Gromadzenie pięknych przedmiotów zawsze było cechą osób wrażliwych, a także sposobem manifestowania swojego statusu społecznego i pomnażania majątku. Tak jest i dziś, jednak jak się okazuje kolekcjonowanie sztuki może wynikać z wielu różnych pobudek i służyć różnym celom. Poniżej prezentujemy subiektywny przegląd 10 najbardziej niezwykłych kolekcjonerów sztuki naszych czasów.
Theo Danjuma
Jego przygoda z kolekcjonowaniem sztuki rozpoczęła się w 2008 roku, kiedy zakupił pierwsze prace Julie Mehretu. Początkowo sam chciał być artystą, uczęszczał nawet do Chelsea College of Art. Ostatecznie jednak skupił się nie na tworzeniu, a kolekcjonowaniu sztuki. W budowaniu kolekcji pomógł mu ojciec – Theophilus Yakubu Danjuma – były zwierzchnik nigeryjskiej armii, multimilioner i założyciel fundacji Danjuma. Celem Danjuma Collection, która zawiera obecnie ponad 400 prac, jest wskazywanie podobieństw między sztuką współczesną tworzoną przez afrykańskich artystów, a tą tworzoną przez artystów z krajów uznawanych za wysoko rozwinięte. W kolekcji znajdziemy ponad 100 artystów, jak: Neil Beloufa Simon Denny, Matias Faldbakken, Cyprien Gaillard, Nicholas Hlobo, Yngve Holen, Rashid Johnson, Moshekwa Langa, Klara Liden, Glenn Ligon, Sarah Lucas, Ernest Mancoba, Nandipha Mntambo, Emeka Ogboh, Chadwick Rantanen, Sterling Ruby, Gerda Scheepers, Dineo Seshee Bopape Timur Si-Qin, Gedi Sibony Oscar Tuazon i Lynette Yiadom-Boayke oraz wspomniana już Julie Mehretu. Niezwykła jest również dynamika, z jaką prace należące do kolekcji włączane są do konkretnych projektów artystycznych, również tych polskich. Do 6 stycznia 2015 roku prace należące do kolekcji możemy oglądać w ramach wystawy w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, natomiast w październiku w ramach Frieze Week w Londynie otwarto wystawę „One Man’s Trash (Is Another Man’s Treasure)” (Co dla jednego śmieciem, dla drugiego skarbem), w której podkreśla się brak dysproporcji w świecie sztuki. Na wiosnę 2016 roku planowane jest również otwarcie prywatnego muzeum w Lagos, projektowanego z myślą o promowaniu sztuki współczesnej.
Peter Marino
Marino jest 63-letnim architektem i dekoratorem wnętrz z Nowego Jorku, którego mentorem i opiekunem był sam Andy Warhol. W czasie swojej zawodowej działalności dał się poznać jako bezkompromisowy projektant sklepów dla renomowanych domów mody (Louis Vuitton, Chanel i Dior). Początkowo sztuka była elementem, który nadawał projektowanym przez niego wnętrzom unikalnego charakteru (pierwszą pracę otrzymał właśnie od Andy’ego Warhola). Z czasem sztuka zaczęła być obecna również w zaciszu jego prywatnych rezydencji, gdzie obecnie znajdziemy dzieła takich artystów jak Damien Hirst, czy Robert Mapplethorpe oraz wiele przedstawień sztuki dawnej, w tym rzeźby autorstwa Corneille van Cleve, Giovanni Battista Foggini, Ferdinando Tacca, Roberta Le Lorrain. Jego dom w Aspen (Stany Zjednoczone) nazywany bywa również „Muzeum Anselma Kiefera”, ponieważ zgromadzona tam kolekcja oryginalnych przedstawień niemieckiego malarza, jest jedną z największych na świecie. Kolekcjoner posiada również obszerny zbiór renesansowych i barokowych brązów.
