szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
FILM PEKAO KOSSAK Galeria Stalowa „Fragments of Reality”

Jak rozpoznać dobrą sztukę?

29.07.2021

Inwestowanie w sztukę, Kolekcjonowanie od podstaw, Poradnik

Jak rozpoznać dobrą sztukę – pytanie wydaje się mieć tyle odpowiedzi, ilu odbiorców – są również tacy, którzy powiedzą, że nie da się w sposób jednoznaczny określić czegoś mianem „dobrej sztuki” – warto jednak podjąć próbę i uporządkować kilka faktów niezbędnych dla tematu, a także omówić czynniki mające wpływ na odbiór danego dzieła.

INTUICJA

Kwestię odbioru sztuki z pewnością można podzielić ze względu na dwie zależności –kiedy mamy do czynienia ze sztuką już znaną, a także kiedy poznajemy nowego artystę. Podstawową zasadą kolekcjonerów jest nabywanie takich dzieł, które nam się podobają jako odbiorcom, działanie intuicyjne ma w tym przypadku bardzo duże znaczenie, ponieważ w przypadku budowania kolekcji warto zadbać, aby odpowiadała ona naszym gustom. Inaczej może wyglądać sytuacja, kiedy budowanie kolekcji sztuki jest traktowane jako inwestycja – wtedy zwykle specjalista dba o jak najkorzystniejszy wybór w naszym imieniu i w tym przypadku faktycznie nasze personalne preferencje co do wybieranych prac nie będą miały znaczenia.

GUST

rynekisztuka.pl

Baj S., Rzeka Bug, olej na płótnie, 2018

O rozpoznawaniu dobrej sztuki możemy mówić w przypadku odbiorcy o wyrobionym guście, a co za tym idzie posiadającym już wiedzę na temat, z którym się mierzy. Jest to istotne, ponieważ zdanie na temat pracy nie będzie intuicyjne, bazujące wyłącznie na wrażeniu jakie np. obraz zrobi – w tym przypadku będzie brany pod uwagę szereg kwestii związanych właśnie ze wspomnianym gustem – odbiorca będzie świadomy tego z czym ma do czynienia, będzie potrafił umiejętnie ocenić warsztat autora, a także ocenić temat z krytycznego punktu widzenia. Jest to kolejna istotna kwestia w przypadku zwracania uwagi na sztukę – najistotniejszym elementem, aby móc to osiągnąć jest praca nad własnym gustem, nabywanie wiedzy, poszerzanie horyzontów estetycznych, a także – zwłaszcza w przypadku sztuki aktualnej – orientacja w obecnych trendach i osiągnięciach młodych twórców. Rynek sztuki nabrał znacznego rozpędu – w porównaniu do lat ubiegłych nastąpił ogromny wzrost sprzedaży na aukcjach internetowych, co z kolei spotęgowało modę na zakładanie coraz to nowych instytucji zajmujących się sprzedażą dzieł sztuki online – siłą rzeczy chcąc nadążyć za rozpędzoną machiną sztuki aktualnej należy częściowo przenieść swoje zainteresowanie do internetu, to właśnie tam odbywają się najważniejsze wydarzenia. Nie dziwi więc fakt, że bardzo duża część zdolnych przedstawicieli młodego pokolenia przekierowała swoje działania i właśnie tu można się o nich najwięcej dowiedzieć. Powstaje zatem kolejna odpowiedź – aby rozpoznać dobrą sztukę, trzeba mieć do czynienia ze sztuką prezentowaną w galeriach, domach aukcyjnych oraz na wystawach prywatnych, ale także ze sztuką prezentowaną w świecie wirtualnym. Warto śledzić losy określonego artysty, jeżeli jego prace odpowiadają naszej estetyce – jeżeli jest twórcą dopiero rozpoczynającym karierę, to na przestrzeni lat można zobaczyć jak się potoczy jego twórczość, a co za tym idzie mieć perspektywę pozwalającą ocenić czy jego prace są dla nas wartościowe czy nie – nierzadko po pewnym czasie okazuje się, że prace na które jest chwilowy popyt zostają powielane, przez co w pewnym momencie z pewnością stracą na wartości. Dlatego też znajomość bieżącej sytuacji związanej z twórcą, który nas interesuje jest bardzo istotne. W tym kontekście warto również zwrócić uwagę na poboczne czynniki decydujące o naszym odbiorze – artysta młody może być już uznany na polu konkursowym. W Polsce rokrocznie odbywa się znaczna ilość konkursów, w których mogą brać najczęściej twórcy profesjonalni, a jury takich wydarzeń zwykle składa się z osobistości związanych ze światem sztuki czy to na polu krytycznym, twórczym czy akademickim. Oczywiście nie powinno się uzależniać zdania o pracy od decyzji konkursowej, jednak powielające się nazwiska laureatów na różnych konkursach, organizowanych przez niezależne od siebie instytucje również pozostawia miejsce na przemyślenia. Konkursy takie automatycznie nie dopuszczają do udziału prac o wątpliwej jakości warsztatowej czy też tematycznej, dlatego też warto zwrócić na to uwagę.

