szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
Galeria Stalowa „Fragments of Reality” Bożenna Biskupska

Kwartalne podsumowanie rynku sztuki: październik-grudzień 2017

26.02.2018

Aktualności, Analiza rynku sztuki, Magazyn, Rekordy aukcyjne

Poprzednie lata jednoznacznie pokazały, że ostatni kwartał roku na rynku sztuki często jest najlepszym jego czasem. Nie inaczej było także w roku 2017. Okres od października do grudnia okazał się wręcz przełomowy, nie tylko dla międzynarodowego, ale również dla rodzimego rynku sztuki. W tym czasie ustanowiony został bowiem zarówno światowy, jak i polski absolutny rekord aukcyjny.

ŚWIAT

Leonardo da Vinci, Salvator Mundi, ok. 1500, źródło: Christie’s

Dla międzynarodowego rynku sztuki październik rozpoczął się nie do końca pomyślnie. Zgodnie z oczekiwaniami organizatorów londyńska aukcja sztuki powojennej i współczesnej w Christie’s (6 października) miała zakończyć się sprzedażowym rekordem Francisa Bacona. Tymczasem oszacowane na 60-80 mln funtów dzieło pt. „Study of Red Pope 1962.2end Version 1971” nie zdołało zmienić swojego właściciela. Za niezbyt udaną można uznać także październikową aukcję londyńskiego Sotheby’s- wiele spośród oferowanych na niej obiektów, w tym estymowany na 5-7 mln funtów obraz Jean-Michela Basquiata, nie znalazło swojego nabywcy, a najdroższym dziełem wieczoru okazało się wylicytowane za 6,4 mln funtów płótno „Untitled” Cy’a Twombly’ego z 1962 roku. Pasmo niepowodzeń przełamała jednak spektakularna sprzedaż obrazu Leonarda da Vinci pt. „Salvator Mundi”, która miała miejsce 15 listopada w nowojorskim oddziale Christie’s. Szacowane pierwotnie na sumę 100 mln dol. płótno w przeciągu 19 minut licytacji osiągnęło wartość 450 mln dol., stając się tym samym najdroższym dziełem sztuki w historii. Zakupiony do kolekcji następcy tronu Arabii Saudyjskiej, Mohammeda ibn Salmana, obraz, eksponowany będzie w Luwrze w Abu Zabi. Dobrymi rezultatami zakończyły się również listopadowe licytacje nowojorskiego Sotheby’s. Podczas zorganizowanej 14 listopada aukcji sztuki impresjonistycznej i nowoczesnej dwukrotnie ustanowiono najwyższy wynik cenowy Marca Chagalla. Zarówno wylicytowany za 16 mln dol. obraz „Le grand cirque” z 1956 roku, jak i sprzedane kilka minut później za rekordową kwotę 28,5 mln dol. płótno pt. „Les amoureux” z 1928 roku mocno przyczyniło się do wygenerowania przez instytucję dobrego rezultatu ogólnego na poziomie niemal 270 mln dol. Największą atrakcją zakończonej wynikiem rzędu 310 mln dol. nowojorskiej aukcji Sotheby’s okazał się oferowany na niej tuż obok dzieł Roy’a Lichtensteina i Jean-Michela Basquiata bolid Formuły 1 Ferrari F2001. Wylicytowany za 7,5 mln dol. pojazd znalazł się na 10. pozycji rankingu najdroższych obiektów wieczoru. Pierwsze miejsce bezwzględnie należało do sprzedanego za 38,6 mln dol. obrazu pt. „Three Studies of George Dyer” Francisa Bacona, drugie natomiast do słynnego portretu Mao Zedonga autorstwa Andy’ego Warhola, którego wartość osiągnęła 32,4 mln dol.

Art Basel Miami Beach 2017, źródło: materiały prasowe organizatora

Ostatni kwartał upłynął również pod znakiem prestiżowych i znaczących targów twórczości artystycznej. Październik na międzynarodowym rynku sztuki otworzyły takie wydarzenia, jak dedykowane sztuce współczesnej Frieze London, ich odpowiednik poświęcony sztuce dawnej, czyli Frieze Masters, a także 1:54 Contemporary African Art Fair. Po odbywających się równolegle i zakończonych 8 października imprezach, Londyn utracił swoją czasową rangę stolicy sztuki na rzecz Paryża, gdzie 19 października w Grand Palais i Petit Palais wystartowała 44. edycja Międzynarodowych Targów Sztuki Współczesnej FIAC. Najnowsza odsłona wydarzenia zgromadziła 193 wystawców z 26 krajów, w tym zarówno galerie o ugruntowanej pozycji, jak i dopiero zaczynające swoją działalność instytucje. Z końcem października centrum sztuki przeniosło się natomiast do Stanów Zjednoczonych. Do 1 listopada w Nowym Jorku trwała bowiem jesienna edycja międzynarodowych targów sztuki TEFAF. 95 najważniejszych galerii i antykwariatów z całego świata zaoferowało publiczności całe spektrum rozmaitych obiektów artystycznych, począwszy od starożytnych artefaktów, poprzez biżuterię czy meble, na malarstwie początków XX wieku kończąc. Początek grudnia upłynął natomiast pasjonatom sztuki pod znakiem wielu międzynarodowych targów organizowanych w Miami na Florydzie, wśród których zdecydowanie najważniejszymi były Art Basel Miami Beach. Podczas wydarzenia 200 instytucji, w tym Gagosian, Galerie Gmurzynska, Hauser & Wirth czy 303 Gallery, zaprezentowało publiczności dzieła około 4 tys. artystów z całego świata.

