Awangardowe płótna rosyjskich artystów odnalezione w piwnicach regionalnego muzeum

Zapomniane skarby rosyjskiego malarstwa awangardowego ujrzały światło dzienne. Historyk sztuki Andrey Sarabyanov dokonał czegoś, co nazywa „zdumiewającym odkryciem” – dziesiątki dzieł wiodących artystów awangardowych, w tym Wassily’ego Kandinsky’ego, Aleksandra Rodczenki i Varvary Stepanovej, dzięki jego pomocy zlokalizowano niedawno w niewielkim muzeum regionalnym w Rosji.

W ostatnim czasie środowisko znawców sztuki obiegło niezwykłe doniesienie, gdy znany rosyjski historyk sztuki Andrey Sarabyanov ogłosił, że zidentyfikował dziesiątki dzieł takich artystów, jak Wassily Kandinsky, Alexander Rodchenko czy Varvara Stepanova, leżących w nieznanym muzeum historii w regionie Kirowskim, 800 km od Moskwy. Jak mówi Sarabyanov, odkrycie było zdumiewające, a zgromadzone w piwnicach Muzeum w Yarańsku płótna przeszły jego oczekiwania. Odkrycia obejmowały m.in. trzy akwarele Kandinsky’ego, gwasz Stepanovej i nieznane dotąd dzieło Rodczenki z 1915 roku – obraz na tekturze, który został obecnie oddany do renowacji.

Badacz uważa, że dzieła najprawdopodobniej musiały zostać nagle porzucone lub celowo ukryte po tym, jak pojawiły się na objazdowej radzieckiej wystawie sztuki nowoczesnej w 1921 roku. Nie jest bowiem odkryciem, że w owym czasie wiele awangardowych dzieł sztuki, np. takie jak “Pejzaż” pędzla Ilyi Mashkova (1911), były w tym czasie ukrywane w rosyjskich prowincjach ze względu na szerzącą się sowiecką cenzurę. Sarabyanov dowiedział się o podejrzeniach ukrycia wybitnych dzieł w muzeum od lokalnej urzędniczki Anny Szakiny, podczas wizyty w 2017 roku w stolicy regionu Kirowie, gdzie odwiedzał Muzeum Sztuki Braci Wieńcowów z bogatą kolekcją sztuki awangardowej. Szakina podczas prac badawczych natknęła się na katalog wystawy z 1921 roku, na potrzeby której – jak mówił dokument – rząd bolszewicki przetransportował powozem konnym ponad 350 dzieł wybitnych artystów XX wieku. Według odnalezionej dokumentacji 85 prac pozostało w Yarańsku, a około połowę z nich przeniesiono natomiast do Kirowa w latach 60. XX wieku w celu ich renowacji. Następnie część dzieł miała pozostać ukryta w magazynie z powodu cenzury władz sowieckich, które zakazały promowania sztuki awangardowej. 

Obecnie część dzieł można odnaleźć w kolekcji Muzeum Sztuki Braci Vasnetsov. Po ukończeniu analiz i niezbędnych prac renowacyjnych wraz z Anną Szakiną – dyrektorem muzeum Kirowa oraz Natalią Murray, wykładowcą londyńskiego Courtauld Institute of Art, historyk planuje połączyć zbiory z nowo odkrytymi płótnami, by zrekonstruować wystawę z 1921 roku w Yeltsin Center w Jekaterynburgu. Jak podkreśla Murray – znaleziska nieznanych prac tak ważnych w historii sztuki artystów, należą do rzadkości i z pewnością pozwolą przybliżyć fascynującą historię wystaw objazdowych w Rosji w pierwszych latach po rewolucji październikowej.

asz

źródło: theartnewspaper.com

il. góra: Ilya Mashkov, “Landscape”, 1911. źródło: Wikiart.org