Tematyczna wystawa „Nie ma dnia bez linii” rozpoczęła się 7 listopada 2021 i potrwa do 24 kwietnia 2022 roku. Prace wypożyczono z prywatnych zbiorów założycielki Muzeum Ritter. W kolekcji Marli Hoppe-Ritter-Stiftung zur Förderung der Kunst znajduje się około 1200 obrazów, obiektów, rzeźb i grafik. Wszystkie realizują podobne koncepcje artystyczne – prym wiodą figury, abstrakcyjne kompozycje i linie. Obrazy artystów z dziedziny abstrakcji geometrycznej XX i XXI wieku inspirują i intrygują. Tematyczna kolekcja jest spójna i unikalna. Prace są mieszaniną przeróżnie zrealizowanych pomysłów – jedne są zabawne i humorystyczne, inne poważne oraz duchowe. W zbiorze dzieł sztuki budowanym prawie trzydzieści lat nie brakuje także matematycznych i analitycznych przykładów.

Linia w sztuce

Erwin Herbst, Ohne Titel, 2000 © Künstler, Zdjęcie: Gerhard Sauer

Linia uznawana jest za źródło każdego pomysłu artystycznego. To właśnie ona początkuje rysunek. Za jej sprawą kartka papieru przestaje być pusta. Ten pozornie prosty element cechuje się nieograniczonym potencjałem w świecie sztuk wizualnych. Realizowane z jej użyciem formy estetyczne daleko wykraczają poza klasyczne odbieranie roli rysunku. Linią szczególnie zainteresowano się wraz z nadejściem abstrakcji. Upatrywano w niej ślad po punkcie wprawionym w ruch. W centrum umiejscowili ją także przedstawiciele awangardy konstruktywistycznej. Techniczne podejście do obrazu zaowocowało mnóstwem prac przedstawiających linię wkomponowaną z matematyczną precyzją. Różnorodne ujęcia odpowiadają odmiennym poglądom.

Karl Peter Röhl, Ohne Titel, 1923 © Künstler, Zdjęcie: Friedhelm Hoffmann

Dzięki takiemu nastawieniu zastosowanie tego minimalistycznego elementu graficznego staje się sposobem na wizualną zabawę. Subiektywna ekspresja zostaje skonfrontowana z matematyczną doskonałością. Linia jest wielofunkcyjna. Rozgranicza, rejestruje i obrazuje wymiar czasowy, definiuje pole oraz pozwala tworzyć efekty przestrzenno-dynamiczne.

Wystawa prac z kolekcji Marli Hoppe-Ritter pozwala przyjrzeć się bliżej liniom konstrukcyjnym, siatkom liniowym, rysunkom w przestrzeni. Rzeźby i instalacje doskonale realizują zamysł, by wyjść poza konwencjonalny prostokąt malarski. Linię jako główne medium refleksji i źródło eksperymentów przedstawiają prace takich artystów jak: Serena Amrein, Leo Erb, Katharina Hinsberg i Vera Molnar.

Hołd dla kwadratu

Haleh Redjaian, Numbers in Space I, 2017 © VG Bild-Kunst, Bonn 2021, Zdjęcie: Franz Wamhof

Rzeźby i obrazy stanowią dowód, że kwadrat inspiruje twórców od lat. Prace z kolekcji łączą wiele koncepcji artystycznych, dla których figura jest punktem wyjścia lub celem. Prezentowana twórczość zdaje się esencją stuletniej historii sztuki w skoncentrowanej formie. Łatwo dostrzec w obrazach nawiązania do modernizmu, konstruktywizmu, De Stijl oraz minimalizmu. Kwadrat szczególnie chętnie wykorzystywany był przez twórców abstrakcji i sztuki konkretnej. Takie dzieła w całości buduje się z elementów plastycznych – kształtów i barw.

Kolekcja Marli Hoppe-Ritter

Vera Molnar, A dieu Knifer, n° 25, 2005 © VG Bild-Kunst, Bonn 2021, Zdjęcie: Franz Wamhof

Kolekcja Marli Hoppe-Ritter składa się z prac wyrazistych i mocnych w odbiorze. Sama kolekcjonerka przyznaje, że wieloletnie budowanie tego zbioru było dla niej ekscytujące i fascynujące. Dzieła są różnorodne, choć połączone ze sobą wspólną tematyką. Geometryczne abstrakcje obfitują w kolory. Kontrastowe kolaże z efektem pozornej trójwymiarowości Karla-Heinza Adlera wykonano przy użyciu papieru foliowego. Wibrująca kompozycja z akrylu i drewna Wernera Bauera stanowi przykład nieszablonowego myślenia o sztuce. Dwa „spiczaste” obrazy olejne Maxa Billa charakteryzują się ustawieniem pod kątem. Metalowa konstrukcja ze wstążkami Jacoba Dahlgrena doskonale wpisuje się w abstrakcyjną stylistykę. Dzieło Rupprechta Geigera posiada czerwony środek i obramowanie w odcieniu intensywnej fuksji – przykuwa wzrok i mocno kontrastuje z chłodną bielą muzealnej ściany. Prace Hermanna Glöcknera mogą przywodzić na myśl origami. Artysta postawił na składany papier i farby temperowe. Podobny klimat przywołuje twórczość Germaine Kruip. Wystawiony obraz Rudolfa Jahnsa zachwyca wysublimowaną paletą kolorów. Dzieło Enzo Mari to mozaika z lakierowanych, metalowych elementów. W kolekcji nie brakuje także czarno-białych prac i oryginalnych eksponatów. Metalowa rzeźba Martina Willinga wyróżnia się lekkością i otwartą konstrukcją.

Serena Amrein, aufzeichnen 2, 2019 (1/2 Teilen) © Künstlerin, Zdjęcie: Wolfgang Lukowski

Kolekcja Marli Hoppe-Ritter powstawała prawie trzy dekady. Kolekcjonerka skrupulatnie trzymała się preferowanej przez siebie tematyki. Geometryczna sztuka abstrakcyjna posiada swoich wielbicieli wśród osób ceniących współczesne motywy i minimalizm. Twórczość jest ożywcza, wyrazista, dynamiczna.

Kolekcja Marli Hoppe-Ritter zostanie wystawiona w Muzeum Ritter w Waldenbuch w Niemczech. Założycielka pragnie, by było to miejsce promujące sztukę najnowszą i współczesną. Muzeum otwarto we wrześniu 2005 roku. Od tamtego czasu uchodzi za instytucję wnoszącą pozytywny wkład w rozwój kulturalny regionu. Celem muzeum jest regularne wystawianie kolekcji i przybliżanie jej odbiorcom. Prywatna instytucja prezentuje głównie geometryczną sztukę abstrakcyjną. W jej przestrzeni odbywają się wystawy czasowe, tematyczne i indywidualne.

Zdjęcie góra: Zewnętrzny widok budynku muzeum | Zdjęcie: © Museum Ritter, fotograf: Stefan Müller

Angelika Szubert