Adrian Cheng
Adrian Cheng w wieku zaledwie 34 lat stał się jednym z najbogatszych ludzi świata. Spadkobierca fortuny wartej prawie 20 miliardów dolarów, po sukcesach projektu K11 Art Malls (domów towarowych zachęcających do kupna oryginalnej sztuki i designu), postanowił na szeroką skalę zająć się promocją azjatyckiej sztuki. Cheng jeszcze w czasie studiów w Stanach Zjednoczonych deklarował zainteresowanie sztuką i przedmiotami humanistycznymi. Już wtedy dostrzegał potencjał sztuki w pomnażaniu kapitału społecznego, dlatego konsekwentnie dofinansowywał ekspozycje, które promowały również sztukę chińską (w tym nowojorskie targi The Armory Show oraz ekspozycje muzeum sztuki nowoczesnej Museum of Modern Art). Z jego inicjatywy powstała organizacja pożytku publicznego – Fundacja K11 – która swoją działalność skoncentrowała na kolekcjonowaniu chińskiej sztuki współczesnej oraz eksponowania jej w prestiżowych lokalizacjach na całym świecie. Organizacja działa od 2010 roku. W międzyczasie doprowadziła do powstania wioski artystycznej, gdzie artyści bez przeszkód mogą realizować swoje projekty, zdobywać wiedzę i umiejętności oraz uzyskać wsparcie w zakresie promocji swoich realizacji. Sam Cheng posiada prywatną kolekcję obejmującą szeroką gamę artystów, takich jak Zhang Enli i Zhang Ding. Ponadto dzięki działalności Chenga Chiny mogą cieszyć się wystawami prac uznanych na całym świecie artystów – w marcu 2014 roku w Szanghaju pokazana otwarta została pierwsza w kraju wystawa prac Claude’a Moneta.
Victoria i David Beckham
David Beckham, Wimbledon 2014, fot. Brian MInkoff
Kolekcja dzieł sztuki byłej gwiazdy muzyki pop oraz sławnego angielskiego piłkarza powstawała w ukryciu przez około 8 lat. Szacuje się, że jej wartość sięga obecnie 40 mln dolarów. Nidy nie pokazywana, zawiera dzieła m.in. Tracey Emin, Damiena Hirsta, Banksy’ego oraz Jake’a i Dinos Chapmanów. Dominują w niej motywy miłosne, do których słabość – zdaniem galerii pośredniczącej w transakcjach – wykazuje Victoria. Piłkarz wykazuje natomiast duże zainteresowanie współczesną brytyjską sztuką, tworzoną zarówno przez uznane w artystycznym świadku osobistości, jak i artystów młodego pokolenia. Szczegółowe informacje nt. kolekcji nie zostały upublicznione. Para zapowiedziała jednak, że nie wyklucza ekspozycji prac w przyszłości.
Ingvild Goetz
Ingvild Goetz, fot. Thomas Schmidt, Hamburg, źródło: Ingvild Goetz Philantropy
Ingvild Goetz urodziła się w 1941 roku w Chełmnie (woj. kujawsko-pomorskie). Jak sama twierdzi, sympatia do sztuk wizualnych towarzyszyła jej od samego początku. Po wojnie rodzina przeniosła się do Szwajcarii, gdzie w 1972 otwarła swoją pierwszą galerię sztuki. Rok później przeniosła się do Monachium, gdzie rozpoczęła tworzenie swojej kolekcji dzieł sztuki. Dziś jest właścicielką największej w Niemczech prywatnej kolekcji dzieł sztuki współczesnej, obejmującej 4,6 tysięcy dzieł sztuki w tym 1286 fotografii, 905 prac na papierze, 356 rzeźb, 853 obrazów. Jest również właścicielem jednej z największych kolekcji dzieł sztuki wideo i mediów na świecie, z czego prawie połowa należy do kobiet artystów. Goetz prezentuje je w jej prywatnym muzeum w Monachium. Znana jest również jej działalność filantropijna, za co była wielokrotnie nagradzana, m.in. Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.
Robbie Antonio
Robbie Antonio, źródło: YouTube
Prawdopodobnie największy kolekcjoner na Filipinach rozpoczął zbieranie sztuki współczesnej w 2005 roku. Fortunę zdobył na rynku nieruchomości, nigdy nie zdobywając wykształcenia w zakresie sztuk wizualnych. Międzynarodowe wpływy gwarantują mu jednak dostęp do wielu osobistości świata biznesu i sztuki – jest jednym z przyjaciół Damiena Hirsta, którego dzieła posiada również w swojej kolekcji. Sztukę kolekcjonuje głównie z chęci otaczania się pięknem i mimo bogatych zbiorów, zawierających m.in. dzieła Francisa Bacona, Willema de Kooning, Andy’ego Warhoa, Takashi Murakami, Francis’a Bacona i Jeffa Koonsa, prawdziwą sensację wywołał swoim nietypowym zamówieniem z 2013 roku. Postanowił on stworzyć prywatne muzeum sztuki z portretami uznanych żyjących artystów współczesnych, których jedynym tematem będzie on sam! Do projektu wykonali Julian Schnabel, David Salle, Julian Opie, Zhang Huan i Takashi Murakami. Cała seria liczyć ma 35 realizacji. Okrzyknięta została wymownym tytułem „Obsession” (obsesja).