WIEDZA

rynekisztuka.pl

Moszant F., K, flamaster na papierze, 2018

Choć na przestrzeni epok widać wyraźne zainteresowanie określonym rodzajem sztuki, w chwili obecnej nie można z całą stanowczością powiedzieć, że panuje trend na np. konkretny rodzaj malarstwa. Bywa, że kilka miesięcy zapoznawania się z bieżącymi wydarzeniami i śledzenia aukcji daje do zrozumienia, że kolekcjonerzy skłaniają się w kierunku sztuki realistycznej – po czym następuje gwałtowny zwrot akcji i przez kilka kolejnych miesięcy to abstrakcyjne działania osiągają najwyższe kwoty sprzedaży. Trzeba zatem wykluczyć na chwilę obecną sugerowanie się panującą modą w kwestii poszukiwania dobrej sztuki, a skoncentrować się na bardziej intuicyjnym działaniu – ma to swoje plusy, pozostawia więcej pola dla wyobraźni, daje możliwość dalszego rozwoju, porównania naszych obecnych decyzji z późniejszymi. Sytuacja ta daje również do myślenia jeśli chodzi o kontekst społeczny – brak wyraźnego zainteresowania większości określoną dziedziną lub stylem sugeruje, że zarówno twórcy jak i odbiorcy dbają o własne estetyczne upodobania, nie prowadzą działań mających na celu zwrócenie na siebie uwagi czy podążaniem utartą przez krytyków ścieżką. Wyraźnie widać, że wraz z barwnymi, pełnymi różnorodności – również w sztuce – czasami nadszedł trend na indywidualne podejście, odbiorcy mają odwagę podążać za własnymi upodobaniami nawet wbrew oczekiwaniom społeczności i krytycznym słowom specjalistów. Odpowiedź nasuwa się sama – rozpoznanie dobrej sztuki na pewno nie będzie miało miejsca kiedy podąży się ścieżką przetartą przez kogoś innego. Dobrze jest wybrać się w tą podróż w pojedynkę, oczywiście bazując na dostępnych źródłach i w oparciu o wiedzę – warto jednak, aby podróż w świat sztuki była indywidualna – wtedy mamy pewność, że odkrywszy wartościową sztukę odkrywamy ją samodzielnie i stanowi ona część nas.

