Polskie muzea online. Najciekawsze ekspozycje bez wychodzenia z domu

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowało niedawno, że ograniczenie działalności instytucji kultury zostaje przedłużone do odwołania z powodu pandemii koronawirusa. Kolejne instytucje dołączają do świata wirtualnych ekspozycji i akcji #zostańwdomu. Postanowiliśmy przyjrzeć się, co mają nam do zaoferowania polskie muzea w wersji online. Przedstawiamy zestawienie najciekawszych propozycji.

Zgodnie z najnowszym rozporządzeniem Ministra Zdrowia od dnia 20 marca, aż do odwołania, będzie obowiązywało czasowe ograniczenie działalności dotyczące zbiorowych form kultury i rozrywki. Nie da się ukryć, że sfera kulturalna, podobnie jak pozostałe dziedziny życia publicznego, stanęła przed trudną próbą. Budynki, co prawda pozostają zamknięte, ale nie musi oznaczać to końca działalności muzeów, filharmonii, teatrów czy oper. Wiele instytucji kultury postanowiło przedefiniować zasady codziennego funkcjonowania, zmieniając formy aktywności, tak aby umożliwić zainteresowanym dostęp do codziennej dawki kultury oraz poszerzania swoich horyzontów. Kolejne muzea zachęcane sukcesami swoich poprzedników, również w Polsce, nakłaniają do pozostania w domu i korzystania z kultury poprzez wirtualne spacery, udostępnianie zbiorów online czy prelekcje publikowane na swoich kanałach w serwisie YouTube. Niedawno opublikowaliśmy zestawienie Top 8 muzealnych ekspozycji, skupiając się na działaniach podejmowanych przez najważniejsze światowe muzea. Tym razem zwracamy się ku rodzimym instytucjom, które w trudnych czasach propagują poznawanie polskiego dziedzictwa kulturowego. Poniżej czeka na Państwa zestawienie najciekawszych zdaniem naszej redakcji, propozycji wirtualnych wystaw, prezentujących zarówno intrygujące zbiory sztuki współczesnej, jak i najważniejsze dzieła malarstwa historycznego. Wszystko przeniesione do świata online!

1. Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Kraków

Witold Stelmachniewicz, bez tytułu [wg Riefenstahl], 2009–2016, olej / płótno, 90 × 120 ×2,5 cm, Kolekcja MOCAK-u.

2. Zamek Królewski, Warszawa

Rembrandt van Rijn, “Dziewczyna w ramie obrazu”, 1641. źródło: Wikimedia Commons.

Zamek Królewski będący jednym z najcenniejszych zabytków Warszawy stanowił zazwyczaj istotny punkt na mapie każdego turysty odwiedzającego stolicę. Na szczęście na czas zamknięcia obiektu, część zbiorów i zamkowych wnętrz odnajdziemy w wirtualnej rzeczywistości. Muzeum w obecnym czasie udostępnia swoje zbiory i wnętrza w ramach akcji #zamekonline. Odwiedzając oficjalną stronę instytucji natrafimy na liczne materiały wideo poświęcone historii Zamku, królewskim apartamentom, zbiorom dzieł sztuki czy też nowo otwartej kolekcji militariów. Dla ceniących architekturę krajobrazu przygotowano także wirtualny spacer wśród zamkowych ogrodów. W zbiorach cyfrowych odnajdziemy natomiast ekspozycje znajdujące się pierwotnie na wystawie malarstwa w Galerii Lanckorońskich, której największym zainteresowaniem cieszą się dwa dzieła pędzla samego Rembrandta – “Dziewczyna w ramie obrazu” oraz “Uczony przy pulpicie”. Dla ciekawych dzieł wielkiego holenderskiego mistrza, przygotowane są fascynujące materiały filmowe z udziałem kustosza zbiorów malarskich Zamku Królewskiego – Alicji Jakubowskiej. Punkt obowiązkowy dla każdego entuzjasty malarstwa flamandzkiego, ale przede wszystkim dla chcących poznać odrobinę historii swojego kraju.

3. Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa

Jan Cybis, “Akt”, 1947. źródło: Zachęta – materiały prasowe.

