątpliwie jest ekspozycja performansów pt. „14 pokoi”, którą otworzono kilka dni przed głównym otwarciem targów. Takiej nietradycyjnej ekspozycji „na żywo” w Bazylei jeszcze nie było. Bierze w niej udział 14 artystów z różnych krajów, w tym słynni Marina Abramovic, Damien Hirst, Yoko Ono, duet Allora & Calzadilla, a także inne ważne postacie w sztuce współczesnej: Roman Ondak ze Słowacji, hiszpański artysta Santiago Sierra, Chińczyk Xu Zhen i inni.

„Performance jest zwykle na peryferiach, więc dlaczego nie umieścić go w centrum?” – skomentował ideę projektu Klaus Biesenbach (dyrektor MoMA w Nowym Jorku), który zorganizował ten projekt wspólnie z Hans-Ulrichem Obristem (dyrektor Galerii Serpentine w Londynie). W sektorze „14 Pokoi” nic oczywiście nie jest na sprzedaż, wystawa działa bardziej jako tymczasowe muzeum.

Marina Abramovic przedstawia swój performance z 1997 roku pt. „Luminosity”, w trakcie którego naga artystka siedzi na wkręconym w ścianę siedzeniu od roweru, będąc oświecona jasnym światłem.   Damiena Hirst zaś przedstawia widzom dwa identyczne bliźnięta, które siedzą naprzeciwko siebie, kopiując nawzajem swoje ruchy jak w lustrzanym odbiciu.

Tylko Ed Atkins (Wielka Brytania), Otobong Nkanga (Nigeria) i Dominique Gonzalez-Forster (Francja) stworzyli nowe dzieła specjalnie dla Art Basel. Większość artystów natomiast pokazuje w ramach „14 pokoi” swoje dawne prace.

Galleries (Galerie)

Głównym punktem Art  Basel oczywiście jest sektor „ Galerie”, który obejmuje 232 stoiska. Według szacunków ubezpieczyciela AXA art, wartość dzieł sztuki, oferowanych w tym roku na targach przez czołowe galerie świata, wynosi 4 miliardy dolarów.

Geografia stoisk w tym roku nieco uległa zmianie. Miejsca, które w poprzednich latach tradycyjnie były zajmowane przez gigantów rynku sztuki, takich jak Larry Gagosian, David Zwirner, Victoria Miro czy Barbara Gladstone, teraz zostały oddane 30 młodym właścicielom galerii, aby zwrócić na nich większą uwagę. Wśród nich są godne uwagi instytucje, które po raz pierwszy biorą udział w targach, takie jak na przykład „A Gentil Carioca” (Rio de Janeiro), „Galeria Pedro Cera” (Lizbona), „Herald St” (Londyn), „Tanya Leighton” (Berlin), „Proyectos Monclova” (Meksyk) oraz „Reena Spaulings Fine Art” (Nowy York).

Rekordy 2014

Jednakże żadna zmiana miejsca nie stanęła na przeszkodzie głównym graczom światowego rynku sztuki. Już w ciągu pierwszej godziny przeglądu, galeria Davida Zwirnera sprzedała kolekcjonerowi z Chin rzeźbę Jeffa Koonsa pt „Delfin” za 5 milionów dolarów. Jeszcze więcej zarobił Zwirner, sprzedając „Niebieski obraz” Reinhardta z 1953 roku, który wyceniono na około 10 milionów dolarów, chociaż Zwirner odmówił ujawnienia dokładnej ceny.

„Sotheby’s i Christie’s miały w tym roku bardzo dobry wynik sprzedaży, co dodaje kolekcjonerom pewności ” – powiedział pan Zwirner. „Bazylea jest teraz naszą największą bronią, jeśli chcemy iść ręka w rękę z największymi domami aukcyjnymi.”

Londyńska galeria „White Cube” też może pochwalić się dobrym wynikiem – udało im się sprzedać między innymi pracę Damiena Hirsta „Nic nie jest dla mnie problemem” („Nothing is a Problem for Me”) z 1992 roku za 6 milionów dolarów.

Galeria „Hauser & Wirth”, która działa w Nowym Jorku, Londynie i Zurychu, sprzedała rzeźbę „Biały i niebieski totem” Louise’a Bourgeois’a za 1.9 mln, a także figuratywny obraz „WS, Dior” Paula McCarthy’ego za 950 tysięcy dolarów.

Najdrożej sprzedanym dziełem na targach w tej chwili pozostaje autoportret Andy’ego Warhola z 1986 roku, kupiony na stoisku galerii Skarstedt Gallery za 32 miliony dolarów. Skarstedt Galerry znalazła również nabywców na obraz Georga Baselitza „Edward przed lustrem (Munch)” , wyceniony na 3 miliony dolarów, a także obraz Richarda Prince’a „Ty Nie Powiedz – Ja Nie Powiem” , nabyty za 2,2 miliony dolarów.

