Obraz Rembrandta z 1642 roku nazywany zarówno jako “Straż nocna” i “Wymarsz strzelców” znajdujący się w Rijksmuseum (holenderskim muzeum narodowym w Amsterdamie), badano niemalże trzy lata. W zeszłym tygodniu przedstawiciele placówki ogłosili wyniki poszukiwań – pod dziełem Rembrandta odkryto tajemniczy szkic.
Po raz kolejny w badaniach niezawodna okazała się pomoc najnowszych technologii. Specjaliści w dziedzinie analizy obrazów pod wieloma warstwami farby doszukali się szkicu, będącego pierwotną kompozycyjną “Straży nocnej”. Jak wykazano – obie wersje różnią się od siebie. Rembrandt wprowadził finalnie kilka drobnych, choć znaczących poprawek m.in. zamalował pióra na hełmie Claesa van Cruijsbergena oraz usunął nadmiar broni – w tym znajdujący się w centralnej części obrazu miecz.
“Straż nocna” to wielka i złożona kompozycja (363 × 437 cm), dlatego władze Rijksmuseum zdecydowały się na zbadanie procesu powstawania dzieła – podejrzewano, że wykonanie go bez szkicu w tak precyzyjny sposób nie byłoby możliwe brakowało jednak dowodów na potwierdzenie tej tezy. Badanie wykazało jednak o wiele więcej niż początkowo zakładano – analiza chemiczna ujawniła, że Rembrandt w swojej pracy użył pigmentu, który zawierał trującą substancję, a mianowicie arszenik.
Zespół badawczy opisał również zmiany, które zaszły w “Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburcha” z upływem lat oraz te które są wynikiem uszkodzeń mechanicznych. Z ich raportu możemy dowiedzieć się, że jeden z odcieni błękitu (tzw. smalt blue) zdążył już wyblaknąć – podobnie jak twarze niektórych postaci, a efekt zaciemnienia jest dowodem na powolne niszczenie pracy. Co więcej udowodniono, że deformacja lewego górnego rogu “Straż nocnej” powstała w 2000 roku w trakcie remontu muzeum. Z tego względu zarząd instytucji zapowiedział natychmiastową renowację, która ma potrwać od dwóch do trzech miesięcy.
M.T
Zdjęcie góra: Rembrandt, „Oddział kapitana Fransa Banninga Cocqa (Straż nocna)”, 1642, olej na płótnie, 379,5 × 453,5 cm, | Źródło: Rijksmuseum, Amsterdam