Rynek sztuki pod lupą: Olga Boznańska

Już 25 października w Muzeum Narodowym w Krakowie otwarta zostanie wystawa wybitnej polskiej malarki Olgi Boznańskiej. Zaprezentowanych zostanie ponad 170 prac artystki pochodzących m.in. z kolekcji Musée d’Orsay i kolekcji prywatnych. Z tej okazji to właśnie jej twórczość będzie tematem dzisiejszej analizy polskiego rynku aukcyjnego.

Liczba prac Olgi Boznańskiej sprzedanych na aukcjach w latach 1991-2013

Analizując liczbę prac Boznańskiej sprzedawanych w poszczególnych latach łatwo dostrzec można, iż mniej więcej od roku 2003 kształtuje się ona na poziomie 3-4 obiektów rocznie. We wcześniejszym okresie, tj. 1991-2002, średnia liczba transakcji jakie dokonywały się każdego roku oscylowała wokół pięciu prac. Zdarzały się jednak lata w których sprzedawano ponadprzeciętną liczbę prac artystki. Tak było chociażby w 1998, gdy wylicytowano 9 prac, czy w rekordowym 2002, gdy nabywców znalazło aż 11 prac malarki. Łącznie w latach 1991-2013 na polskich aukcjach sprzedało się równo 100 prac autorstwa Olgi Boznańskiej.

Wartość prac Olgi Boznańskiej sprzedanych na aukcjach w Polsce w latach 1991-2013

Biorąc pod uwagę wartość prac malarki sprzedanych w poszczególnych latach trudno mówić o jakimkolwiek wyraźnym trendzie. Z reguły wartość ta nie przekracza nawet 500 tys. złotych rocznie – tak było w wciągu 17 z 23 analizowanych lat. Przy względnie ustabilizowanej liczbie prac pojawiających się na aukcjach każdego roku o łącznej wartości sprzedaży w danym roku często decyduje jedna, spektakularna transakcja. Tak było w roku 2000, gdy z całkowitej sumy obrotów 1,83 mln złotych, aż 1,25 mln (około 68%) pochodziło z jednej tylko transakcji. Scenariusz ten powtórzył się w roku 2008 (1,15 mln z 1,74 mln złotych), a także po części w 2002 (600 tys. za dwa obrazy i 963 tys. złotych łącznie). Całkowita wartość sprzedanych w latach 1991-2013 obrazów Boznańskiej to ok. 9, 58 mln złotych.

Domy aukcyjne według liczby sprzedanych prac Olgi Boznańskiej

W analizowanym okresie najwięcej prac malarki sprzedało się w domu aukcyjnym Agra-Art, który pośredniczył w 29 transakcjach. O sześć prac mniej zdołał sprzedać Rempex, a trzecie miejsce w zestawieniu zajmuje Polswiss Art z wynikiem na poziomie 18 prac. Na dalszym miejscach znalazły się Desa Unicum (11 prac) oraz Altius (8 prac). Pojedyncze obrazy zmieniały swoich właścicieli również za pośrednictwem krakowskich: Desy, Sztuki i Nautilus.

Domy aukcyjne według wartości sprzedanych prac Olgi Boznańskiej

Podobnie, jak w przypadku zestawienia liczby sprzedanych prac, Agra-Art wyraźnie wyprzedziła swoich konkurentów pod względem ich wartości. Warszawski dom aukcyjny w analizowanym okresie zawarł transakcje na łączną kwotę ok. 3,53 mln złotych. Trzeci pod względem liczby Polswiss Art plasuje się na drugim miejscu z wynikiem 2,91 mln złotych. Wyraźnie w tyle za dwójką liderów znalazł się Rempex, który choć sprzedał aż 23 prace, to jedynie 4 z nich zdołały osiągnąć ceny powyżej 100 tys. złotych. W ostatecznym rozrachunku dało to domowi aukcyjnemu sprzedaż na poziomie ok. 1,34 mln złotych, czyli niemal dwukrotnie niższą niż dwójka wspomnianych wcześniej konkurentów. Desa Unicum z wynikiem ok. 0,87 mln złotych podobnie jak w przypadku liczby prac znalazła się na czwartym miejscu. Uwzględniony w zestawieniu liczby sprzedanych prac Nautilus wypracował 0,36 mln złotych i znalazł się na piątym miejscu biorąc pod uwagę wartość.

Najdroższe prace Olgi Boznańskiej na rynku aukcyjnym

Olga Boznańska „Zadumana dziewczynka” (1889), źródło: Agra-Art

Wśród prac składających się na najdroższą dziesiątkę autorstwa Olgi Boznańskiej można wyróżnić osiem obiektów średnio drogich oraz dwie rekordowo drogie prace. Ich tak wysokie ceny nie są jednak dziełem przypadku. Pierwsza, czyli obraz „W atelier” (ok. 1890 r.) pochodziła bowiem z kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków. Druga natomiast, „Zadumana dziewczynka” (1889 r.), prezentowana na początku wieku na międzynarodowych wystawach w Monachium i Düsseldorfie była przez dziesięciolecia częścią prywatnej niemieckiej kolekcji, by po latach zostać „odkryta na nowo”.

Nieprzypadkowo po cztery rekordy aukcyjne na liście należą do domów Polswiss Art i Agra-Art. To w dużej mierze dzięki tym transakcjom mogły one zdystansować konkurentów, jeżeli chodzi o całkowitą wartość sprzedanych prac w latach 1991-2013. Warto też zauważyć, iż większość, bo aż sześć rekordów ustanowionych zostało w latach 1999-2002. Obecnie, ponieważ liczba obiektów dostępnych rokrocznie na aukcjach jest niewielka, prawdziwie drogie „perełki” pojawiają się rzadko, co nie oznacza jednak, że w cale (ostatni raz w latach 2008-2009).

Rozkład cen osiąganych przez prace Olgi Boznańskiej na aukcjach w lata 1991-2013

Jak już wspomniano do tej pory na aukcyjnym rynku prac Olgi Boznańskiej mieliśmy do czynienia jedynie z dwiema wyjątkowo dużymi transakcjami. Niewiele, bo tylko 7 ze 100, było również bardzo tanich prac, czyli tych z cenami poniżej 10 tys. złotych. Zdecydowanie najwięcej (44) sprzedało się obiektów stosunkowo tanich (10-50 tys. złotych). Stosunkowo podobna była natomiast liczba transakcji zawartych w kategoriach ze średnim (50-100 tys. złotych) i wysokim (100-500 tys. złotych) pułapem cen.

Michał Barcik

Fot. (góra) Olga Boznańska „Dziewczynka z chryzantemami” (1894), źródło: Muzeum Narodowe w Krakowie 

Portal Rynek i Sztuka