Twórca jednych z najpiękniejszych barokowych arcydzieł, uczeń Rubensa, nadworny malarz Karola I, Antoon van Dyck urodził się 22 marca 1599 roku. Dziś świętujemy 417 rocznicę urodzin flamandzkiego mistrza.
Antoon van Dyck – autor mistrzowskich przedstawień o tematyce biblijnej, mitologicznej oraz portretów arystokracji – urodzony 22 marca 1599 roku w Antwerpii już za życia zdobył powszechne uznanie i rozgłos. Liczba zamówień, jakie otrzymywał pozwoliła mu na stworzeniu ponad 800 wysokiej klasy obrazów, w ciągu relatywnie krótkiej kariery artystycznej. Van Dyck zmarł bowiem w 1641 roku, w wieku 42 lat.
Antoon urodził się w dobrze sytuowanej flamandzkiej rodzinie, a dzięki wcześnie odkrytemu talentowi artystycznemu podjął naukę malarstwa w 1609 r. u Hendricka van Balena. Sześć lat później był już niezależnym artystą, który swój pierwszy warsztat współdzielił z zaprzyjaźnionym młodym malarzem Janem Brueghelem. Jeszcze przed 1620 rokiem został asystentem w warsztacie jednego z najsłynniejszych malarzy ówczesnej Europy Paula Rubensa, który nazywał go „swoim najlepszym uczniem”.
Od 1621 roku przez kolejnych 6 lat van Dyck mieszkał we Włoszech. Podróż ta poprzedzona była wyjazdem do Anglii na dwór króla Jakuba I Stuarta, gdzie po raz pierwszy zapoznał się z dziełami Tycjana. Przebywając we Włoszech, głównie w Genui i Rzymie, studiował malarstwo starych mistrzów, inspirując się przede wszystkim twórczością wspomnianego Tycjana oraz Paolo Veronese. Już w Italii zasłynął jako znakomity portrecista malując przedstawienia dla włoskich rodzin patrycjuszowskich. Po dużym sukcesie na północy Włoch, wrócił do Antwerpii, gdzie poświęcił się malowaniu scen religijnych. Utrzymując bliski kontakt z królem Anglii Karolem I, któremu pomagał w wyborze i sprowadzaniu na wyspy dzieł sztuki najznamienitszych artystów Europy – został jego nadwornym malarzem w 1632 roku. Otrzymał własne studio w Blackfriars pod Londynem, które odwiedzane było przez prominentne postaci angielskiej arystokracji oraz rodzinę królewską. W tym czasie wykonywał głównie przedstawienia portretowe, z których zasłynął i które często realizowane były w kilku wersjach jako dary dyplomatyczne dla innych dworów europejskich. W Anglii wypracował swój indywidualny styl, nawiązujący do twórczości Tycjana i Rubensa. Stworzył własną koncepcję portretu reprezentacyjnego, charakteryzującego się wielkim formatem, monumentalizmem i majestatycznością (poprzez obniżenie horyzontu), gama barwna zdominowana była przez czerń, czerwień, biel i złoto. Jego pełne elegancji, wyrafinowania i kunsztu portrety pomijały jednak kwestię psychologii postaci.
Twórczość van Dycka wywarła olbrzymi wpływ na artystów kolejnych generacji, w tym Rembrandta, Thomasa Gainsborough czy Jamesa Whistlera. Jego obrazy znajdują się w najlepszych publicznych kolekcjach świata: zbiorach dzieł sztuki angielskiej rodziny królewskiej [Royal Collection], w National Gallery w Londynie, Muzeum Prado w Madrycie, paryskim Luwru, Alte Pinakothek w Monachium, a także w Stanach Zjednoczonych: w National Gallery of Art w Waszyngtonie czy nowojorskim Frick Collection.
Największą do tej pory wystawą poświęconą twórczości flamandzkiego mistrza była zorganizowana w 2009 roku przez Tate Britain ekspozycja “Van Dyck and Britain”. Dzieła sztuki autorstwa van Dycka, pojawiające się w ofercie największych domów aukcyjnych świata osiągają kwoty od kilkudziesięciu tysięcy do kilku milionów dolarów.
Wśród jego najsłynniejszyh prac są: Autoportret (1621), James Stuart, Duke of Richmond (1637), Amor i Psyche (1638), Karol I podczas polowania (1635) czy Potrójny portret Karola I (ok. 1635).
Fotografia (góra): Antoon van Dyck, Autoportret ze słonecznikiem, po 1633 r.