Rekordowa jednorazowa aukcja z kolekcji FOZZ na polskim rynku sztuki

W kameralnej atmosferze w zaciszu jednej z sal domu aukcyjnego DESA Unicum miała wczoraj po południu miejsce wyjątkowa aukcja: sprzedana została kolekcja zdjęć Marilyn Monroe i innych gwiazd. Była to prawdopodobnie najmniejsza aukcja, jaką widział polski rynek sztuki, natomiast transakcja jest rekordowa.

6,4 mln złotych – tyle zaoferował zwycięzca aukcji za kolekcję ponad 3 000 zdjęć autorstwa Miltona H. Greene’a, która przez ostatnie 20 lat znajdowała się w dyspozycji FOZZ-u. Kolekcja poszła pod młotek jako jedna pozycja katalogowa z ceną wywoławczą 5 mln zł. To najwyższa jednorazowa transakcja, jaka miała miejsce na polskim rynku sztuki. Kolekcję zakupiło Wrocławskie Przedsiębiorstwo Hala Ludowa dla miasta Wrocław.

W wyniku negocjacji, jakie toczyły się między Ministerstwem Finansów oraz Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, nabywca przystępując do aukcji zobowiązał się przekazać kolekcję do zbioru publicznego. Sam może zatrzymać dla siebie wskazanych 100 fotografii.

Kolekcja znajdowała się w dyspozycji FOZZ od połowy lat 90. W ramach likwidacji Funduszu część zdjęć została sprzedana na dwóch aukcjach pod koniec 2012 roku, zorganizowanych przez dom aukcyjny DESA Unicum. Wówczas podczas publicznej licytacji sprzedano blisko 400 zdjęć za łączną kwotę 3,8 mln zł. Najwyższą cenę osiągnęło zdjęcie Monroe w sukni baletowej – 69 tys. zł.

Autor zdjęć, Milton H. Greene, był znanym amerykańskim fotografikiem mody. Łączyła go bliska relacja z Marylin Monroe, współpraca z którą przyniosła mu największą sławę. Milton zrobił Marylin parę tysięcy fotografii. W kolekcji FOZZ znalazły się zarówno ujęcia z sesji zdjęciowych, planów filmowych oraz prywatnych momentów „prawdziwej’’ Normy Jeane Mortenson. Ze względu na bliski kontakt fotografa z modelką, Greene potrafił pokazać zarówno ogromny sex appeal największej gwiazdy Hollywood, jak i jej dziewczęcy urok. Kariera i sława Miltona Greene’a nie opierała się jednak wyłącznie na współpracy z Marylin Monroe. W latach 50. i 60. prace Greene’a pojawiały się w popularnych magazynach takich jak „Life”, „Look”. „Harper’s Bazaar”, „Vogue”. Tam współpracował z największymi gwiazdami mody i świata sztuki. Ogromny zbiór fotografii Greene’a przedstawia zdjęcia modowe, sceny z życia hollywoodzkich gwiazd, projektantów mody, muzyków, aktorów, tancerzy oraz zdjęcia reportażowe czy artystyczne. Fotograf przez ponad cztery dekady, w charakterystyczny dla siebie sposób dokumentował renesans najważniejszego ośrodka kinematografii na świecie. Wśród portretowanych przez Miltona Greene’a byli m. in.: Frank Sinatra, Grace Kelly, Marlene Dietrich, Sammy Davis Jr, Elizabeth Taylor, Cary Grant, Sophia Loren, Groucho Marx, Audrey Hepburn, Andy Warhol, Judy Garland, Alberto Giacometti, Lauren Hutton, Alfred Hitchcock, Romy Schneider, Laurence Olivier, Ava Gardner, Steve McQueen, Claudia Cardinale, Paul Newman, Lauren Bacall, Dizzy Gillespie, Catherine Deneuve i Norman Mailer oraz wielu innych.

Po śmierci artysty zadłużoną kolekcję Greene’a przejął City National Bank. Następnie została ona wykupiona przez greckiego finansistę Dino Matingasa. Ten zaś robił interesy z ówczesnym szefem Funduszu i kiedy rozpętała się afera wokół FOZZ, likwidator zażądał spłaty zadłużenia przez Matingasa, którego część została wyegzekwowana w postaci zdjęć gwiazd.

Tekst i zdjęcia: Desa Unicum