„Zacząłem malować na niebiesko, bo stale o nim myślałem”. Sekrety obrazów Picassa z błękitnego okresu

Badania nad tzw. błękitnym okresem w twórczości Pabla Picassa zajęły w sumie 11 lat – prace rozpoczęły się w 2008 roku i trwały aż do 2019 roku. W projekt zaangażowani byli naukowcy i historycy sztuki z Phillips Collection, Cornell University, National Gallery of Art oraz Winterthur. Wyniki wieloletnich badań, do których użyto najnowszych technologii zostaną publicznie zaprezentowane w przyszłym roku na specjalnej wystawie w Phillips Collection w Waszyngtonie.

Okres błękitny obejmuje lata 1901-1904, a swoje źródło znajduje w smutku po samobójczej śmierci malarza i jednocześnie przyjaciela Picassa – Carlosa Casagemasa. „Zacząłem malować na niebiesko, bo stale o nim myślałem” – miał w zwyczaju mawiać artysta. Charakterystyczne dla tego etapu twórczości są zimne błękity i melancholijny koloryt. Picasso bohaterami obrazów czyni osoby ubogie, zepchnięte na margines historii. Początkowo dzieła z błękitnego okresu nie cieszyły się wielkim zainteresowaniem wśród kolekcjonerów, a sam Picasso pogrążony był w głębokiej depresji, co znajdowało odzwierciedlenie w jego obrazach.

Za pomocą radiografii rentgenowskiej i podczerwieni przeanalizowano trzy wczesne obrazy Picassa: “Niebieski pokój” (1901), “Klęczącego żebraka” (1902) oraz “Zupę” (1903). W 2014 roku ogłoszono, że pod “Niebieskim pokojem” znajduje się portret tajemniczego mężczyzny. Cztery lata później wykazano, żę na “Zupę” składa się aż 13 warstw malarskich, a początkowo obraz przedstawiał nie dwie, a trzy postacie. Tematem długo wyczekiwanej wystawy będą sekrety skrywane przez obrazy – to wszystko, co Picasso ukrył w swoich dziełach – czasem w wyniku zmiany koncepcji, a czasem przez ponowne wykorzystanie płótna. Do niektórych z odkrytych wątków Picasso powracał w późniejszym, tzw. różowym okresie (1905-1906), w którym zmienia się kolorystyka i temat prac – dominują łagodne barwy, a artysta zaczyna wracać do zdrowia po kryzysie. 

Wystawę “Picasso: Painting the Blue Period” będzie można oglądać od 26 lutego do 12 czerwca 2022 roku. Współorganizatorem wydarzenia i właścicielem zbiorów jest Art Gallery of Ontario (Kanada). Będzie to pierwsza od ponad 20 lat wystawa poświęcona błękitnemu okresowi w twórczości Picassa prezentowana w Waszyngtonie. Dobrą wiadomością jest możliwość darmowej rejestracji na wydarzenie online dotyczące badań nad „Niebieskim okresem”. Spotkanie organizowane jest przez National Arts Club dnia 16 listopada 2021 i poprowadzi je m.in dr. Susan Behrends Frank – kuratorka sztuki w The Phillips Collection. 

M.T.

Zdjęcie góra: Pablo Picasso, Niebieski pokój, 1901,
© 2021 ESTATE OF PABLO PICASSO | źródło: mat. prasowe Philips Collection