516 lat temu urodził się Bonvenuto Cellini, słynny manierysta i przestępca

Bonvenuto Cellini, wybitny XVI-wieczny florencki rzeźbiarz, złotnik, pisarz oraz jeden z czołowych przedstawicieli nurtu manieryzmu, urodził się dokładnie 516 lat temu. W związku z rocznicą urodzin przybliżamy sylwetkę tego wyjątkowego, ale i niezwykle kontrowersyjnego, artysty.

Benvenuto Cellini, Perseusz z głową Meduzy, 1557

Bonvenuto Cellini urodził się we Florencji jako drugie dziecko Giovanniego Celliniego oraz Marii Lisabetty Granacci. Od najmłodszych lat przejawiał on niezwykłe zdolności muzyczne, jednak w wieku 15 lat jego ojciec zgodził się na pomysł nauki syna u złotnika Antonio di Sandro. Praktykę kontynuował w warsztatach w Sienie, Bolonii i Pizie.

W latach 1519-21 przebywał w Rzymie, gdzie zajmował się między innymi studiowaniem sztuki antycznej. Cellini w stolicy Włoch spędził również okres od 1524 do 1527 roku, gdzie pracował dla kręgu papieskiego. Niestety wytworzone wówczas wyroby jubilerskie nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Po 1527 roku podróżował do Florencji i Mantui wykonując pracę dla księcia Gonzagi, natomiast od 1528 do 1534 roku ponownie mieszkał w Rzymie, wykonując medale dla papieża Klemensa VII, zaś dla mennicy papieskiej sztance do monet. Kolejne lata spędził podróżując pomiędzy Florencją, Neapolem i Padwą.

Benvenuto Cellini, popiersie Kosmy I Medyceusza

Od 1538 roku osiadł w Paryżu, gdzie do 1545 roku pozostawał w służbie Franciszka I. To właśnie tam powstały słynne projekty kandelabrów z naturalnej wielkości posągami bogów i bogiń, wspaniała brązowa płaskorzeźba „Nimfa z Fontaineblau” oraz, prezentująca wszystkie cechy sztuki manierystycznej, „Solniczka Franciszka I”. Pomimo że to we Francji Cellini po raz pierwszy ujawnił swój talent rzeźbiarza, w pełni rozwinął go po powrocie do Florencji, gdzie pracując dla Kosmy I Medyceusza tworzył realizacje w brązie (popiersia Kosmy) oraz w marmurze („Ganimedes”, „Apollo i Hiacynt”, „Narcyz”). Jednym z najbardziej monumentalnych dzieł Celliniego jest posąg „Perseusza z głową Meduzy”, wykonany w 1557 roku i przeznaczony dla Loggia dei Lanzi we Florencji.

Po 1564 roku, Cellini odsunięty od głównego nurtu artystycznego Florencji, zajął się pisaniem traktatów o sztuce, sonetów oraz rozważań teoretycznych. Przed śmiercią 13 lutego 1571 roku sporządził, należącą dziś do kanonu literatury włoskiej, autobiografię pt. „Benvenuta Celliniego żywot własny spisany przez niego samego„. To ona dziś stanowi podstawowe źródło wiedzy o twórczości i życiu artysty.

Właśnie z powstałej pod koniec życia Celliniego autobiografii dowiadujemy się o jego gwałtownym charakterze, który przyczynił się do popełnienia przez twórcę kilku morderstw, wielu kradzieży, czy też malwersacji powierzonych materiałów. Impulsywność artysty stała się powodem jego ciągłych banicji, zmian miejsca zamieszkania oraz konieczności szukania nowych patronów. Jednakże przed sprawiedliwą karą chroniła Celliniego jego pozycja jako twórcy. Wielokrotnie bowiem dzięki wstawiennictwu możnych mecenasów darowano mu popełnione zbrodnie zabójstwa.

Fot. (góra) Bonvenuto Cellini, Solniczka Franciszka I, 1540-43

Katarzyna Zahorska 

Rynekisztuka.pl