Szkocki artysta, Peter Doig, jeden z najsłynniejszych współczesnych malarzy figuratywnych, stanął 8 sierpnia 2016 przed sądem federalnym. Powodem okazał się złożony przeciwko niemu pozew sądowy, dotyczący dyskusyjnej sprawy jednego z pejzaży, w której obecny właściciel krajobrazu pustynnego oskarża Doiga o nieprzyznawanie się do autorstwa dzieła, co zaniża wartość obrazu, który dziś mógłby kosztować miliony.
W oświadczeniu prawnika obecnego właściciela obrazu, Roberta Fletchera, znalazły się dowody, które mogłyby przemawiać za tym, że obraz wyszedł spod pędzla Doiga. Na pejzażu, który został nabyty przez jego klienta w 1976 roku widnieje bowiem sygnatura „Pete Doige”, co, według prawnika, świadczy o autorstwie Petera Doiga. Jako argument potwierdzający autorstwo malarza, prawnik podaje również fakt mistrzowskiego, pełnego artystycznego estetyzmu wykonania dyskusyjnego obrazu. Z kolei, obrońca Doiga wspomina o powtarzających się sytuacjach nękania jego klienta żądaniami pieniędzy od właściciela dzieła, który nie posiada żadnych dokumentów ani świadków na potwierdzenie słuszności swoich roszczeń wobec artysty.
Peter Doig, Swamped, 1990, źródło: Christie’s
Początek spornej sprawy o autorstwo pejzażu miał miejsce pięć lat temu, kiedy to przyjaciel Fletchera zwrócił uwagę, iż obraz wiszący na jego ścianie mógł zostać namalowany przez szkockiego malarza. Wówczas Fletcher przyznał, że poznał Doiga w latach 70., podczas swojej pracy w areszcie. Artysta, zdaniem oskarżyciela, był wówczas studentem Uniwersytetu Lakehead w Ontario, zaś obraz stworzył w okresie swojego aresztowania, po czym sprzedał go Fletcherowi za 100 dolarów. Peter Bartlow, dealer sztuki, zainteresowany sprzedażą niezidentyfikowanego dzieła twierdzi, że obraz przedstawiający pustynię przypomina wczesne niepokojące krajobrazy Doiga, które szybko przyniosły mu sławę.
Malarz zdecydowanie zaprzecza, jakoby uczęszczał na Uniwersytet Lakehead w Ontario oraz kiedykolwiek był aresztowany. Co prawda, przyznaje, że mieszkał w Kanadzie przed podjęciem edukacji w Anglii, jednak w roku 1976, o którym wspomina oskarżyciel, artysta miał 16 lat i wciąż mieszkał z rodzicami w Toronto. Pozew sądowy złożony przez Fletchera i Bartlowa oskarża Doiga o kłamstwo oraz chęć udaremnienia ich planów sprzedaży obrazu wartego miliony dolarów. Wobec tego wystosowane przez nich oświadczenie nawołuje artystę do wypłacenia powodom odszkodowania w kwocie 5 milionów dolarów, a także zdobycia sądowego potwierdzenia autentyczności dzieła.
Doig oraz jego prawnicy zidentyfikowali mężczyznę, Petera Edwarda Doige, który najprawdopodobniej był prawdziwym autorem pracy. Zmarł on w 2012 roku, jednak jego siostra potwierdziła informacje o edukacji na Uniwersytecie Lakehead, aresztowaniu oraz zamiłowaniu do malarstwa. Jednak Fletcher obstaje, że to Doig jest twórcą pustynnego pejzażu. Twierdzi, iż pamięta artystę bardzo dobrze jako młodego malarza, niezwykle świadomego swojego talentu.
Peter Doig, The Architect’s Home in the Ravine, źródło: Christie’s
W trakcie pierwszego dnia procesu prawnicy oskarżycieli poprosili Doiga o przedstawienie szczegółowej procedury powstawania jego dzieł, zauważając jednocześnie, że sporny obraz zawiera kolorystykę, do której artysta często sięgał w swoich pozostałych pracach. Malarz przez kilka godzin odpowiadał na pytania dotyczące głównie technicznych aspektów związanych z kreowaniem pejzażu na obrazie.
Po pierwszej rozprawie wciąż brakuje wystarczających dowodów, by móc uznać, czy sporne dzieło faktycznie jest autorstwa Petera Doiga. Jeśli obecny właściciel obrazu dowiódłby swoich racji, cena dzieła mogłaby przekroczyć miliony. Dzieła Petera Doiga od lat cieszą się dużą popularnością na prestiżowych aukcjach sztuki. W maju 2015 roku podczas aukcji w nowojorskim oddziale domu aukcyjnego Christie’s płótno Doiga „Swamped” wylicytowane zostało za 26 milionów dolarów, ustanawiając aukcyjny rekord za dzieło tego artysty. Rok 2016 także rozpoczął się dla malarza sukcesem aukcyjnym. 11 lutego w Christie’s dzieło Doiga „The Architect’s Home in the Ravine” wylicytowane zostało za 16,3 mln dolarów, przebijając pierwotną wartość pracy aż 34-krotnie.
Katarzyna Zahorska
Rynekisztuka.pl