OBCOWANIE ZE SZTUKĄ

Samo określenie dobra sztuka jest niepokojące, każe myśleć, że jest tylko jeden prawidłowy sposób na postrzeganie wartości dzieła sztuki, które znajduje się przed nami – czy takie podejście ma prawo bytu? Na dobrą sztukę z pewnością składają się czynniki wcześniej już wspomniane, gust szlifowany na wielu płaszczyznach jest w tym przypadku niezbędny, jednak rozpoznawanie wartościowej sztuki wydaje się również być procesem, który się w odbiorcy kształtuje – dokładnie w taki sam sposób jak dobry gust. Można również poszukiwać odpowiedzi na inne pytania, czy umiejętne operowanie warsztatem czyni dzieło udanym? Każdy z nas potrafi docenić talent, umiejętności warsztatowe – wielu kolekcjonerów i krytyków w ten sposób klasyfikuje dzieła jako dobre i te nieudane. Podejście to wydaje się jednak być zbyt szkolne, na poziomie nauczania rzeczywiście kształtowanie umiejętności ma znaczenie, pozwala w pełni rozwinąć się jako artysta, jednak dzieło sztuki powinno nieść za sobą coś jeszcze. To właśnie „to coś” decyduje o tym, czy uznajemy je za dobre czy nie, kiedy odsuniemy na bok kwestię techniki, szukamy przekazu, duszy – refleksji, emocji związanych z odbiorem pracy. Choć dla umiejętności technicznych może to być krzywdzące, to jednak nie można pominąć faktu, że sztuka z definicji stanowi część dorobku kulturowego cywilizacji i pełni szereg związanych z tym zobowiązujących funkcji m. in. estetycznych, społecznych czy terapeutycznych. Trzeba zatem oddzielić postrzeganie dzieł w jednej kategorii, gdyż każde z nich ma określoną funkcję do spełnienia, a w przypadku decyzji o rozpoznaniu dobrej sztuki najistotniejszą dla odbiorcy jest ta, która mówi o estetyce dzieła.

rynekisztuka.pl

Rozpara H., Sanguis, akryl na płótnie, 2019

W przypadku estetyki mówimy o umiejętnościach poznawczych danego dzieła, wrażliwości na dziedzinę, z którą mamy do czynienia – istotne jest obcowanie ze sztuką, pogłębianie wiedzy w jej zakresie, również kulturowe. Zapewniając sobie możliwie dużą ilość bodźców związanych z wrażeniami estetycznymi nie tylko zwiększamy świadomość twórczą, ale również uwrażliwiamy się na wszystkie rodzaje sztuki – nie tylko te które wydają nam się piękne, ale również na te, które wzbudzają w nas negatywne emocje. W tym miejscu warto podkreślić rolę wiedzy – nierzadko dopiero świadomość dotycząca życia dzieła daje nam pełną możliwość odczuwania emocji z nim związanych. Patrząc na Śniadanie na trawie Maneta moglibyśmy zachwycić się lekkością z jaką malarz operował barwą, spokojem bijącym z obrazu – jednak znajomość treści i skandalu związanego z jego powstawaniem, nieprzychylne opinie z jakimi spotkał się Manet prezentując pracę sprawiają, że patrzymy na nie w pełni świadomie, wtedy emocje również działają inaczej. Patrząc na obrazy Stanisława Baja prezentujące idylliczne świetliste pejzaże rzeczne mamy uczucie błogości – jednak to świadomość czym dla artysty jest światło, jak głęboko zakorzeniona jest w nim miłość do rzeki Bug którą maluje już od tak wielu lat – to właśnie wiedza daje nam pełny obraz sytuacji, bez tego nie ma możliwości odbioru dzieła jako całości. Jeszcze inne uczucia towarzyszą odbiorcy kiedy ma do czynienia z aktualną sztuką np. młodych artystów – w przypadku takiej twórczości warto dać pole do działania intuicji, indywidualnemu odbiorowi barwnej kolorystyki – bo właśnie kolor i forma mają tu największe znaczenie.

Stwierdzenie czy sztuka, z którą obcujemy jest dobra czy nie jest niezwykle trudnym zadaniem, wręcz procesem, do którego dochodzi się latami pogłębiania wiedzy i doświadczenia, zamiłowania do działań plastycznych. Warto jednak poddać się temu procesowi. Dzięki temu podniesiemy własną wartość jako człowiek i odbiorca, wpłyniemy na wyczucie estetyki u siebie, ale również innych. Ciągłe poszukiwanie odpowiedzi na temat jakości sztuki da także da do myślenia kolejnym pokoleniom, da możliwość uwrażliwienia ich, a także uświadomienia jak wielką siłę przekazu ma sztuka – ta uznana za dobrą, ale również ta wywołująca polemikę.

Beata Tarnowska

Rynek i Sztuka - logotyp

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

Rynek i Sztuka - logotyp

to cię powinno jeszcze zainteresować:

07.03.2017 / Dla początkujących, Kolekcjonowanie

Dodaj komentarz:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.