Wirtualna kolekcja Zachęty zachwyci z pewnością wszystkich miłośników sztuki  współczesnej – kolekcja gromadzi bowiem ponad 3500 obiektów obejmujących malarstwo, rzeźbę, instalacje, wideo i prace na papierze. W zbiorach odnajdziemy prace m.in. klasyków sztuki polskiej XX wieku – nazwiska takie jak Kantor, Krasiński, Rosenstein, Stażewski, Szapocznikow są tu na porządku dziennym. Nie zabraknie także dzieł światowej sławy współczesnych artystów polskich, np. Mirosława Bałki, Katarzyny Kozyry, Wilhelma Sasnala, Krzysztofa Wodiczki, a także uznanych twórców młodszej generacji. Stałe poszerzanie kolekcji online, nie jest żadną nowością w codziennym funkcjonowaniu Zachęty. Instytucja prowadzi podobne działania już od 2011 roku w ramach projektu Otwarta Zachęta i przez lata dążyła do jak najszerszego dzielenia się swoimi zasobami. Drodzy fani sztuki współczesnej, pamiętajcie – w każdy piątek i niedzielę w Zachęcie odbywają się oprowadzenia online!

4. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Jacques Louis David, “Portret konny Stanisława Kostki Potockiego”, 1781. źródło: Wikimedia Commons.

Wiedzieliście, że muzeum wilanowskie jest najstarszym polskim muzeum sztuki? Założone w 1805 roku z inicjatywy Aleksandry i Stanisława Kostki Potockich, nieprzerwanie od momentu założenia zachwyca bogactwem swych zbiorów. Wśród wilanowskich ekspozycji znajdują się antyczne wazy, niderlandzkie martwe natury, chińska porcelana, ale także haftowane obrazy, dziecięce zabawki, czy inne przedmioty codziennego użytku, a to wszystko w otoczeniu imponujących dzieł Cranacha, Rubensa i Davida. Kolekcja choć tak rozległa w czasie nie sprawia wrażenia chaotycznej, przedmioty były bowiem od najwcześniejszych lat gromadzone w sposób nieprzypadkowy. Twórcy kolekcji z rozmysłem planowali zbiory tak, aby uczyć kolejne pokolenia o wszystkich stylach, szkołach i tendencjach, jakie możemy odnaleźć w sztuce – głównie za pomocą dzieł egzotycznych, osobliwych, niespotykanie pięknych i misternych, które dadzą się zapamiętać. W wirtualnych spacerach odnajdziemy zatem dzieła wybitnych twórców, takich jak Marceli Bacciarelli, Anton Graff, Angelika Kauffmann, Louis de Silvestre, Daniel Schultz czy Jerzy Eleuter Szymonowicz-Siemiginowski. Niepodważalnie cennym dziełem jest „Portret konny Stanisława Kostki Potockiego” z 1781 roku pędzla Jacquesa-Louisa Davida, wybitnego twórcy francuskiego neoklasycyzmu. Wybierając opcję podziwiania cyfrowych zbiorów, użytkownicy mają możliwość skorzystania z opowieści o pałacu, parku, kolekcji, a także dawnych mieszkańcach wilanowskiej rezydencji. Muzeum udostępnia również bogatą ofertę edukacyjną obejmującą multimedia, e-learningi, filmy oraz albumy zdjęć, które z pewnością przypadną do gustu najmłodszym użytkownikom.

5. Muzeum Narodowe w Warszawie 

Aleksander Gierymski, “Żydówka z pomarańczami”, 1880-1881, źródło: Wikimedia Commons.

Na najlepsze przykłady polskiej sztuki bez wątpienia natraficie odwiedzając Muzeum Narodowe w Warszawie. Zbiory MN w Warszawie można podziwiać za pośrednictwem Cyfrowego MNW dostępnego na oficjalnej stronie instytucji. Ekspozycje Muzeum Narodowego w Warszawie liczą blisko 830 tysięcy dzieł od okresu antycznego do sztuki współczesnej. Wśród zbiorów możemy podziwiać słynne malowidła z Faras oraz wybitne arcydzieła sztuki polskiej – imponującą “Bitwę pod Grunwaldem” Jana Matejki, “Żydówkę z pomarańczami” Aleksandra Gierymskiego, nostalgiczne “Babie lato” Chełmońskiego czy metafizyczne, symboliczne dzieła Malczewskiego. Pojawiają się również malarze europejscy, np. dzieła Brueghela, Steena, Ingresa, Couberta, Renoira, Cranacha, Tintoretto i Botticelliego. Długie godziny rozmyślań wśród zbiorów gwarantowane.