Amadeo Modigliani, Portrait de Baranowski, 1918, źródło: Sotheby’s

Świat sztuki to także wystawy, a tych wartych obejrzenia w przeciągu ostatnich trzech miesięcy 2017 roku z pewnością nie brakowało. W ważne pokazy obfitował zwłaszcza Londyn- to tutaj w październiku w Royal Academy of Art zainaugurowano ekspozycję „Dali/Duchamp” ukazującą twórcze współoddziaływania dwóch zupełnie różnych od siebie artystów, natomiast w listopadzie w Tate Britain otwarto prezentację „Impresjoniści w Londynie. Francuscy artyści na emigracji (1870-1904)”, która przybliżyła publiczności m.in. dzieła Claude’a Moneta czy Camille’a Pissarra. Jeśli chodzi o wystawy monograficzne, na uwagę zasługuje przede wszystkim zrealizowana w londyńskim Tate Modern obszerna retrospektywa twórczości Amadeo Modiglianiego, stanowiąca swoistą podróż przez wszystkie etapy artystycznej działalności malarza, a także zaaranżowana w National Portrait Gallery ekspozycja gromadząca ponad 50 portretów, które wyszły spod pędzla Paula Cézanne’a. Do europejskich wystaw, które w trzecim kwartale roku nie przeszły bez echa należy także zrealizowany w amsterdamskim Ermitażu pokaz dzieł niderlandzkich mistrzów- w tym Rembrandta, Gerarda Dou czy Jana van der Heydena, znajdujących się w kolekcji Ermitażu w Sankt Petersburgu, a także otwarta w Królewskich Muzeach Sztuk Pięknych w Brukseli ekspozycja pt. „Magritte, Broodthaers i sztuka współczesna”, wskazująca na ogromne oddziaływanie sztuki belgijskiego surrealisty na współczesną twórczość artystyczną.

POLSKA

Stanisław Wyspiański, Macierzyństwo, 1904, źródło: DESA Unicum

Dla polskiego rynku sztuki czwarty kwartał 2017 roku okazał się równie udany, jak dla rynku międzynarodowego. Już październik przyniósł pierwsze aukcyjne sukacesy- podczas zorganizowanej 15 października w Agra Art Aukcji Sztuki Dawnej sprzedane za imponującą kwotę 649 tys. zł dzieło Józefa Mehoffera pt. „Dworek i ogród w Jankówce” ustanowiło sprzedażowy rekord artysty. Z kolei 9 listopada podczas Aukcji Rzeźb i Form Przestrzennych w DESA Unicum padł najwyższy wynik sprzedażowy Ryszarda Winiarskiego. Składająca się z sześciu elementów „Gra nr 5” osiągnęła cenę równą 1,062 mln zł, niemal o pół miliona przewyższając dotychczasowy rekord twórcy, który ustanowiony został w 2016 roku wylicytowaną za 555 tys. zł realizacją „Obszar 142”. Najbardziej imponujące wyniki sprzedażowe przyniósł jednak grudzień. Podczas jednego z wieczorów aukcyjnych w Polswiss Art swoje nowe rekordy cenowe ustanowili tacy artyści, jak Henryk Hayden (1,534 mln zł za obraz „Martwa natura z kartami i szachownicą”), Mela Muter (1,357 mln zł za dwóstronne płótno „Bretonki/Macierzyństwo”), Wojciech Fangor (1,534 mln zł za portret „Chopin”) oraz Magdalena Abakanowicz (1,534 mln zł za instalację „Figury- Manekiny Czarne”). Najważniejsza sprzedaż roku odbyła się jednak dwa dni później w DESA Unicum, kiedy to zrealizowany w technice pastelu obraz „Macierzyństwo” Stanisława Wyspiańskiego osiągnął niespotykaną na polskim rynku sztuki wartość 4,366 mln zł. Poruszający portret żony i jednego z synów malarza ponad dwukrotnie przewyższył górną granicę swojej estymacji, zyskując tym samym rangę najdroższego polskiego dzieła artystycznego.

