szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
Galeria Stalowa „Fragments of Reality” Bożenna Biskupska

10 najbardziej kontrowersyjnych dzieł sztuki w historii

10.02.2022

Aktualności, Na deser

Wiele przełomowych dzieł sztuki zostało docenionych dopiero po czasie. Niejednokrotnie zamiast zachwytu wywoływały kontrowersje. Z jednej stron szokowały niekonwencjonalną formą i stylem, z drugiej – problematyką, która poruszała wrażliwe struny społeczeństwa. Przedstawiamy najbardziej kontrowersyjne dzieła w historii sztuki. 

Judy Chicago “The Dinner Party” 1974–79

Judy Chicago (ur. 1939) to pionierka i ikona nurtu feministycznego w sztuce. Ikoniczne “The Dinner Party” zapisało się w historii sztuki jako jedno z najważniejszych dzieł drugiej połowy XX wieku. Nie od początku tak jednak było. Pierwotnie krytycy okrzyknęli “The Dinner Party” projektem wulgarnym i kiczowatym. Najbardziej kontrowersyjnym elementem okazała się porcelanowa zastawa – na każdym talerzu znajdowała się inna wagina. Co ciekawe, projekt w pierwotnym założeniu miał być feministyczną wersją Ostatniej Wieczerzy z trzynastoma gościniami. Artystka zmieniła koncept wybierając ostatecznie 39 kobiecych postaci historycznych (w tym m.in. Georia O’Keeffe, Virginia Woolf czy Hatszepsut), które zajmują honorowe miejsca przy trzech stołach ustawionych w trójkąt. Każde nakrycie odpowiada czasom, z których pochodziła dana postać. Istotna jest również sama posadzka – Chicago umieściła na niej 999 imiona kobiet, które miały wpływ na historię. W tworzeniu instalacji brało udział niemal 400 osób.

Judy Chicago

Judy Chicago, The Dinner Party, 1974–79, (1463 × 1463 cm). Brooklyn Museum. © Judy Chicago. (Photo: © Donald Woodman) | Źródło: Brooklyn Museum 

Francisco Goya “Maja naga” 1795-1800

Francisco José Goya

Francisco Goya, Maja naga, 1800–1803 olej na płótnie 97×190 cm x cm, Prado

“Maja naga” i “Maja ubrana” to dwa niemal bliźniacze dzieła Francisca Goi – zasadnicza różnica polega na tym, że ten pierwszy to jedyny akt w twórczości artyści. Obraz wzbudził wiele kontrowersji w czasach inkwizycji. Przedstawienie nagiego ciała było w Hiszpanii wówczas zakazane o ile obraz nie odnosił się do sceny mitologicznej lub nie miał sensu alegorycznego. Goya z powodu namalowania aktu oraz aktywności zawodowej w czasie okupacji był nawet przesłuchiwany, a przed poniesieniem surowych konsekwencji uratowała go opinia eksperta, który wskazał na inspirację Tycjanem i Velázquezem. 

Marcel Duchamp „Fontanna” 1917

„Fontanna” Marcela Duchampa, fot. Alfred Stieglitz tuż po słynnym zjeździe Stowarzyszenia Artystów Niezależnych w 1917 roku

Z jednej stron dadaistyczny żart, z drugiej manifest antysztuki. “Fontanna” Duchampa to jeden z najbardziej rozpoznawalnych ready-made i jednocześnie wyraz buntu przeciwko konwencjonalnemu postrzeganiu sztuki. Artysta anonimowo zgłosił pisuar z podpisem “R. Mutt” do wystawy Society of Independent Artists, lecz praca została odrzucona. Duchamp postanowił odejść ze stowarzyszenia, choć sam był jego współzałożycielem. Powodem rezygnacji artysty była pozorna otwartość Society of Independent Artist – celem było wystawianie wszystkich zgłoszonych prac, a jedynym warunkiem było wniesienie standardowej opłaty. Duchamp prowokował, zmuszał do pogłębionej refleksji, a ostatecznie doprowadził do zmian w rozumieniu twórczości i roli artysty. 

Robert Rauschenberg “Wytarty rysunek de Kooninga” 1953

Rok 1953 uznawany często jest za symboliczny początek popartu, a wszystko za sprawą dzieła konceptualnego Roberta Rauscheberga. Artysta wymazał gumką rysunek autorstwa Willema de Kooninga – jednego z czołowych przedstawicieli ekspresjonizmu abstrakcyjnego. “Wytarty rysunek de Kooninga” został oprawiony w ramy przez jednego z prekursorów pop artu oraz minimalizmu i jednocześnie przyjaciela Rauscheberga – Jaspera Johnsa. Zwolennicy widzieli w pracy konceptualizm, przeciwnicy – akt wandalizmu. Interesującym faktem jest to, że wszystko działo się za zgodą obu stron – Kooning sam podarował Rauschebergowi rysunek, a wymazanie pracy zajęło 2 miesiące. 

