Kolejny, zrabowany w czasie II wojny światowej obraz wraca do naszego kraju. Tym razem dzięki współpracy FBI z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego obraz Krzysztofa Lubienieckiego pt. „Portret mężczyzny” trafi do Muzeum Narodowego w Warszawie.
Dzieło sztuki, którego powstanie datowane jest na rok 1728 udało się odzyskać przede wszystkim dzięki dużemu zaangażowaniu szefowej Biura FBI w Warszawie Moniki Wasiewicz. Dzięki wspólnym wysiłkom władz USA oraz naszych międzynarodowych partnerów mogliśmy wesprzeć powrót tak ważnego dzieła sztuki do jego ojczyzny. Jesteśmy zaszczyceni mogąc zwrócić ten obraz polskiemu rządowi oraz Muzeum Narodowemu – mówiła przedstawicielka FBI.
Aleksander Gierymski, Żydówka z pomarańczami, źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie
„Portret mężczyzny” autorstwa barokowego artysty Krzysztofa Lubienieckiego pierwotnie należał do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie i został wywieziony z kraju przez nazistów w październiku 1944 roku, a następnie trafił do zamku Fischhorn w Austrii. Tam miał zostać odkryty przez jednego z amerykańskich żołnierzy, który po zakończeniu służby na terenie Polski wywiózł obraz do Stanów Zjednoczonych. Po śmierci żołnierza, płótno sprzedano kupcom z Columbus w stanie Ohio i tam też obraz pozostawał przez wiele lat, aż do czasu, gdy jeden z krewnych żołnierza, poszukując informacji o genealogii swojej rodziny natknął się na zdjęcie przodka z obrazem. Po dokonaniu dokładniejszego oglądu, okazało się że dzieło należy do Muzeum Narodowego w Warszawie. Posiadacze zgodzili się zwrócić obraz. Po ceremonii zwrotu dokonanej w siedzibie FBI dzieło zostało oddane w ręce Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Obraz Krzysztofa Lubienieckiego to jedno z wielu dzieł, które zaginęły w wyniku rabunkowej działalności obcych wojsk na terenie Polski w czasie drugiej wojny światowej. Ministerstwo kultury i dziedzictwa narodowego, a dokładnie Wydział ds. Strat Wojennych od lat prowadzi rejestr zaginionych dzieł i stara się odzyskiwać zaginione dobra narodowe.
Anna Bilińska-Bohdanowiczowa, Murzynka, 1884, olej, płótno, 64 x 50 cm, źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie
Aktualna lista skradzionych dzieł sztuki obejmuje około 63 tys obiektów, w tym 47 obrazów Aleksandra Gierymskiego, 36 Jana Matejki, 59 Jacka Malczewskiego, 29 Stanisława Wyspiańskiego. Pondto Polska utraciła aż 7,5 tys. dzieł artystów zagranicznych jak: Rubens, Rembrandt czy Durer.
Do tej pory udało się odzyskać kilka wyjątkowo cennych obrazów takich jak słynna „Żydówka z pomarańczami” i „Popiersie mężczyzny w renesansowym stroju” Aleksandra Gierymskiego; „Przed Polowaniem w Rytwianach” ; „Naganka na polowaniu w Nieświeżu” Juliana Fałata; „Murzynka” Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej, „Czaty” Józefa Brandta czy wreszcie obraz Pietera Muliera, który w lipcu tego roku trafił do wrocławskiego Muzeum Narodowego.
Choć każdy kolejny sukces ministerstwa w kwestii odzyskiwania dzieł sztuki cieszy, wciąż poza granicami Polski znajduje się wiele cennych dzieł, których miejsce pobytu pozostaje nieznane. Do dzieł nieodzyskanych należą między innymi: Portret młodzieńca Rafaela skradziony z Muzeum Czartoryskich w Krakowie, zbiór 25 rysunków Albrechta Dürera znajdujących się przed rozpoczęciem II Wojny Światowej w Zakładzie im. Ossolińskich we Lwowie, czy dwa obrazy Januarego Suchodolskiego -„Sobieski pod Wiedniem” i „Madonna z Dzieciątkiem”.
Lara Malan Woodgate
Źródło: MKiDN
Ilustracja (góra): Krzysztof Lubieniecki, Portret mężcyznzy, źródło: MKiDN
Portal Rynekisztuka.pl
