„Roman Opałka Pierwsze 3 dekady twórczości” we Wrocławiu

16 stycznia wrocławska Galeria Miejska otworzyła znakomitą wystawę poświęconą mniej znanej, choć reprezentatywnej, twórczości jednego z najwybitniejszych polskich artystów Romana Opałki. Kuratorem wystawy jest Krzysztof Stanisławski, dyrektor artystyczny warszawskiej galerii Stalowa, w której ta ekspozycja była prezentowana w ubiegłym roku.

Śniadanie prasowe w związku z otwarciem wystawy w Galerii Miejskiej we Wrocławiu, 15 stycznia 2014 r.

Do najbardziej charakterystycznych dzieł Romana Opałki zaliczają się przede wszystkim konceptualne „obrazy liczone” będące wyrazem filozoficznego podejścia do życia ich twórcy. Pracę nad cyklem zaczął w 1965 roku, rozpoczynając od liczby 1. Inspiracją bezpośrednią do stworzenia tego cyklu było spotkanie z muzą i ukochaną Halszką (Haliną) Piekarczyk, z którą umówił się w kawiarni warszawskiego Hotelu Bristol. Halszka spóźniała się ponad dwie godziny i gdy weszła krzyknął: „kochanie, bardzo ci dziękuję!”. Uświadomił sobie wtedy, że „kiedy czekamy, wreszcie mamy czas”.

Jego celem było opisanie świata, ale nie w sposób literacki czy figuratywny – uciekał raczej w kierunku minimalizmu i redukcji elementów zbędnych. W ten sposób próbował dotrzeć do sedna, odkryć istotę rzeczy. Uzupełnieniem wizualnej oprawy było recytowanie liczb niczym buddyjskiej mantry, nagrywane za pomocą mikrofonu. Dokumentował również upływający czas, fotografując siebie każdego dnia w swojej pracowni. W tym czasie wyróżniono go prestiżowymi nagrodami m.in. Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Bradford (1968) i Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie (1969) i stał się postacią zauważalną i cenioną. W 1977 roku Opałka wyjeżdża z Polski i choć pozostał na emigracji do końca, często odwiedzał Polskę i bliskich.

Mniej znana twórczość Opałki w Galerii Miejskiej

Oprócz pracy nad swoim monumentalnymi obrazami liczonymi, artysta zmuszony był do pracy zarobkowej. Zajmował budzące wiele kontrowersji stanowisko grafika w pionie Ludowego Wojska Polskiego. Projektował wówczas medale i odznaczenia, a także plakaty dotyczące festiwalów pieśni, zespołów tanecznych i innych imprez kulturalnych organizowanych przez LWP.

Opałka projektował również okładki książek. Stworzył słynną grafikę do wydanej w 1960 roku nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego powieści krytykującej Watykan i Kościół katolicki pt. Urząd Tadeusza Brezy. Przedstawia ona biblijną wieżę Babel składającą się z niemal schizofrenicznie powtarzalnych elementów.

Poza twórczością stricte użytkową, na wystawie będziemy mieć możliwość obejrzenia imponującego zestawienia rysunków z kolekcji prywatnej zakupionych bezpośrednio od brata Romana Opałki – Henryka, któremu artysta przekazał notarialnie swoje prace. Ponadto będą to też dwa obrazy wykonane gwaszem na tekturze Portret kobiety w niebieskiej spódnicy i Portret kobiety w czerwonej spódnicy powstałe w 1956 roku, należące do kolekcji Urszuli i Krzysztofa Strykierów i dzieło olejne Alfabet grecki z 1964 roku, które można uznać za zwiastun nadchodzącego minimalizmu w twórczości Opałki. Całość wystawy uświetniają portrety Romana Opałki wykonane przez Czesława Czaplińskiego – znakomitego polskiego fotografa-dokumentalisty.

Opałka był niezwykle barwną postacią polskiej cyganerii XX wieku. Dzisiaj jest cenionym na całym świecie artystą współczesnym, którego dzieła uzyskują doskonałe wyniki aukcyjne. Do najbardziej spektakularnych zalicza się sprzedaż w londyńskim Sotheby’s w 2010 roku, kiedy to anonimowy kolekcjoner zakupił za Opałka 1965 /1 – ∞ za 713 250 funtów, czyli równowartość 3 mln złotych. Prace dobrze sprzedawały się również w nowojorskiej John Weber Gallery. 11 grudnia 2014 roku na polskim rynku sztuki w domu aukcyjnym DESA Unicum Detal 2890944-2910059 osiągnął 1,75 mln złotych.

Wernisaż wystawy Roman Opałka Pierwsze 3 dekady twórczości, dopełniony happeningiem xy ankimierzejewskiej. 16 stycznia 2014 r. Galeria Miejska we Wrocławiu:

Karolina Przybylińska

Portal Rynek i Sztuka