Caravaggio “Święty Mateusz i anioł” 1602

Caravaggio “Święty Mateusz i anioł”

Caravaggio “Święty Mateusz i anioł” 1602 | Źródło: Wikipedia

Caravaggio słynął z dość niekonwencjonalnego sposobu – jak na epokę baroku – przedstawiania motywów religijnych w swojej sztuce. W “Świętym Mateuszu i aniele” spotkał się z krytyką ze względu na realizm, który uważany był wówczas za coś wulgarnego. Caravaggio przedstawił świętego jako ubogiego, prostego, niepiśmiennego mężczyznę, a kontrowersje budziły także jego bose, brudne stopy. “Święty Mateusz i anioł” to pierwszy ołtarzowy obraz artysty stworzony dla kaplicy Contarellich w Rzymie. Praca ta jednak została odrzucona ze względu na swoją niestosowność, a artysta stworzył nową wersję zatytułowaną “Inspiracja świętego Mateusza”.

Ai Weiwei “Dropping a Han Dynasty Urn” 1995

Ai Weiwei to chiński artysta i aktywista, który walczy o wolność wypowiedzi. “Dropping a Han Dynasty Urn” to uwieczniony na trzech fotografiach akt zniszczenia zabytkowej, liczącej ok. 2 tys. lat urny z dynastii Han. Weiwei został oskarżony o rujnowanie chińskiego dziedzictwa kulturowego. Artysta nawiązując do słów Generała Mao stwierdził, że nowy świat możemy zbudować tylko jeśli zniszczymy stary. Co ciekawe, Weiwei rozbił aż dwa – warte kilka tysięcy dolarów – naczynia, gdyż za pierwszym razem nie udało mu się uchwycić całego procesu na fotografiach. 

Ai Weiwei, Dropping a Han Dynasty Urn

Ai Weiwei, Dropping a Han Dynasty Urn, źródło: Sotheby’s

Gustave Courbet “Pochodzenie świata” 1866

“Pochodzenie świata” – jeden z najśmielszych aktów w historii sztuki do dziś uznawany jest za wysoce kontrowersyjny zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę algorytmy Facebooka. Odważna kompozycja, realistyczne przedstawienie kobiecych genitaliów i piersi sprawiło, że obraz Gustave’a Courbeta aż do 1988 roku nie mógł być pokazywany publicznie. Artysta poprzez swój realistyczny styl przesunął granice przedstawiania nagości w sztuce.

Gustave Courbet

Gustave Courbet “Pochodzenie świata” 1866

Pablo Picasso “Panny z Awinionu” 1907

rynekisztuka.pl

Picasso Pablo, Panny z Awinionu, olej na płótnie, 244 x 234 cm, 1907, MoMA, Nowy Jork

Arcydzieło Pabla Picassa – “Panny z Awinionu” – budziło wiele kontrowersji estetycznych i obyczajowych. Po pierwsze – artysta odrzucił tradycyjną kompozycję, a jego praca nosi wyraźne znamiona kubizmu (geometryzm, uproszczone płaszczyzny). Oprócz formy szokował także temat obrazu, który przedstawia pięć kobiet świadczących usługi seksualne na ulicy Calle de Avinyo w Barcelonie. Praca seksualna stanowiła temat tabu, a nagie i zdeformowane ciała dla wielu jawiły się jako bezwstydne.

Andy Warhol “Puszki z zupą firmy Campbell” 1962

Andy Warhol, Campbell’s Soup Can, źródło: Christie’s

Na słynne “Puszki z zupą firmy Campbell” składają się 32 płótna przedstawiające wszystkie dostępne smaki produktu, a ich ustawienie ma przypominać półkę sklepową. Praca Warhola przyczyniła się do tego, że popart stał się ówcześnie najpopularniejszym nurtem artystycznym w USA, a on sam jednym z najbardziej kontrowersyjnych twórców. Odniesienia do kultury masowej, zmechanizowany proces twórczy oraz niemalarska technika polaryzowały odbiorców i oburzały krytyków, którzy nie mogli zaakceptować połączenia sztuki i produktu z supermarketu. Warhol poprzez przedmioty użytku codziennego doskonale oddawał charakter społeczeństwa konsumpcyjnego. 

Edouard Manet “Olimpia” 1863

Edouard Manet, Olympia,1863, źródło:Musee d'Orsay

Edouard Manet, Olympia,1863, źródło:Musee d’Orsay

Edouard Manet wywołał spore zamieszanie w Salonie Paryskim, a wszystko za sprawą “Olimpii”. Obraz pochodzący z 1863 roku przedstawia nagą, prowokującą wzrokiem kobietę, która zajmuje się świadczeniem usług seksualnych. Artysta umieścił na płótnie sporo symboli m.in. zsuwające się pantofelki będące oznaką zepsucia, nieczystości oraz kota, który kojarzony jest z kobiecą seksualnością. Warto wspomnieć również, że “Olimpia” jest nawiązaniem do “Wenus z Urbino” Tycjana, jednak znacząco różni się od niego pod względem wydźwięku. 

 

Marta Tychowska

Rynek i Sztuka - logotyp

Zdjęcie góra: Ai Weiwei, Dropping a Han Dynasty Urn, źródło: Sotheby’s

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

Rynek i Sztuka - logotyp

to cię powinno jeszcze zainteresować:

17.04.2014 / Na deser

Dodaj komentarz:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.