8 czerwca w warszawskim domu aukcyjnym odbyła się Aukcja Sztuki Dawnej, podczas której padł nowy rekord polskiego rynku sztuki. Uważany przez kilka dekad za zaginiony, obraz pt. „Zabicie Wapowskiego w czasie koronacji Henryka Walezego” Jana Matejki, osiągnął spektakularną kwotę równą 3 683 000 złotych.
Jan Matejko, Zabicie Wapowskiego w czasie koronacji Henryka Walezego, 1861
Słowa Juliusza Windorbskiego, prezesa warszawskiego domu aukcyjnego, po uderzeniu młotkiem o pulpit, które zatwierdziło spektakularną sprzedaż dzieła Jana Matejki za niemal 3,7 miliony złotych, brzmiały następująco: „Miło mi powiedzieć, że obraz Jana Matejki jest najdroższym sprzedanym obrazem w historii polskiego rynku aukcyjnego. To dla mnie ogromna przyjemność, że mogłem w tym uczestniczyć”. Estymowany na 3-4,5 miliony złotych obraz, licytowany był od 2,3 milionów złotych, a więc kwoty sprzedaży drugiego najdroższego w Polsce, zaraz po „Polskim Hektorze” Jacka Malczewskiego, dzieła, jakim jest „Detal 3 065 461 – 3 083 581” Romana Opałki. Podczas aukcji, prawem pierwokupu objęte były polskie muzea. Nie wiadomo jednak, czy obraz trafił do którejś z instytucji sztuki, czy też do prywatnej kolekcji, ponieważ nabywca pozostał anonimowy.
Pochodzący z 1861 roku olejny obraz Jana Matejki, nawiązujący do wydarzenia z 1574 roku, po raz ostatni przed zaginięciem eksponowany był w 1883 roku na wystawie jubileuszowej artysty, która miała miejsce na Wawelu. Po jego zniknięciu w połowie lat 30. XX wieku, dzieło odnalazło się dopiero w 2012 roku w Ameryce Południowej. Namalowaną przez 23-letniego wówczas artystę pracę uznaje się za jedną z pierwszych prac, w których Matejko zastosował autorską koncepcję formy i kolorystyki.
Jacek Malczewski, Polski Hektor, 1913, źródło: Polswiss Art
Swoją tematyką obraz nawiązuje do wydarzenia turnieju rycerskiego, który odbył się w Krakowie w ramach uroczystości koronacyjnych Henryka Walezego. Wówczas Samuel Zborowski zaatakował dworzanina Jana Tęczyńskiego, który zdecydował się podjąć kopię zatkniętą przez tego pierwszego. W obronie Tęczyńskiego stanął podkomorzy Andrzej Wapowski, który jednak śmiertelnie ugodzony przez Zborowskiego, zmarł na miejscu. Na obrazie Matejki świadkowie wydarzenia, zgodnie z panującym ówcześnie prawem mówiącym o tym, że nieuzasadnione zabicie szlachcica powinno być karane śmiercią, domagają się sprawiedliwości od króla. W konsekwencji Zborowski, wpływowy i zamożny magnat, skazany został na banicję, zaś kilka lat później ponownie pojawił się na królewskim dworze. Ideowym centrum pracy jest wobec tego motyw obywatela w walce o praworządność.
Na czwartkowej aukcji w Warszawie licytowano 64 obiekty, spośród których 51 znalazło nowych nabywców. Oprócz spektakularnej sprzedaży obrazu Jana Matejki, dobre wyniki cenowe osiągnęły dzieła takie, jak „Na jednej strunie” z 1905 roku Jacka Malczewskiego (320 tysięcy złotych bez opłat aukcyjnych), „Kopanie buraków (Pielenie) z około 1911 roku Leona Wyczółkowskiego (180 tysięcy złotych bez opłat aukcyjnych), a także wykonany po 1920 roku „Portret mężczyzny – Stanisław Burtan” Olgi Boznańskiej (180 tysięcy złotych bez opłat aukcyjnych).
fot. (góra) Jan Matejko, Zabicie Wapowskiego w czasie koronacji Henryka Walezego (fragment), 1861
Rynekisztuka.pl
ojej, a co to za tajemniczy dom aukcyjny, że nie podają Państwo jego nazwy w artykule ??