Dokładnie 125 lat temu, w Krakowie urodził się Moise Kisling, malarz znany z oryginalnych przedstawień kobiecych portretów. Związany ze środowiskiem paryskiej bohemy przyjaźnił się z Amedeo Modiglianim, Marciem Chagallem czy Chaimem Soutinem.
Mojżesz (Moise) Kisling urodził się w Krakowie 22 stycznia 1891 roku. W swoim rodzinnym mieście w roku 1907 rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych, w pracowni Józefa Pankiewicza. Trzy lata później wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował naukę. Szybko nawiązał kontakty z artystyczną bohemą tworzącą w Montparnasse, a dzięki swojej towarzyskiej osobowości, zyskał nawet przydomek „Księcia Monparnasse”. Przyjaźnił się z Amedeo Modliglianim, Marciem Chagallem, Chaimem Soutinem, ale także z Tadeuszem Makowskim czy Eugeniuszem Zakiem przebywającymi w stolicy Francji w tym samym czasie.
Pablo Picasso, Moise Kisling, Paquerette w paryskiej Cafe la Rotonde, 1916
Przez wielu specjalistów Kisling uznany jest za najwybitniejszego przedstawiciela słynnej École de Paris – grupy malarzy tworzących w Paryżu w I poł. XX w., głównie pochodzenia żydowskiego.
Na jego sztukę największy wpływ miała twórczość Paula Cézanne’a oraz wczesne realizacje kubistów – Pabla Picassa oraz Georges’a Braque’a. Dzięki tym wpływom jego własna twórczość nabrała bardziej zgeometryzowanego charakteru, a inspiracje fowistami doprowadziły go do stosowania mocno kontrastowych zestawień barwnych. Liczne fascynacje artystyczne pozwoliły mu na wypracowanie bardzo indywidualnego języka malarskiego, który wymyka się ścisłej klasyfikacji. Unikatowa stylistyka jaką stworzył Kisling do ukazywania kobiecych portretów czy uproszczonych, zgeometryzowanych krajobrazów, najbardziej przypomina tę, znaną z dzieł Modiglianiego i Soutina. Styl jego płócien lokuje się pomiędzy formizmem, kubizmem i postimpresjonizmem.
Malarz doceniony był już za życia, wystawiał swoje prace na Salonie Jesiennym i Salonie Niezależnych. W 1917 r. brał udział w I wystawie Ekspresjonistów Polskich w Krakowie. Jego paryską pracownię odwiedzali liczni artyści z Polski oraz prominentne postaci kultury światowej: Charlie Chaplin, Jean Cocteau, Artur Rubenstein, Ernest Hemingway. Po II wojnie światowej Kisling wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie na zaproszenie Rubentsteina przesniósł się z Nowego Jorku do Hollywood. W 1946 r. wrócił do Francji i osiedlił się w Sanary-sur-Mer, gdzie zmarł w 1953 r.
Obecnie dzieła Księcia Montparnasse należą do wybitnych przykładów paryskiej awangardy początku XX wieku. Znajdują się w stałych kolekcjach muzealnych w Paryżu, Nowym Jorku, Genewie i Warszawie. Cieszą się także dużą popularnością wśród prywatnych kolekcjonerów sztuki. Ceny jego prac – często wystawiane na licytacjach w największych domach aukcyjnych świata – osiągają od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy dolarów. W Polsce Kisling należy do jednych z najdroższych nazwisk sztuki nowoczesnej. Ostatnim ważnym wynikiem osiągniętym za portret „Dziewczyny z Marsylii” (1950) było 800 tys. zł, uzyskane 3 grudnia 2015 r. na aukcji w DESIE Unicum.
m.m
Ilustracja (góra): Mojżesz (Moise) Kisling, Dziewczyna z Marsylii, 1950, źródło: DESA Unicum