Niektóre galerie na Art Basel proponują dzieła sztuki o wielkiej wartości muzealnej, stworzone jeszcze na początku XX wieku. Na przykład, galeria Thomas Ammann Fine Art z Zurychu oferuje do nabycia za 14 milionów dolarów piękne płótno Fernanda Legera z 1919 roku.

Oprócz miłośników sztuki ze Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej, w tym roku do Szwajcarii przelecieli także liczni kolekcjonerzy z Chin, Rosji, a także Bliskiego Wschodu.

Furorę zrobili kolekcjonerzy z Kazachstanu, którzy kupili na stoisku Galerii Perrotin za 290 tysięcy euro rzeźbę francuskiego artysty Jean-Michela Othoniela, wykonaną ze szkła Murano i przypominającą nietypowy naszyjnik. „To szaleństwo, ale dlaczego nie? Pojawiają się nowi kolekcjonerzy na całym świecie” – skomentował informację o takim zakupie sam Francuski artysta, który też przybył na targi.

Polskie galerie na Art Basel

Wśród polskich galerii w 2014 roku na targach w Bazylei pojawiły się Galeria Starmach oraz Fundacja Galerii Foksal. Galeria Starmach w tym roku skupiła się na pokazaniu światowej publiczności polskiej sztuki awangardowej po 1945 roku. Wystawione zostały między innymi prace Magdaleny Abakanowicz, Tadeusza Kantora, Edwarda Krasińskiego, Romana Opałki, Henryka Stażewskiego i Aliny Szapocznikow. Fundacja Galerii Foksal skupiła się natomiast na reprezentantach młodszego pokolenia. Fundacja przywiozła do Szwajcarii między innymi prace Pawła Althamera, Wilhelma Sasnala, Moniki Sosnowskiej, Pauliny Ołowskiej, Artura Żmijewskiego i innych słynnych polskich artystów współczesnych.

Unlimited (Nieograniczeni)

Ekspozycja pt” Unlimited ” znajduje się w specjalnie stworzonej hali Hall 1 , zaprojektowanej przez szwajcarski duet architektów Herzog & de Meuron. W „Unlimited” bierze udział 78 wielkoformatowych prac, stworzonych przez artystów z pięciu różnych pokoleń. Kurator z Nowego Yorku Gianni Yettser zebrała razem rzeźby, performance, instalacje, wideo i inne dzieła takich artystów jak Michelangelo Pistoletto, Bruce Nauman, Doug Wheeler, Carl Andre i innych.

Konrad Fischer Galerie (Düsseldorf) zaprezentowała w tym roku pracę Carla Andre „Stal peneplena” , która składa się z 300 stalowych płyt i była stworzona specjalnie dla Kassel Documenta 7 w 1982 roku. Nie mniej znacząca historycznie jest praca „Kinder Dieser Welt / Children of the World „(1990-1996), stworzona przez Hannę Darboven po upadku muru berlińskiego.

MOT International przedstawił w sektorze „Unlimited” film „Wantee” ubiegłorocznego zwycięzcy Nagrody Turnera- artystki Laury Prouvost. Long March Space pokazała natomiast dzieło pt „Wieczność” artysty z Szanghaju Xu Zhen’a, które jest uważane za najbardziej ambitną współczesną instalację rzeźbiarską.

Matthew Barney i kompozytor Jonathan Bepler prezentują pracę „ Rzeka fundamentów”, która jest wynikiem siedmiu lat współpracy artystów. Jest to sześcio godzinowa opera w trzech aktach o śmierć i reinkarnacji amerykański go pisarza Normana Mailera.

Poza Art Basel

Oprócz targów sztuki, Bazylea w tym roku oferuje miłośnikom sztuki dużo innych atrakcji. Na przykład, Fundacja Beylera zorganizowała największa wystawę niemieckiego ekspresjonisty Gerharda Richtera (otwarta od 18 maja do 7 września). Muzeum Sztuki w Bazylei pokazuje wszystkim chętnym wystawę Kazimierza Malewicza (otwarta do 22 czerwca), a także otwiera nową wystawę współczesnego amerykańskiego rzeźbiarza Charlesa Ray’a (od 15 czerwca do 28 września). Dzień przed otwarciem Art Basel tradycyjnie rozpoczęły się też targi Design Miami/Basel, na których prezentowane są stoiska 50 galerii z 13 krajów.

Art Basel odbywa się 19-22 czerwca 2014 roku w godz. 11.00-19.00

Źródła: artbasel.com, bloomberg.com

Ganna Melnyk

Portal Rynek i Sztuka