6. Muzeum Narodowe w Krakowie

Stanisław Wyspiański, “Macierzyństwo” (1869-1907), źródło: zbiory.mnk.pl

Muzeum Narodowe w Krakowie to prawdziwa gratka dla miłośników młodopolskiej sztuki. Wśród ekspozycji cyfrowych odnajdziemy zbiory ponad 130 tys. dzieł z kolekcji MNK. Kolekcja sztuki Młodej Polski zalicza się do największych zbiorów muzealnych w Polsce. Natrafimy w niej na dzieła większości twórców tego okresu, z przewagą artystów związanych z kręgiem krakowskim – pojawi się zatem mistrz Malczewski, cudownie romantyczne dzieła Boznańskiej, które zgodnie z wolą artystki trafiły do zbiorów muzeum, wśród 120 prac olejnych znajdziemy m.in. słynną “Dziewczynkę z chryzantemami”. Nie zabraknie prac Stanisławskiego, Wyczółkowskiego, Weissa, Axentowicza, Pankiewicza, Podgórskiego, Mehoffera, Tetmajera. Na stronie galerii znajdziemy również  wybitne arcydzieła, takie jak nostalgiczna “Czesząca się” Ślewińskiego czy “Szał” pędzla Podkowińskiego. Muzeum posiada również liczną kolekcję dzieł i pamiątek po Janie Matejce obejmujące ponad 8 000 eksponatów. Innym imponującym zbiorem są dzieła Wyspiańskiego będące największą, licząca ponad tysiąc obiektów kolekcją dzieł artysty. Najcenniejszymi zabytkami w kolekcji malarstwa i rzeźby jest z pewnością najpilniej strzeżone wśród polskich zbiorów dzieło samego mistrza Leonarda da Vinci – „Dama z gronostajem”, ale także „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” autorstwa Rembrandta van Rijn. Wirtualny spacer możliwy jest po pięciu oddziałach Muzeum obejmujących Gmach Główny, Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego z Pawilonem Józefa Czapskiego, Pałac Biskupa Erazma Ciołka, Dom Jana Matejki oraz Muzeum Karola Szymanowskiego w Willi „Atma”. Wszystko to za jednym kliknięciem bez wychodzenia z domu.

7. Muzeum Sztuki w Łodzi

Stanisław Wyspiański, “Śpiący Mietek”, 1904. źródło: Wikimedia Commons.

MS w Łodzi na co dzień tworzy zespół budynków gromadzących różnorodne przykłady malarstwa polskiego. W kolekcji sztuki dawnej odnajdziemy szereg wybitnych dzieł malarzy polskich i arcydzieła takie jak “Portret matki” Henryka Rodakowskiego, “Napoleon na koniu” Piotra Michałowskiego, “Śpiący Mietek” Stanisława Wyspiańskiego, ale również jeden z najwcześniejszych obrazów historycznych Jana Matejki “Sobieski w Częstochowie”. Nie zabraknie też kultowych obrazów Wojciecha Gersona, Witolda Pruszkowskiego, Józefa Chełmońskiego, Aleksandra Gierymskiego, Leona Wyczółkowskiego oraz wspomnianych dzieł z okresu Młodej Polski m.in. obrazy Olgi Boznańskiej, Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego. Muzeum prezentuje także pokaźną kolekcję prac awangardowych twórców z kolekcji grupy „a.r.”, oglądając zbiory online napotkamy zatem na dzieła Ernsta, Strzemińskiego, Kobro czy Szczuki. Natomiast w kontekście zagadnień tworzących nowoczesność usytuowane są prace m.in. Włodzimierza Borowskiego, Bridget Riley, Aliny Szapocznikow czy Zbigniewa Libery. Korzystając ze zbiorów online, warto zgłębić treść ekspozycji, poprzez wnikliwe opisy historyków sztuki oraz komentarze samych twórców, które towarzyszą cyfrowym eksponatom. 

asz

źródło: gov.pl/kultura-w-sieci

il. góra: Józef Chełmoński, „Bociany”, 1900. źródło: wikiart.org