Odnaleziony obraz Stanisława Wyspiańskiego uświetni październikową aukcję

Uważany do tej pory za zaginiony obraz Stanisława Wyspiańskiego przedstawiający dr Jana Raczyńskiego, będzie głównym punktem październikowej aukcji warszawskiego domu aukcyjnego Agra-Art. Portret odnaleziono w prywatnej kolekcji spadkobierców Hilarego Stykolta, twórcy modernistycznych mebli.

Powstałe w 1904 roku dzieło w ciągu ponad stu lat istnienia rzadko zmieniało właścicieli. Początkowo trafiło w 1925 roku do kolekcji Zygmunta Ehrenpreisa, krakowskiego adwokata. Po ośmiu latach obraz znalazł się w kolekcji malarki Wandy Chełmońskiej-Boczkowskiej, by w końcu trafić w ręce dr Hilarego Stykolta. W 1947 roku natomiast opuścił kraj, udając się z właścicielem do Kanady.

Delikatny, pastelowy portret przedstawia „ojca polskiej pediatrii” dr Jana Raczyńskiego. Dzieło nietypowo zaaranżowane w poziomie, w swojej formie jest oszczędne, ale wyjątkowo urokliwe. Portretowany doktor w roku wykonania pracy przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie rok później objął drugą na ziemiach polskich katedrę pediatrii. Był autorem przełomowej pracy na temat krzywicy u dzieci, którą wygłosił w 1912 roku na Kongresie Pediatrycznym w Paryżu. Jego żoną była Maria z domu Pareńska, siostra Zofii – żony Tadeusza Boya Żeleńskiego. Wyspiański przedstawił jego małżonkę w „Weselu” pod postacią błyskotliwej Maryny. W 1902 roku sportretował ją, melancholijnie patrzącą przez ramię. Sam artysta mówiąc o swoich portretach podkreślał, że człowiek zmienia się z dnia na dzień. Każda kolejna doba wzbogaca nas o nowe przemyślenia, doświadczenia. Te z kolei zmieniają nas na tyle, że we wtorek nasze poniedziałkowe osobowości są już nieaktualne. To sprawia, że obraz jest odbiciem chwili.

Oprócz wspomnianej pracy na aukcji pojawi się też portret Ireny Kanafoskiej-Dembickiej autorstwa Witkacego. Artysta stworzył go na rok przed śmiercią i opisał szyfrem P+NP1, co oznacza, że podczas pracy palił papierosy i nie pił jeden dzień. Ponadto licytowane będą też „Dworek i ogród w Jankówce” Józefa Mehoffera z 1914 roku oraz „Ibis” Magdaleny Abakanowicz z 2008 roku.

I. S.

fot. (góra) Stanisław Wyspiański, Portret dra Raczyńskiego, 1904, źródło: Agra-Art

Rynekisztuka.pl