Jak odpowiednio dobrać ramę do obrazu?

Rama stanowi bardzo ważny element, który bez wątpienia wpływa na odbiór dzieła sztuki. Właściwie dobrana wzbogaca obraz, podnosząc i eksponując jego walory estetyczne. Źle dobrana rama sprawia natomiast, że dzieło traci na wartości i staje się mniej atrakcyjne. Poniżej kilka wskazówek co zrobić, aby oprawione dzieło sztuki zawsze prezentowało się dobrze. 

Do czego potrzebna nam rama?

Wybór odpowiedniej ramy to jeden z ważniejszych kroków, który pozwala na prawidłowe eksponowanie i podziwianie dzieła sztuki. Ważne jest, aby wygląd oprawy nigdy nie zakłócał odbioru naszej sztuki. Podstawowymi zadaniami dobrze wykonanej ramy jest podkreślanie i uwypuklanie zalet dzieła, a także ochrona przed mechanicznymi uszkodzeniami i działaniem negatywnych czynników zewnętrznych. Warto pamiętać, że to rama jest dla obrazu, nigdy obraz dla ramy. Aby zachować tę istotną zależność bardzo ważne jest przeprowadzenie indywidualnej analizy naszego dzieła.

Rodzaj oprawy i styl obrazu

Wnętrze sklepu z ramami, ok. 1900, nieznany autor

Chociaż istnieje kilka metod dobierania odpowiedniej oprawy, jedną z podstawowych zasad jest stwierdzenie, iż informacja o ramie zawarta jest w samym dziele sztuki. Wybór oprawy warto więc dostosować do stylu, w jakim został wykonany dany obraz. Przykładem może być malarstwo skupione wokół klasycznych motywów, które najlepiej prezentować się będzie w eleganckiej, tradycyjnej ramie, posiadającej złocone zdobienia lub wykonanej ze szlachetnych rodzajów ciemnego drewna, takich jak mahoń czy orzech. Do takiej oprawy nadawać się będą z pewnością dzieła reprezentujące sztukę dawną: eleganckie portrety, obrazy historyczne, pejzaże oraz wszystkie inne, które w naszym subiektywnym odczuciu cechuje powaga czy klasyczna elegancja. W przypadku wykorzystania dekorowanych ram warto jednak mieć na względzie również fakturę dzieła. Gładkie, łagodnie malowane obrazy będą dobrze prezentować się w ozdobnych ramach, natomiast obrazy o niespokojnej, rozedrganej powierzchni warto uspokoić oprawą o łagodniejszej fakturze. Dość uniwersalnym rozwiązaniem jest zastosowanie ram złotych lub drewnianych – w znakomitej większości pasować będą do wielu prac.

Zasada spójnego stylu bardzo ważna jest również w przypadku oprawiania obrazów o lżejszych motywach, a także tych o tematyce abstrakcyjnej. W tym przypadku rama również powinna współgrać z nastrojem dzieła, które im prostsze i bardziej eteryczne, wymagać będzie subtelniejszej i bardziej minimalistycznej oprawy.

Bez względu na to jakiego rodzaju dzieło oprawiamy, warto pamiętać, aby rama i obraz tworzyły razem zgrany, uzupełniający się duet. Starajmy się unikać skrajności: niekorzystne będą zarówno połączenia oparte na dużych kontrastach, jaki i zbyt podobne, mdłe zestawienia.

Rozmiar i kolorystyka

O tym, czy nasz obraz zostanie odpowiednio oprawiony decyduje nie tylko styl ramy, ale także jej kolor oraz grubość. W tym wypadku ponownie najlepiej zachować „złoty środek”, co uchroni nas przed niepożądanymi skrajnościami. Bardzo pomocna w zakresie doboru odcienia ramy będzie dla nas informacja, jakiego typu zestawienia kolorystyczne pojawiają się na naszym obrazie. W zależności, czy są to barwy zimne czy ciepłe, warto pozostać w danej gamie kolorystycznej. Dobrze jest przy tym pamiętać, aby odcień ramy ani nie odbiegał zbytnio od barw w obrazie, ani też nie był do nich za bardzo podobny – wprowadzenie zbyt kontrastowych zestawień uczyni nasz obraz chaotycznym, natomiast próba silnego ujednolicenia odcieni sprawi, że dzieło „zniknie” i stanie się nudne.

Ivan Makarov, „E. A. Tregubova”, fragment, 1869

W przypadku wybierania koloru ramy warto zwrócić także uwagę na wnętrze, w którym prezentowany będzie obraz. Dobrze dobrana oprawa stanowić będzie integralny element dekoracji danego pomieszczenia, sprawiając jednocześnie, że obraz będzie tworzyć niezależny od niczego, samoistny byt. Bogatsze, złocone ramy z reguły dobrze prezentują się na ciemnych ścianach, w pomieszczeniach o klasycznym wyposażeniu, podczas gdy na jasnych powierzchniach najlepiej wyglądają prace oprawione delikatniej.

Podobnie rzecz ma się w przypadku wybierania grubości ramy. Duże obrazy z reguły wymagają proporcjonalnie grubszej oprawy, trzeba jednak pamiętać, że tutaj również bardzo ważny jest temat i styl prezentowanej pracy. Dla przykładu, dwie prace o tej samej wielkości, reprezentujące malarstwo klasyczne i geometryczną abstrakcję wymagać będą zupełnie innej oprawy. W pierwszym przypadku gruba, zdobiona rama sprawdzi się idealnie, w drugim natomiast o wiele lepsza będzie cieńsza, jednolita rama, współgrająca z prostotą kompozycji. Prace niewielkich rozmiarów również dobrze prezentują się w większych ramach, które czynią je bardziej atrakcyjnymi, trzeba jednak uważać, aby wielkość oprawy nie przytłoczyła małego obrazka.

Prace na papierze

Papier to materiał, który z racji dużego narażenia na uszkodzenia, wymaga specjalistycznej oprawy. W przypadku akwareli, pasteli czy wszelkiego rodzaju rysunków istotne jest, aby niezbędna szklana szyba nie dotykała bezpośrednio powierzchni prac. Idealny jest tutaj wybór passe-partout – szerokiej, kartonowej ramki wokół obrazu, która, oprócz walorów estetycznych, chroni pracę przed kontaktem z szybą. Warto zadbać, aby wszystkie materiały, które wykorzystywane są do oprawy były w stu procentach bezkwasowe. W przeciwnym razie, już po krótkim czasie może dojść do odbarwień oraz żółknięcia papieru, co zdecydowanie obniży wartość i jakość naszych prac.

Oprawa nie zawsze jest konieczna

Rama nie zawsze jest konieczna. Dzieje się tak bardzo często w przypadku obrazów malowanych na płótnie, zwłaszcza abstrakcyjnych i wykonywanych współcześnie, których prostota zdaje się nie potrzebować dodatkowej oprawy i zbędnych upiększeń. Czasami zdarza się, że przestrzeń malarską dla artysty stanowią również boki podobrazia – w takich sytuacjach również zdecydowanie warto pozostawić je na widoku.

Justyna Stasiek – Harabin