Najwięcej miejsca poświęca się zwykle dwóm rywalizującym ze sobą gigantom Christie’s i Sotheby’s, dzisiaj czas podsumować osiągnięcia trzeciego i równie ważnego gracza na światowym rynku aukcyjnym – Phillips de Pury, który w 2014 roku przyniósł bardzo dobre ośmiocyfrowe wyniki sprzedaży dzieł sztuki.
Dom aukcyjny Phillips de Pury jak wiele firm we współczesnym świecie wyrosła z doświadczenia zdobytego u pionierów w branży. Założył go w roku 1796 w Londynie Harry Phillips, który wcześniej był pracował i uczył się pod okiem Jamesa Christiego, czyli nie kogo innego jak fundatora wielkiego Christie’s (założonego trzy dekady wcześniej). Jak podają źródła historyczne, Phillips już w pierwszym roku działalności z sukcesem przeprowadził aż 12 aukcji, co musiało oznaczać, że idealnie wypełnił lukę na rosnącym wówczas w Anglii rynku sztuki. Z drugiej strony możliwa jest też hipoteza, że to przedsięwzięcie nie udałoby się, gdyby nie tak zwane „układy” (bez których do dzisiaj rynek sztuki nie może się obejść), w tym wypadku z samym Napoleonem patronującym działalności Phillipsa.
Do końca lat 90. XX wieku w mniejszym lub większym stopniu imperium zbudowane przez Harry’ego Phillipsa pozostało w rękach kolejnych pokoleń. Dopiero w 1999 roku zostało sprzedane francuskiemu biznesmenowi Bernardowi Arnaultowi (według „Forbesa” z 2011 roku najbogatszy Europejczyk), właścicielowi Louis Vuitton Moët Hennessy (firmy zrzeszającej 60 różnych marek jak Louis Vuitton, Marc Jacob, Christian Dior, Kenzo, Sephora, Bulgari i inne) i pozostawał pod jego kuratelą do 2003 roku. Okres „panowania” Arnaulta nie służył ani sprzedaży, ani wizerunkowi Phillipsa. Wszystkie wskaźniki w zawrotnym tempie spadały, a firmie groziła katastrofa. W tym momencie do walki o swoją pozycję wkroczył czwarty gracz – Bonhams, który przejął wszystkie transakcje wykonywane przez Phillipsa na terenie Wielkiej Brytanii i od tego momentu pod jego szyldem odbywały się aukcje Phillipsa, choć było ich zbyt mało i nie cieszyły się powodzeniem.
Wtedy na arenie pojawił się Simon de Pury – szwajcarski kolekcjoner, który za cel postawił sobie odratowanie firmy z kilkusetletnią tradycją (tu warto zaznaczyć, że doświadczenie zdobył nie gdzie indziej jak u konkurencji, tym razem w Sotheby’s). W 2002 roku Phillips przyjmuje nową nazwę, która jest używana do dziś – Phillips de Pury & Company. Oprócz wielkich pieniędzy, które musiały zostać wpompowane w firmę, aby ją utrzymać, Simon de Pury wykazał się niezwykłą charyzmą, talentem i wiedzą potrzebną do tego, aby dzieło Harry’ego Phillipsa odbudować i usytuować po raz kolejny wśród najlepszych.
I udało się. Choć nadal najwięcej emocjonujących aukcji sztuki odbywa się w murach Sotheby’s i Christie’s, to jednak warto zwrócić uwagę na to, co sprzedaje się i w jakim przedziale cenowym w Phillips de Pury. Co ważne, 10 najdroższych prac, które przedstawione zostaną w poniższym rankingu sprzedały się w obecnej siedzibie głównej w Nowym Jorku.
Oprac. Rynek i Sztuka
Dla domu aukcyjnego Phillips de Pury zdecydowanie najlepszym miesiącem w roku był maj, kiedy to sprzedała się ponad połowa najdroższych prac w roku. Faworytem kolekcjonerów okazał się Mark Rothko i jego kompozycja składająca się z czerwieni, niebieskości oraz oranży. Prace tego artysty najczęściej sprzedają się u konkurencji (z czego aż 96% w Stanach Zjednoczonych), niemniej jednak majowa sprzedaż Rothka w Phillipsie spowodowała, że oczy świata zwróciły się ku astronomicznej sumie (drugiej najwyższej w historii Phillipsa po Andy Warholu sprzedanym za 55 mln dolarów w 2010 roku) opiewającej na 50 mln dolarów. Po raz ostatni Bez tytułu (Czerwony, niebieski, oranż) wystawiono na aukcję w Christie’s w 2007 roku, kiedy to sprzedał się za 30,5 mln dolarów. Oznacza to, że wciągu 7 lat wartość obrazu wzrosła o ponad 60%.
Mart Rothko, Bez tytułu (Czerwony, Niebieski, Oranż), 1955, źródło: Phillips de Pury
Drugą najdroższą pracą 2014 roku jest efekt wspólnego przedsięwzięcia podjętego przez dwie ikony amerykańskiej sztuki – Andy’ego Warhola i Jean-Michela Basquiata. Ich obraz Zenith liczy sobie 3 metry wysokości i 7 metrów szerokości. Cena wyjściowa tego obrazu podczas aukcji była na tyle niska, by zwrócić uwagę kolekcjonerów i zachęcić ich do wzięcia udziału w licytacji. Ostatecznie młotek „po raz trzeci” uderzył na kwocie 10 mln dolarów. Kolejne zaszczytne miejsca 3. i 4. przypadają również wspomnianym artystom, choć tym razem solo. Warhol za Kwiaty z 1964 roku – 9 mln dolarów, a Basquiat za swoją pracę Bez tytułu z 1981 roku – 8. W tym wypadku obie prace ledwo uzyskały dolną kwotę szacunkową.
Oprócz nazwisk, które pojawiają się we wszystkich rankingach tj. de Kooning, Richter, Koons, pojawiły w Phillipsie dwa będące zaskoczeniem dla wszystkich. Mowa tu o Robercie Ryman (amerykańskim malarzu minimaliście, konceptualiście urodzonym w 1930 roku) oraz Wadzie Guytonie (amerykańskim malarzu młodszego pokolenia, urodzonym w 1971 roku poruszającego się w obszarze mediów cyfrowych). Dla obojga rok 2014 był wyjątkowy, ponieważ zakwalifikowali się w rankingach najlepszych sprzedaży aukcyjnych zeszłorocznego sezonu.
Program Phillips de Pury jest z pewnością dostosowany jest do potrzeb współczesnego rynku sztuki, co widać wyraźnie zarówno po ofercie, jak i po uzyskiwanych kwotach. Czy uda mu się dorównać rozmachem w stylu Christie’s i Sotheby’s? Raczej nie, ponieważ jak w XVIII wieku o wielu rzeczach decydują tak zwane „układy” i dostęp do najbardziej smakowitych kąsków.
Fot. (góra) Siedziba Phillips de Pury w Nowym Jorku, źródło: Phillips.com
Karolina Przybylińska
Portal Rynek i Sztuka
