Przegląd autoportretów od Rembrandta do współczesnych selfie w Edynburgu

Szkocka Narodowa Galeria Portretu w Edynburgu przygotowała interesujący przegląd artystycznych autoportretów. Ogromna rozbieżność prac na przestrzeni sześciu wieków daje możliwość podziwiania prac  zarówno dawnych mistrzów reprezentowanych przez Rembrandta, jak i prac Gustava Courbeta, Jamesa Ensora, Edvarda Muncha, Henri Mattisse’a, Oskara Kokoschki, aż po współczesne realizacje Douglasa Gordona czy Ai Weiwei.

Wystawa „Facing the World. Self-Portraits Rembrandt to Ai Weiwei” obejmuje sześć wieków malarstwa europejskiego prezentując dzieła skupione wokół różnego rodzaju autoportretów, tak chętnie wykonywanych zwłaszcza od XVII wieku. Obiekty pochodzą z trzech imponujących zbiorów europejskich, należących do Narodowej Galerii Portretu w Edynburgu, Muzeum Sztuk Pięknych w Lyonie oraz Państwowej Galerii Sztuki w Karlsruhe. Są to prace wybitnych twórców europejskich, takich jak Jan Lievens, Antoine Watteau, Allan Ramsay, Henry Raeburn Franz Winterhalter, Gustave Courbet, Eva Gonzales, James Ensor, Edvard Munch, Henri Matisse, Paul Klee, Gino Severini, Oskar Kokoschka, Joseph Beuys, John Bellany, Douglas Gordon i Sarah Lucas.

Rembrandt van Rijn, „Selfportrait with beret and turned-up collar”, 1659

Jedną z najwcześniejszych prac jest rysunek czarną kredką renesansowego artysty Palma Vecchio (1480-1528), na którym malarz odwraca głowę, aby obserwować siebie w lustrze. Jednym z dawnych mistrzów, którzy upodobali sobie autoportret jest Rembrandt, który w swojej karierze wykonał ponad 80 obrazów, rycin i rysunków przedstawiających samego siebie.

Ekspozycja przedstawia zarówno standardowe wizerunki artystów, na których uwieczniali się oni zazwyczaj z atrybutami swojej malarskiej pracy, jak i bardziej niekonwencjonalne wyobrażenia, pełne metafor i symboli, przedstawionych w niecodzienny sposób, np. jako odbicie w wazonie, tak, jak to uczynił niemiecki malarz kwiatów, Jacob Marrel.

Obrazy na wystawie charakteryzuje niewiarygodna jakość i różnorodność. Jak zauważamy, artyści już od XVII wieku pragnęli zaprezentować się światu i czynią to do dziś, choć obecnie w często w innej i zupełnie nowatorskiej formie – mówi Christopher Baker, dyrektor szkockiej Narodowej Galerii Portretu. Oprócz klasycznych, malarskich autoportretów wystawa prezentuje również prace wykorzystujące nowe media, takie jak wszechobecne selfie wykonywane telefonem komórkowym, co prezentować będą m.in. realizacje chińskiego współczesnego artysty Ai Weiwei.

Oprócz bogatego zbioru malarstwa i rysunków, zwiedzający będą mieli możliwość skorzystania ze specjalnych fotobudek do zrobienia sobie samemu zdjęcia oraz specjalnych luster, nagrywających odbity materiał i transmitujących go wraz z innymi nagraniami za pomocą umieszczonych na sali telewizorów.

Wystawa w Narodowej Galerii Portretu w Edynburgu trwać będzie do 16 października.

Justyna Stasiek – Harabin

Fotografia (góra): Gustav Courbet, Selfportrait with black dog, 1841