David Walsh
Sidney Nolan „Snake”. Fot.: jeffowenphotos
Zawodowy hazardzista, który fortunę zdobytą na systemach dla sympatyków wyścigów konnych, postanowił przeznaczyć na realizację swoich nietypowych zainteresowań. Fascynacja śmiercią i seksem popchnęła go do stworzenia The Museum of Old and New Art (MONA) – największego prywatnego muzeum sztuki w Australii, gdzie prezentowana jest sztuka zorientowana na dostarczanie rozrywki, kontrowersyjna, a wręcz szokująca. Sam Walsh mówi o liczącej ponad 400 eksponatów kolekcji, jako o Disneylandzie dla dorosłych, gdzie zamiast nazwisk uznanych artystów znajdziemy rzeźby gnijących zwłok i intymnych części ciała. Budzącą obrzydzenie, a zarazem najchętniej odwiedzaną jest instalacja Wima Delvoye „Cloaca Professional”, będąca repliką ludzkiego układu trawiennego. Otwarte w 2011 roku muzeum (ponownie po renowacji) jest główną atrakcją turystyczną Tasmanii.
Luciano Benetton
Właściciel popularnej firmy odzieżowej, prezes Benetton Group, Luciano Benetton, po przejściu na emeryturę skupił się na kolekcjonowaniu sztuki współczesnej. Znany z wspierania artystów, którzy tworzyli kontrowersyjne reklamy jego produktów, postanowił powołać do życia projekt o nazwie Imago Mundi – mapy świata zbierającej informacje o kierunkach artystycznych utrzymujących się w różnych kulturach.
Imago Mundi jest kulturalnym, demokratycznym i globalnym projektem, który wygląda za nowymi granicami sztuki w imię współżycia ekspresyjnej różnorodności. Naszym celem jest dostosowanie kolekcji poprzez jej katalogi i projekt www do jak największej liczby osób i zachęcenie do szczerego dialogu ze sztuką i ze światem, przypominając, że sens, pomysły, rozsądek i inspiracje nie są monopolem nielicznych, ale rozwijają się dzięki interakcji i komunikacji. – mówi o swoim projekcie Luciano Benetton.
Ramin Salsali
Ramin Salsali rozpoczął swoją karierę kolekcjonerską w wieku 21 lat. Przez ostatnie 12 lat, jego wizja dzielenia się swoją pasją do sztuki ze społeczeństwem została przeniesiona na stworzenie muzeum sztuki Bliskiego Wschodu. W kwietniu 2011 roku, Ramin Salsali postanowił otworzyć prywatne muzeum w Dubaju, realizując w ten sposób swoje marzenie. Salsali Private Museum (SPM) otworzył podwoje 13 listopada 2011 roku. Jest pierwszym prywatnym muzeum sztuki współczesnej w regionie. Kolekcja obejmuje ponad 800 przedstawień malarskich, fotograficznych, sztuki wideo oraz rzeźby i instalacje. SPM organizuje wystawy gościnne dla kolekcjonerów podróżujących z wystawami z całego świata. Misją Salsali jest przyczynienie się do rozwoju sztuki, kultury i kreatywnych społeczności, wsparcie artystów i promowanie kultury kolekcjonowania poprzez zachęcanie jednostek, rodzin i korporacji do zbierania sztuki i dzielenia się nią z publicznością.
Christian Boros
Na co dzień prowadzi agencję reklamową Wuppertal. Prywatnie Boros wraz z żoną kolekcjonuje sztukę z okresu od ok. 1990 roku do chwili obecnej. Swoją prywatną kolekcję sztuki ulokował w nietypowym miejscu – w starym bunkrze z czasów II wojny światowej. Usytuowana w centrum Berlina galeria ma 3000 metrów kwadratowych przestrzeni wystawienniczej, na którą składa się 80 sal. Ai Weiwei, Awst & Walther, Dirk Bell, Cosima von Bonin, Marieta Chirulescu, Thea Djordjadze, Olafur Eliasson, Alicja Kwade, Klara Lidén, Florian Meisenberg, Roman Ondák, Stephen G. Rhodes, Thomas Ruff, Michael Sailstorfer, Tomás Saraceno, Thomas Scheibitz, Wolfgang Tillmans, Rirkrit Tiravanija, Danh Vo, Cerith Wyn Evans i Thomas Zipp to nazwiska jakie można zobaczyć dzięki pasji małżeństwa Borosów.
Agnieszka Skowron
Fot. (góra): Luciano Benetton, źródło: Benetton Group
Portal Rynek i Sztuka
