177 rocznica urodzin Paula Cézanne’a

Dokładnie 177 lat temu urodził się Paul Cézanne – przedstawiciel postimpresjonizmu w malarstwie, którego twórczość jest łącznikiem pomiędzy impresjonizmem i kubizmem. Z okazji urodzin artysty przedstawiamy jego sylwetkę.

Paul Cézanne przyszedł na świat 19 stycznia we francuskim Aix-en-Provence. Ojciec malarza, Louis-Auguste był kapelusznikiem, w 1848 roku otworzył Bank Cézanne & Cabassol i ta właśnie inwestycja pozwoliła mu zbić fortunę.

Cézanne, za namową ojca rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Aix-en-Provence, ale od zawsze jego pasją było malarstwo. Dlatego też podczas studiów uczęszczał na zajęcia z rysunku, by po pewnym czasie rzucić prawo i oddać się całkowicie malarstwu. W 1861 roku wyjechał do Paryża, gdzie uczył się w Académie Suisse, jednocześnie studiując dzieła dawnych mistrzów w Luwrze.

Podczas wojny francusko-pruskiej wraz z rodziną wyjechał do Estaque, małej wioski pod Marsylią, która stała się inspiracją i częstym motywem jego obrazów. Chętnie malował okolice miasteczka, uwieczniając na obrazach kominy fabryk cegieł, cementu, ale także zabudowę nadmorskiego wzgórza.
Po śmierci ojca malarz odziedziczył spory majątek, dzięki któremu mógł wieść spokojne życie szukając natchnienia w rodzinnych stronach.

Paul Cézann tworzył w nurcie postimpresjonizmu, powstałego na przełomie XIX i XX wieku we Francji. Jego fascynacja formą, kolorem i analityczne podejście do natury wpłynęło na nurt kubistyczny oraz fowizm. Nie bez powodu Cézanne jest nazywany ojcem kubizmu.

Wczesna twórczość artysty nawiązuje do malarstwa barokowego i romantycznego, pod których był wpływem. Później jednak jego podejście do malarstwa ewoluowało. Zaczął ukazywać przestrzeń rezygnując z perspektywy linearnej, aby pokazać ją z różnych punktów widzenia, co znalazło swoje odniesienie w późniejszym kubizmie. Obrazy Cézanne’a coraz bardziej zaczęły przypominać figury geometryczne, a sam artysta słowami Naturę należy ujmować poprzez kulę, walec i stożek, zainspirował wielu późniejszych twórców.

Duży wpływ na działanie malarza miało spotkanie z Camille Pissarro, dzięki któremu zaczął rozjaśniać koloryt swoich obrazów nadając im lekkość, także poprzez subtelne operowanie pędzlem.

Tematyką dominującą w twórczości Cézanne’a są pejzaże, portrety, a także martwe natury, które zaczął uwieczniać w latach 70. XIX wieku. Owoce, stoły i krzesła malował jakby traciły równowagę.

Wraz z Paulem Gauguinem i Vincentem van Goghiem jest uważany za jednego z trzech głównych postimpresjonistów.

Pierwsza indywidualna wystawa artysty miała miejsce w 1895 roku. Choć mocno skrytykowana przez znawców sztuki, znalazła uznanie wśród innych artystów, zwłąszcza awangardowych.
Największy szacunek przyniosła mu jednak wystawa z roku 1907, gdzie przedstawiono 50 obrazów malarza.

Malarze z początku XX wieku określali Cézanne’a prekursorem współczesnego malarstwa, sam Henri Matisse nazywał go ojcem wszystkich marzy, a Pablo Picasso był wielkim fanem jego twórczości.

Od lat prace Cézanne cieszą się wielkim zainteresowaniem znawców sztuki. W 2012 roku obraza Cezanne’a „Gracze w karty”, namalowany około 1893 roku, został zakupiony przez katarską rodzinę za rekordową kwotę niemal 250 mln dolarów.

Niemałe kontrowersje wzbudziła licytacja za zamkniętymi drzwiami Edsel Eleanor Ford House, która miała miejsce w roku 2013. Obraz „La Montagne Sainte-Victoire vue du bosquet du Château Noir” z około 1904 roku został kupiony przez prywatnego kolekcjonera, który zapłacił za niego 100 mln doloarów, co uczyniło dzieło Cézanne jednym z 15 najdroższych w historii sprzedaży aukcyjnej.

W ostatnich latach udało się odnaleźć kilka dzieł artysty, które zostały skradzione lub nie były wcześniej znane.W 2012 roku odnaleziono w Serbii skradziony podczas napadu na jedno ze szwajcarskich muzeów w 2008 roku obraz „Chłopiec w czerwonej kamizelce”.

W minionym roku głośno było również o sprawie znalezienia ukrytych za akwarelami artysty nieznanych szkiców. W latach 20. poprzedniego wieku akwarele zakupił za 100 dolarów wybitny amerykański chemik i fizyk Alfred Barnes.

Kilka miesięcy później, w październiku 2015 roku w trakcie prac konserwatorskich innych akwareli, będących przedmiotem późniejszej aukcji domu aukcyjnego Christie’s, na odwrocie prac, odnaleziono kolejne szkice artysty.

Katarzyna Bagińska

Ilustracja (góra): Paul Cezanne, 1861