Jak co roku, w październiku w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego w Warszawie odbyły się Warszawskie Targi Sztuki– największa tego typu impreza z Polsce. 15. odsłona wydarzenia zgromadziła ponad 60 instytucji kultury oferujących publiczności całe spektrum twórczości artystycznej, począwszy od obiektów muzealnych poprzez dzieła sztuki dawnej, na współczesnych realizacjach z zakresu nowych mediów skończywszy. Główną atrakcją targów była zorganizowany z okazji obchodów 100-lecia awangardy obszerna wystawa prac Witkacego, a także zrealizowany w hołdzie zmarłej w kwietniu 2017 roku Magdalenie Abakanowicz pokaz rzeźb i instalacji autorstwa tej wybitnej artystki.

Sebastian Krok, Welcome, 2017, tempera, akryl, lakier do podłóg na pościeli nabitej na krosno, źródło: materiały prasowe organizatorów

Ostatnie miesiące 2017 roku upłynęły również pod znakiem prestiżowych nagród przyznanych młodym polskim twórcom wizualnym. W listopadzie w Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej laureatem Grand Prix 43. Biennale Malarstwa Bielska Jesień ogłoszono Sebastiana Kroka docenionego za podejmowanie w swoich pracach społecznie zaangażowanej tematyki oraz interesującą, oryginalną formę obrazów. Tymczasem zwycięzcą konkursu Kompasu Młodej Sztuki 2017, którego wyniki ogłoszone zostały w grudniu w warszawskiej Galerii (-1), został, podobnie, jak rok wcześniej, Bartosz Kokosiński, twórca realizacji wykraczających poza płaszczyznę dwuwymiarowego medium.

Lucas Cranach, Prawo i łaska, 1529

Miniony kwartał wyglądał interesująco również pod względem wydarzeń wystawienniczych. W październiku i listopadzie zainaugurowano ostatnie pokazy związane z obchodami 100-lecia polskiej awangardy, m.in. ekspozycję pt. „Kino-oko. Wokół Wiertowa i konstruktywizmu” w białostockiej Galerii Arsenał czy też prezentację pt. „Organizatorzy życia. De Stijl, polska awangarda i design” w Muzeum Sztuki w Łodzi. Z okazji 500-lecia upublicznienia 95 tez Marcina Lutra w Wittenberdze Muzeum Narodowe we Wrocławiu przygotowało natomiast obszerną wystawę malarstwa doby Reformacji we Wrocławiu i na Śląsku, której punktem centralnym uczyniono twórczość Lucasa Cranacha oraz autorów jego kręgu. Jeśli chodzi o pokazy monograficzne, dużym wydarzeniem okazała się otwarta w grudniu w warszawskiej Królikarni retrospektywa Rachel Poignant, francuskiej artystki poruszającej się w obszarze rzeźby abstrakcyjnej. W świetle niesamowitych wydarzeń związanych z ustanowieniem nowego rekordu polskiego rynku sztuki, zainaugurowana pod koniec listopada przez Muzeum Narodowe w Krakowie obszerna prezentacja zgromadzonej przez instytucję kolekcji dzieł autorstwa Stanisława Wyspiańskiego nabrała tym większego znaczenia. Na wystawie znalazły się nie tylko pastelowe dzieła malarskie polskiego twórcy, ale również rysunki, projekty witraży czy projekty scenograficzne, przykłady rzemiosła artystycznego, rzeźby, grafiki i książki artystyczne. Na uwagę zasługuje z pewnością także fakt otwarcia przez warszawskie Muzeum Narodowe Galerii Wzornictwa Polskiego, która zgromadziła najważniejsze wytwory rodzimego designu, zaczynając od początków XX wieku na czasach współczesnych kończąc, w tym realizacje i projekty mebli, szkieł i ceramiki, tkanin i odzieży, metaloplastyki, biżuterii, zabawek, przedmiotów gospodarstwa domowego oraz maszyn i urządzeń przemysłowych.

O przełomowości roku 2017, zarówno jeśli chodzi o międzynarodowy, jak i polski rynek sztuki, zadecydował jego czwarty kwartał. Jak podają analitycy, ostatnie trzy miesiące minionego roku stały się doskonałym świadectwem niezwykle dynamicznego rozwoju w obrębie wtórnego obrotu działami artystycznymi, pokazując, iż ogromny potencjał inwestycyjny tkwi nie tylko w sztuce nowoczesnej i współczesnej, ale również w dotychczas spychanym na dalszy plan, segmencie sztuki dawnej.

Katarzyna Zahorska

Rynekisztuka.pl

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

Jeden komentarz do “Kwartalne podsumowanie rynku sztuki: październik-grudzień 2017”

  1. axolotl

    nie wiem, czy jest sens chwalić wygraną Kroka na Bielskiej Jesieni, skoro przyznanie grand prix cyklowi jego autorstwa odbyło się w atmosferze skandalu średniego zasięgu ze względu na dwukrotny plagiat. Ale jeśli to ma być komentarz dotyczący kondycji sztuki współczesnej w Polsce – to raczej trafny.

Skomentuj axolotl Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.